آیا می دانید
آیا می دانید در فرهنگ قرآنی، سخت ترین و ناگوارترین بیماری ها چیست؟ قرآن مستقیما به این بیماری اشاره نموده، آن را نام می برد . این بیماری، مرض قلب یا بیماری دل نام دارد; چون وقتی روح و دل فردی به این بیماری گرفتار شد، از شنیدن و دیدن و درک حقایق عاجز می شود و این بدترین وضعی است که یک انسان پیدا می کند; (اعراف/179 و توبه/125)
پاداش قرائت سوره قدر برای اهل قبور و نماز واجب
روایات متعدّدى در فضیلت تلاوت این سوره بعد از سوره حمد در نماز وارد شده است و به کسى که آن را در نماز واجب بخواند خطاب میشود: «غفر اللّه لک ما مضى فاستأنف العمل؛ خداوند گذشته تو را بخشید، از نو آغاز کن«.
(وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۷۹)
امام رضا علیه‌السلام فرمود: کسى که در زیارت قبور مؤمنین، سوره قدر را هفت مرتبه بخواند، خداوند آن مردگان و کسى که این سوره را تلاوت کرده است، می‌آمرزد.
(تفسیر نورالثقلین(
ذکر یونسیه
حضرت یونس علیه السلام مدت ها در میان قومش به ارشاد مردم پرداخت ولی در مدت سی و سه سال فقط دو نفر به او ایمان آوردند او هم قوم خود را نفرین کرد و خداوند به او وعده داد که در فلان تاریخ عذاب خود را بر آنان خواهد فرستاد یونس از شهر خارج شد اما یکی از دوستانش در شهر ماند و مردم را از عذاب خدا ترساند و از آنها خواست توبه کنند و آنها که نشانه های عذاب وعده داده شده را دیدند از ترس عذاب توبه و ناله کردند تا خدا عذابش را از آنان بر گرداند یونس به امید اینکه مردم نابود شده اند به شهر بازگشت و وقتی دید همه چیز عادی است و مردم به کارشان مشغول عصبانی شد و شهر را بدون اجازه خداوند ترک کرد و با یک کشتی راهی دریا شد.
در بین راه ماهی غول پیکری به کشتی حمله کرد و به خواست خداوند متعال حضرت یونس را بدون اینکه به او آسیب برساند بلعید حضرت یونس وقتی به هوش آمد متوجه اشتباه خود شد و با ناله و تضرع به درگاه خداوند توبه کرد که توبه او در قرآن آمده است و بخشی از آیه به عنوان ذکر یونسیه مشهور شده است که علما و عرفا خواص بیشماری را برای آن نقل میکنند.
قرآن میفرماید : «وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَى فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَک إِنِّی کنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»1 ؛ ذوالنون 2 را ، آنگاه که خشمناک برفت و پنداشت که هرگز بر او تنگ نمی گیریم و در تاریکی ندا داد : هیچ خدایی جز تو نیست ، تو منزه هستی ومن از ستمکاران هستم.
ذکر یونسیه یعنی گفتن: «لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین»
آثار و برکات ذکر یونسیه
1- پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله وسلم : هر بیمار مسلمانى که این دعا را بخواند، اگر در آن بیمارى (بهبودى نیافت و) مرد پاداش شهید به او داده مى شود و اگر بهبودى یافت خوب شده در حالى که تمام گناهانش آمرزیده شده است .
صفحات: 1· 2
و السماء و وضع المیزان
« بسم الله الرحمن الرحیم »
تفسیر آیه ی 7 سوره ی مبارکه الرحمن؛
“ و السّماء و وضع المیزان “
در صورتی که مراد به کلمه « سماء» جهت بلندی و بالا باشد معنای آن عبارت میشود از اینکه سماء را در اصل بلند و بالا آفرید، نه اینکه بعد از خلقت آن را بلند کرد و به بالا برد، و درصورتیکه مراد به آن خود جهت بالا نباشد، بلکه اجرامی باشد که در جهت بالا قرار دارند، آن وقت معنای رفع آن تقدیر محل های آن ها خواهد بود و معنای جمله این خواهد بود که خدای تعالی محل ستارگان را نسبت به زمین بلند قرار داد، و این تقدیر را آن روزی کرد که زمین و آسمان همه یکپارچه بود؛ بعدا آنها را جدای از هم کرد.
و اگر منظور از رفع سماء منازل ملائکه و مصادر امر الهی و از آن جمله وحی بوده باشد، در این صورت مراد به رفع، رفع معنوی خواهد بود؛ البته ممکن هم هست که منظور از رفع را اعم از حسی و معنوی بگیریم.
و اما اینکه فرمود: « و وضع المیزان» مراد به میزان همان چیزی ست که به وسیله ی آن هر چیزی را میسنجند و اندازه گیری میکنند. چیزی که هست میزان هر چیزی به حسب خود آن چیز است و میزانی که با آن عقاید و گفتار و کردارها را میسنجند چیزی دیگر است.
بعضی گفته اند: مراد به میزان عدالت است و معنای جمله این است که خداوند عدالت را در بین شما برقرار کرد تا مساوات را میانه ی اشیاء برقرار سازید، و هر چیزی را در جای خودش به کار بسته، حق هر چیزی را به آن بدهید.
بعضی دیگر گفته اند: مراد به میزان همین ترازوی معمولی است که وزن ها را با آن معین میکنند. ولی معنای اول وسیع تر و عمومی تر است.
“منبع: تفسیر شریف المیزان“
راز جاودانگی قرآن در کلام امام رضا علیه السلام
راز جاودانگی قرآن در کلام امام رضا (ع)
ریان بن صلت» می گوید: محضر حضرت رضا (ع) رسیدم و عرض کردم: درباره قرآن چه می فرمایید؟ حضرت فرمودند: کلام خداوند است. از آن تجاوز نکنید و هدایت را در غیر آن نجویید که گمراه می شوید. (1)
همچنین حضرت در شأن قرآن می فرمایند: «قرآن ریسمان محکم الهی است؛ قرآن راه برتری است که انسانها را به سوی بهشت راهنمایی می کند و از آتش دوزخ می رهاند، گذشت زمان آن را فرسوده نمی کند و گفتار آدمیان آن را تباه نمی سازد. زیرا اختصاص به زمان خاصی ندارد و دلیل روشنی برای همه انسانهاست. از پیش رو و پشت سر، خط بطلان بر آن کشیده نمی شود. کتابی است که از سوی خداوند حکیم فرود آمده است». (2)
با توجه به کلام امام رضا (ع)، قرآن کتاب زنده ای است که متعلق به زمان خاصی نبوده، بلکه برای همه انسانها و همه اعصار کلام حقی است که باطل نمی گردد.
قرآن چون کلام خداوند است، مرگ و نیستی در آن راه ندارد. قرآن ظهور فعل الهی است که موجب هدایت برای مردم و روشنایی و چراغی از سوی خداوند است. از این روست که امام رضا (ع) تجاوز از قرآن و تمسک به غیر آن را جایز نمی داند.
حضرت در ادامه می فرماید: خداوند قرآن را برای زمان و مردمان خاص نازل نفرموده، از این جهت در هر زمانی جدید است و تا روز قیامت نزد هر قومی تازه و شکوفاست. (3)
کلام امام رضا (ع) در این روایت بیانگر آن است که از آنجا که قرآن برای زمان خاصی نیست، دلیلی بر ماندگاری و جاویدان بودن این کتاب مقدس است که حقانیت آن قطعی است، از این رو دلیلی روشن و حجتی بر همه انسانهاست.
در واقع رمز جاودانگی قرآن این است که زوال نمی پذیرد و پاسخگوی مشکلات بشری است. و به فرمایش امام رضا (ع) قرآن کتابی است که بطلان در آن راه نمی یابد، دچار دسیسه و تغییر و تحریف نمی گردد، چرا که قرآن ریسمانی استوار است که تمسک به آن باعث هدایت انسان به مقاصد الهی می شود.
خداوند می فرماید: ای مردم، قرآن دلیل محکم و استواری است که چون فرو فرستنده اش آن را می گستراند، لذا از آن نگهداری می کند. (4)
مفهوم کلام خداوند این است که هیچ کس قدرت خاموش کردن قرآن را ندارد، زیرا آن نور مبین است، لذا با شبهه افکنی کم فروغ نمی شود و با آوردن کتابی دیگر مانند آن از بین نمی رود، زیرا انسانها از چنین کاری عاجزند.
حفاظت قرآن توسط خداوند انجام شده و مردم در حراست آن استقلال ندارند. بر همین اساس است که امام رضا (ع) در راز جاودانگی قرآن می فرمایند: «از حد وجودی آن نگذرید، زیرا ماندگاری و استواری کلام به سبب متکلم آن است و قوام و دوام قرآن هم به گوینده آن است. » نکته دیگری که در کلام امام رضا (ع) نهفته است، شکوفاتر شدن قرآن در هر عصر و زمان است، آنجا که می فرماید: «فضیلت قرآن به سبب برتری زمانی و مکانی آن است. » (5) مؤید این مطلب، روایت دیگری از امام رضا (ع) است که حضرت از پدرشان موسی بن جعفر (ع) نقل می فرمایند: مردی از امام جعفر صادق (ع) پرسید: چگونه است که هر چه قرآن بیشتر مورد بررسی قرار می گیرد، بر تازگی آن افزوده می شود؟ حضرت پاسخ دادند: «زیرا خداوند قرآن را برای زمان خاصی و مردم به خصوصی نازل نفرموده است، بنابراین قرآن در هر زمان جدید، و تا روز قیامت برای هر قوم و گروهی از مردم، تازه است. » (6)
بر پایه این حدیث، قرآن در هر زمان منزلت جدیدی از آن جلوه گر خواهد بود که برای انسانهای آن زمان راهنماست.
یکی از مسائلی که امام رضا (ع) درباره حقیقت قرآن به آن اشاره می کند، همراهی قرآن و عترت است. حضرت رضا (ع) در باب امامت می فرمایند: «خداوند پیامبران و ائمه (ع) را توفیق داد و آنچه را به دیگران نداده بود، از خزانه علم و حکمت خود به آنان عطا کرد. پس علم ایشان از علم اهل زمانشان برتر است.
چنان که خدای متعال می فرماید: «آیا کسی که به حق ره می نماید، شایسته پیروی است یا آن که راه نمی یابد، جز آن که به وسیله دیگری هدایت شود؟ شما را چه شده است؟ چگونه داوری می کنید؟ » (7)
بنابراین؛ «معصوم» انسان کامل و هدایت یافته ذاتی است و به هدایت دیگر موجودات نیاز ندارد، زیرا غیر معصوم به هدایت معصوم نیازمند است.
امام رضا (ع) در این باره می فرمایند: امام از گناهان پاک و از عیوب پیراسته است، دارای علم ویژه و حلم مخصوص است، نظام و قوام دین و عزت مسلمانان، مایه خشم منافقان و نابودی کافران است. (8)
صفحات: 1· 2
عشق به قرآن
اگر یک جوان از شما نصیحتی بخواهد که به سمت قرآن جذب شده و با قرآن مأنوس شود و بدان عشق ورزد، چه توصیه ای در این زمینه می نمایید؟
اگر تلاوت، تنها با نیتی الهی و همراه با تدبر و عمل باشد، خود به خود قدرت جذابیت قرآن را بیشتر کرده و انسان را عاشق آن خواهد نمود.
حدیثی از امام صادق(علیه السلام) رستگاری جاوید را نتیجه انس با قرآن در جوانی قلمداد می کند:
هر جوان با ایمانی که به تلاوت قرآن بپردازد، قرآن با گوشت و خون او آمیخته شده و پروردگار، او را در ردیف فرشتگان قرار دهد و قرآن، نگاهبان او در روز قیامت خواهد بود … و آن که در این امر، متحمل دشواری بیشتری شود، پاداش او دوچندان خواهد بود.1
البته برای برخورداری از بهره های معنوی قرآن، رعایت شرایطی الزامی است که از مهم ترین آنها رعایت تقوای الهی است. انسان باید همواره در تعامل دوجانبه با قرآن باشد و با دریافت هر توصیه ای از قرآن، به دنبال عمل به آن بوده تا زمینه پیشرفت معنوی و بهره گیری از دیگر نکات قرآن برای او فراهم آید و گرنه، دانستن توصیه های قرآنی و حتی تلاوت آن به تنهایی نمی تواند گرهی از کار او بگشاید.
به آیاتی از قرآن در این زمینه توجه فرمایید:
1. “و ما از قرآن فرو می فرستیم آنچه موجب شفاء و رحمت برای مۆمنان است و اما تنها به بدفرجامی ستمکاران خواهد افزود".2
2. “ای پیامبر! بگو که این قرآن تنها به هدایت و درمان مۆمنان می پردازد و آنانی که ایمان ندارند، گوشهایشان ناشنوا بوده و قرآن جز بر کوری آنان نخواهد افزود".3
3. “این قرآن به هدایت افرادی خواهد پرداخت که خود را در راه درست قرار داده اند".4
4. “و با قرآن، آنانی که از عذابم در هراسند را پند ده".5
بر این اساس، انسان ها باید قبل از تلاوت قرآن، از شیطان به پروردگار پناه برده[6] و زمانی که قرآن، نشانه ای از پروردگار را یادآورشان شد، خود را به نابینایی و ناشنوایی نزنند ،[7] بلکه با گریه و خشوع در برابر او سر به خاک سجده گذارند[8] و بعد از آن که با شنیدن آموزه های قرآنی، لرزه بر اندامشان افتاد، تن ها و دل هایشان با یاد خدا نرم گشته و آماده برای صعود به مراحل بعدی باشند.9
پیامبر گرامی اسلام فرمود: سزاوارترین مردم به خشوع، نماز و روزه چه در آشکار و چه در پنهان، آن است که قرآن را در سینه دارد. سپس با آواز بلند اعلام کرد: ای آن که قرآن در سینه داری! خود را با قرآن متواضع گردان تا پروردگار بر مقامت بیفزاید و به دنبال کسب افتخار با قرآن مباش که خداوند بر زمینت زند! با قرآن، خود را در برابر پروردگار زینت کن تا خدا بر زینتت افزاید و قرآن را وسیله ای برای زینت خود نزد مردم قرار مده تا خدا تو را سرافکنده نماید
این گونه است که عشق به قرآن در وجود انسان نهادینه شده و در تمام مراحل زندگی یار و یاورش خواهد بود و به تعبیر نغز حافظ شیرازی:
عشقت رسد به فریاد، گر خود بسان حافظ
قرآن ز بر بخوانی با چارده قرائت
آن گاه با نگاهی عاشقانه به قرآن، می توان به دنبال رشد و تعالی معنوی بود:
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ
هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم
صفحات: 1· 2
ترتیل
يعني حروف کاملاً ادا و بيان و وقوف رعايت گردد.
حضرت کاظم (ع) مي فرمايد:
از پيامبر اکرم درباره معناي «وَ رَتَّلِ الْقُرآنَ تَرْتيلا»[1] پرسيدند،
در پاسخ فرمود: بيّنه تبيانا و لا تنثره نثر الرهل و لا تهذّه هذّالشعر، قفوا عند عجائبه و حرکوا به القلوب و لا يکون همّ أحدکم آخر السورة.[2] .
يعني قرآن را واضح و کاملاً روشن بيان کن و حروفش را مانند رمل و شن هايي که باد يکباره مي پاشد بر روي هم نريز
و آن را مانند شعرخواني پشت سر هم و با شتاب مخوان؛
نزد شگفتيهاي قرآن بايستيد و دلها را با آن تکان دهيد و همت و نظر شما رسيدن به آخر سوره نباشد، يعني به کيفيت بپردازيد
نه به کميّت.[3] .
1. سوره مزمل ، آيه 4
2. بحارالانوار ، ج 76 ، مستند امام کاظم ,ع ج 2 ص 34
اهدای ثواب قرائت به معصومان
علي بن مغيره به امام کاظم (ع) مي گويد:
پدرم از جدّ شما پرسيد آيا رواست شبي يک ختم قرآن بخوانم؟
جدّ شما فرمود: هر شب. دوباره پرسيد: آيا در ماه رمضان هم؟ جدّ شما فرمود: در ماه رمضان نيز، جدم عرض کرد: بلي هر چه توانستم.
و برنامه پدرم اين بود که در ماه رمضان چهل بار قرآن را ختم مي کرد؛
و من نيز پس از پدر قرآن مي خوانم بيشتر و گاهي کمتر از پدرم، کم و زياديش بستگي داشت به اندازه
فرصت و فراغت و يا کار و سرگرمي و نشاط و بيماريم و هنگام عيد فطر، قرآنهايي که خوانده بودم،
يک ختمش را براي رسول اکرم (ص) يکي براي علي (ع)، يکي براي فاطمه (س)
و همچنين براي هر کدام از امامان تا به شما رسيد و يکي هم براي شما قرار مي دادم،
از هنگامي که خدا اين بينش و حال را به من عنايت کرده است و در سلک پيروان شما قرار گرفته ام.
حال آيا براي خودم نيز پاداشي هست؟
حضرت فرمود: پاداش تو آن است که در قيامت با آنها هستي،
گفتم اللّه اکبر، آيا چنين اجري دارم؟ حضرت سه بار فرمود: بلي.[1] .
1. کافي ، ج 2 ، ص 418 ،
