یََّاءَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لاَ تَرْفَعُوَّاْ اءَصْوَ تَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَلاَ تَجْهَرُواْ لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ اءَن تَحْبَطَ اءَعْمَ لُکُمْ وَاءَنتُمْ لاَتَشْعُرُونَ

ای کسانی که ایمان آورده اید! صداهایتان را بالاتر از صدای پیامبر نبرید و همان گونه که بعضی از شما نسبت به دیگری بلند گفت وگو می کنید، با پیامبر این گونه سخن مگویید! مبادا (به خاطر این صدای بلند که برخاسته از بی ادبی شما است ،) اعمال شما نادانسته نابود شود.

نکته ها

در آیه قبل ، از پیشی گرفتن بر رسول خدا در عمل نهی شد و در این آیه ، شیوه گفت وگو با پیامبر را بیان می کند و می فرماید احترام پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را حفظ کنید.

در آیه 63 سوره نور نیز سفارش شده که نام پیامبر را مانند نام های خودتان نبرید، بلکه با عنوان و مؤ دّبانه نام ببرید.

حفظ عمل مهم تر از خود عمل است . اعمال ما گاهی از اوّل خراب است ، چون با قصد ریا و خودنمایی شروع می شود، گاهی در وسط کار به خاطر عُجب و غرور از بین می رود و گاهی در پایان کار به خاطر بعضی از اعمال حبط می شود. به همین خاطر قرآن می فرماید: هر کسی عمل خود را تا قیامت بیاورد و از آفات بیمه کند، ده برابر پاداش داده می شود؛ (مَن جاء بالحسنه …) و نمی فرماید: هر کس عملی را انجام دهد، ده پاداش دارد. زیرا میان انجام عمل در دنیا و تحویل آن در قیامت ، فاصله زیادی است .

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمودند:

برای هر ذکری درختی در بهشت کاشته می شود، شخصی گفت : پس بهشت ما درختان زیادی دارد!؟ حضرت فرمود: بله ، لکن گاهی گناهان و اعمالی از شما سر می زند که آن درختان را می سوزاند. سپس آن حضرت آیه فوق را تلاوت فرمودند.(1)

قرآن تباهی و حبط اعمال را، یکجا برای کفر و شرک آورده و یکجا برای بی ادبی در محضر پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله ، پس معلوم می شود گناه بی ادبی در محضر پیامبر، هم وزن گناه کفر و شرک است . چون نتیجه هر دو حبط است .

بعضی از یاران پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله از روی بی توجّهی نزد حضرت بلند سخن می گفتند، پیامبر عزیز برای آن که این صدای بلند سبب حبط اعمال آنان نشود، بلندتر از آنان سخن می گفتند.(2)

یکی از یاران پیامبر که بلند سخن می گفت ، همین که شنید صدای بلند سبب نابودی تمام کردار او می شود، بسیار ناراحت شد. پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: صدای بلند تو برای خطابه و سخنرانی بوده است و حساب تو از دیگران جداست .(3)

فریاد زدن در برابر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله از افراد مؤ من سبب تباهی اعمال است ، امّا اگر کسانی حضرت را نشناخته اند، حساب جداگانه ای دارند. زیرا در توهین ، علم و آگاهی و قصد اهانت شرط است . اگر ما از روزنامه ای برای کارهای ساده ای استفاده کنیم و ندانیم که در آن آیات مبارکه قرآن است ، چون نمی دانسته ایم و قصد اهانت هم نداشته ایم، توهین به حساب نمی آید.

در جمله (ان تحبط اعمالکم و انتم لاتشعرون ) اعمال شما نادانسته نابود می شود، نکته ای است و آن اینکه آفات و آثار سوء (و به اصطلاح آثار وضعی )، وابسته به دانستن یا ندانستن ما نیست .

آری ، اگر انسان شرابی بخورد مست می شود، گرچه خیال کند آب است . اگر به سیم بدون عایقی دست بزنیم ، دچار برق گرفتگی می شویم ، گرچه خیال کنیم برق ندارد. گناهانی سبب پیدایش قحطی ، زلزله ، کوتاه شدن عمر، ذلّت و خواری می شود، گرچه خود انسان از پیدایش این آثار خبری نداشته باشد. بنابراین بی ادبی نسبت به پیامبر، سبب تباهی عمل می شود، گرچه خود انسان آن آثار منفی را نداند

پی نوشت:

1-بحار، ج 8، ص 186.

2 -بحار، ج 9، ص 332.

3 -تفسیر مجمع البیان .