نقش دعا در سیر معنوی
دعا برای گشایش قلب
«وقال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم اذا اراد الله بعبد خیراً فتح له قفل قلبه».[۱]
دیشب در عالم رؤیا به بنده گفتند که به یک شخصی که اینجا نشسته است و بسیار مرد خوبی است، باید بگویی که برای تو دعا بکند؛ تا قفل قلبت گشایش پیدا بکند. بنده هم به آن شخص گفتم که من از شما تقاضای دعا دارم. همه به هم محتاجیم. و به ایشان تذکر دادم که یک چنین سمتی از عالم غیب به شما اعطا شده است، کلاس شما را عوض کرده اند.
معصوم هم محتاج دعاست
امام سجاد علیه السلام همیشه دعا می کرد که پروردگارا! مهر و محبت مرا در قلوب مومنین بیانداز. امام علیه السلام هم محتاج دعاست. پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم هم محتاج دعاست. سید جزائری (ره) در شرح صحیفه به این موضوع اشاره کرده است. شما هم باید در حال مراقبه باشید و گوش و چشم و زبانتان را حفظ کنید؛ تا اینکه دعای شما هم موجب گشایش قلب ما بشود. یک صلوات بفرستید
راه رفتن به کلاس بالاتر در سلوک
بعد از این رؤیا به این حدیث برخوردم که «قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم اذا اراد الله بعبد خیرا فتح له قفل قلبه».[۲]ممکن است قلب ما سابقاً باز بوده؛ ولی فعلاً برای مقامات بالا قفل است.«من عمل بما علم ورثه الله علم ما لایعلم».[۳]هر کس به آنچه که یاد گرفته است، عمل بکند؛ پروردگار علم مرتبه ی بالا را به او عنایت می کند. شخصی عرض کرد: یابن رسول الله! چرا ما به کلاس دوم و سوم نمی رسیم؟ حضرت فرمودند: برای این است که درکلاس اول به گفته ها عمل نکرده اید. ندانستن برنامه ی کلاس دوم برای این است که به برنامه ی کلاس اول عمل نکرده اید . چقدر حدیث قشنگی است!
آثار گشایش قلب (ایمان خالص به ماوراء طبیعت)
بعد حضرت می فرماید: «وجعل فیه الیقین و الصدق».[۴]بعد از آنکه قفل قلب باز شد؛ ایمانی می دهند که به ماوراء عالم طبیعت علم پیدا بکند، ایمانی که از قبیل دو دو تا چهار تاست؛ نه ایمانی که مشوب با شک باشد. صدق و راستی در قلب او می نهند. «وجعل فیه الیقین والصدق».[۵]«الهمه الیقین».[۶]
آثار گشایش قلب (هشدار به درستی یا نادرستی راه)
«وجعل قلبه واعیاً لما سلک فیه».[۷]دوم هم به قلب و دل او هشدار می دهند که این راهی که میروی، درست است یا نه؟ باید انسان در تحت رهبری استاد باشد.
آثار گشایش قلب (قلب سلیم- چشم و گوش بصیرت)
«وجعل قلبه سلیما».[۸]قلب سلیم به او می دهند. یعنی در قلب او فقط پروردگار است و غیر خدا را به نظر طریقی و طولی می بیند. توجه اش را از غیر حق منصرف می کند، زیرا می داندکه﴿ماعندکم ینفد و ما عندالله باق﴾.[۹]«وجعل اذنه سمیعة و عینه بصیرة».[۱۰]چشم وگوش دل او را باز می کنند. یک صلوات بفرستید.
میرزا حبیب الله خراسانی[۱۱]می گوید:
سالها در جهان زیستم من ره نبردم که کیستم من
یعنی خودم را درک نکرده ام. اگر بخواهی خودت را درک کنی؛ باید روش دیگری انتخاب بکنی. زبانت باید لال باشد، گوشت کر و چشمت کور. زبان، لال از غیر خدا، گوش، کر از شنیدن غیبت، اهانت و توهین و چشم هم کور از دیدن غیر حق باشد.
سالها در جهان زیستم من ره نبردم که کیستم من
چند پرسی ز من چیستم من نیستم نیستم نیستم من
خدا رحمت کند آقا سید عبدالهادی[۱۲]را که گفت: من هیچ بن هیچ بن هیچ..
تا بدانجا رسید دانش من که بدانم همی که نادانم
چگونگی قدم برداشتن در راه خدا
سخت در دام تشویش مانده یک قدم پس یکی پیش مانده
خسته و زار و درویش مانده بینوا با دل ریش مانده
ای خدا ره سوی خود گشایم
چندین سال باید درب خانه ی پروردگار را بزنی، تا انشاء الله در باز شود، داداش جون!
آن قدر موعظه می کنم، تا دریچه ی قلبت باز شود
لقمان حکیم وقتی موعظه می کرد؛ مردم توجه نداشتند. بعد پسرش را موعظه کرد. پسرش گفت: پدرجان! این مواعظ در قلب من هم اثر نمی کند! حضرت لقمان فرمودند: آنقدر می گویم تا دریچه ی قلب تو باز شود و حکمت در آن مستقر شود. «احکم سفینتک فان بحرک عمیق».[۱۳]
اهل بیت ؛ تنها راه نجات
باید امیرمؤمنان علیه السلام و خمسه ی طیبه علیه السلام بیایند. مگر بدون یاری ایشان می شود اهل نجات بود؟! غیر ممکن است . شیطان و نفس اغفال می کنند. ما چه اعمالی داریم، داداش جون؟ نماز اول وقت ما کدام است؟ نماز شب ما چگونه است؟
ضرورت توشه برداشتن برای سفر قیامت
گردنه هایی در پیش داریم.«للقیامة خمسین موقفاً».[۱۴]موقف نماز، حج، امر بمعروف، مظالم. امیرمؤمنان علیه السلام می فرماید: «بقدر بعد سفرک استعد».[۱۵]توشه ی سفر بردار که سفرت دور و دراز است.
گاهی به حرم حضرت عبدالعظیم علیه السلام وگاهی به قم می روی، اما اگر بخواهی به مشهد مشرف شوی؛ باید بار چمدانت بیشتر باشد، سفر حج بیشتر و ..
زیارت کربلا هم بدون اخلاص سودی ندارد!
«واخلص العمل فان الناقد بصیر».[۱۶]اینها فرمایشات حضرت لقمان است.
در عالم رؤیا وقتی به آن شخص گفتند: فقط یک زیارت مشهد در اعمالت نوشته شده است! گفت: زیارت کربلا هم داشتم. فرمودند: کربلایت خالص نبوده. وقتی که دوستت آمد و گفت: کربلا می آیی؟ گفتی: البته که می آیم، هم زیارت است و هم سیاحت! آیا این کلمه را گفتی؟ گفت: بله. گفتند: با قصد سیاحت، ثواب زیارت کربلایت از بین رفت.
[۱]- کنزل العمال / ۳۰۷۶۸ ترجمه: اگر خدا برای بنده ای خیر بخواهد، قفل قلبش را باز خواهد کرد.
[۲]- کنزل العمال / ۳۰۷۶۸
[۳]- التفسیر الصافی، الفیض الکاشانی ج۴ ص۱۲۳
[۴]- کنزل العمال/ ۳۰۷۶۸٫ ترجمه: اگر خدا برای بنده ای خیر بخواهد
در قلبش یقین و راستی قرار می دهد.
[۵]- کنزل العمال/ ۳۰۷۶۸٫
[۶]- عن علیه السلام: اذا اراد الله بعبد خیرا فقهه فی الدین و الهمه الیقین. غررالحکم۴۱۳۳٫ ترجمه: اگر خدا برای بنده ای خیر بخواهد او را فقیه در دین نموده و به او یقین الهام می کند.
[۷]- کنزل العمال/ ۳۰۷۶۸٫
[۸]- کنزل العمال/ ۳۰۷۶۸٫
[۹]- نحل/۹۶ « آنچه نزد شماست، می رود و آنچه نزد خداست ماندنی است».
[۱۰]- کنزل العمال/ ۳۰۷۶۸٫
[۱۱]- میرزا حبیب الله مجتهد خراسانی از علمای سده ی اخیر متبحر در فقه، فلسفه، عرفان و ادبیات متوفی ۱۳۲۷ ه ق.
[۱۲]- مرحوم آیت الله سید عبدالهادی شیرازی از علمای معاصر
[۱۳]- فی حِکَم لقمان فیما اوصی به ابنه أنه قال: یا بنی تعلمت بسبعة آلاف من الحکمة فاحفظ منها أربعة و مر معی الی الجنة: أحکم سفینتک فإن بحرک عمیق و خفف حملک فإن العقبة کؤود و اکثر الزاد فإن السفر بعید و أخلص العمل فإن الناقد بصیر. الاختصاص ، الشیخ المفید ص ۳۴۱ ترجمه: لقمان به فرزندش گفت: فرزندم من هفت هزار حکمت آموخته ام، چهار حکمت را حفظ کن تا با من وارد بهشت شوی: کشتی ات را محکم کن که دریا عمیق است، سبکبار باش که گردنه ای سخت در پیش است و توشه ات را زیاد کن که سفر دراز در پیش داری و عملت را خالص کن که صراف روز قیامت تیزبین است.
[۱۴]- قال ابوعبدالله علیه السلام: حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا علیها فان للقیامة خمسین موقفا کل موقف مقداره ألف سنه. الکافی ، الشیخ الکلینی ج۸ ص ۱۴۳ ترجمه: امام صادق (ع) فرمودند: به حساب خود برسید، پیش از آنکه به حسابتان برسند که برای قیامت پنجاه گذرگاه است که مقدار هر گذرگاه هزار سال است.
[۱۵]- هکذا فی نهج البلاغة: من تذکر بعد السفر استعد. کلمات القصار/۲۸۰
[۱۶]-«عملت را خالص کن که حسابگر روز قیامت تیزبین است». الاختصاص ، الشیخ المفید