مقصود از روش القای غیر مستقیم در تربیت دینی کودکان و نوجوانان چیست؟
مقصود از روش القای غیر مستقیم در تربیت دینی کودکان و نوجوانان چیست؟
القای ارزشهای دینی، تا حدود 6 سالگی، به طور مستقیم، ممکن است؛ زیرا کودکان تا این سن، مقاومت روانی فراوانی در مقابلآموزه های دینی ندارند؛ اما از این سن به بعد با توجه به افزایش مقاومت روانی آنان، باید از شیوه ی القای غیر مستقیم استفاده کرد.
راهکارهای القای غیر مستقیم عبارتند از:
1. داستان: ارزشهای دینی را می توان در قالب داستان (برای کودکان، قصه گویی یا قصه خوانی، و برای نوجوانان، هدیه ی کتابهایداستان) ارائه کرد. این درسی است که قرآن به ما میدهد. خدای متعالی در قرآن کریم با داستان حضرت موسی و مرد صالح، درستواضع و بردباری در برابر معلم؛ با داستان اصحاب لوط، درس عفت و پاکدامنی؛ با داستان آدم و حوا، آموزش دوری از شیطان، و باقصه ی حضرت مریم ، آموزه ی پاکدامنی و توکل به خدا را به ما ارائه می کند.
2. شعر: استفاده از شعرهای ساده و دور از صناعات پیچیده ی ادبی میتواند راهکاری برای القای ارزشهای دینی باشد. برای کودکان خردسال میتوانید شعری را بگویید تا پس از حفظ، آن را زمزمه کند و ارزشها به مرور برایش ملکه شود.
والدین، درسهای بسیاری از قبیل اهمیت عبادت، سپاسگزاری به درگاه الهی، ساده زیستی، توکل به خدا، کمک به دیگران و… رامی توانند در قالب شعر به کودکان بیاموزند؛ به طور مثال، برای دختری که قرار است فردا وارد 9سالگی شود و ایام عبادتش را آغاز کند،
از چنین شعری استفاده می کنیم:
بوی بهار دارد چادر نماز مادر در دستهای او هست یک جانماز دیگر
ماه قشنگ امشب مهمان خانه ی ماست یک آسمان ستاره در انتظار فرداست
من می کنم دوباره رخت سفید بر تن چون تا طلوع خورشید 9 ساله میشوم من
شاعر در این شعر، از اصل تداعی معانی استفاده و چادر نماز مادر را با بهار و ماه قشنگ و آسمان پر ستاره همراه کرده است که کودک به طور طبیعی آنها را دوست دارد.
برای آموزش ساده زیستی، شکر خداوند، محبت و شادابی، از شعر دیگری بهره می جوییم:
شش دانه قاشق شش دانه بشقاب نان و نمکدان یک کاسه ی آب
دیگی پر از آش یک شام ساده در دور سفره یک خانواده
با مهربانی با هم نشستند در سینه شادی بر چهره لبخند
گفتند اول نام خدا را خوردند با هم نان و غذا را
یک سفره ی خوب یا شام دلخواه بعد از غذا هم الحمدلله
3. شرح حال بزرگان: برای کودکان، از زندگی بزرگان و اندیشه وران اسلامی و غیر اسلامی بگویید تا از زندگی آنان درس بگیرند. از رهبرمعظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ا ی _حفظه الله _بگویید که برای کمک به پدر به جهت ضعف در بینایی، به رغم میل -باطنی، قم و تحصیل در آن را رها ساخته، به مشهد عزیمت کرد و خدای بزرگ وی را به جهت توجه به پدر، به اوج عزت و عظمترسانید.
از سید رضی بگویید که جلو قبرستان غیر مسلمانان از اسب پیاده شد و فرمود: در این قبرستان شخصی دفن شده است که معلم غیرمسلمان من بود.
4. فیلم، کارتون و نمایشنامه: فیلم و کارتون به جهت جذابیت، و نمایشنامه به سبب صحنه پردازیها و نورپردازی های زیبا، کودکان راجذب می کند و سبب تثبیت آموزه های دینی و اخلاقی می شود؛ پس، از این شیوه ی القای غیر مستقیم نیز استفاده کنید.
مشاهده شده در کتاب نسیم مهر/حسین دهنوی