به مناسبت ۹ مهر روز جهانی سالمندان

 یک متخصص طب سنتی تغذیه سالمندان در طب اسلامی ایرانی را تشریح کرد.

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم, روشنک مکبری‌نژاد درباره تغذیه سالمندان در طب سنتی ایران اظهار داشت: جمعیت سالمندان در سال ۹۰ به ۸/۲ درصد جمعیت کشور رسیده است.

به‌گفته وی براساس برآورد جمعیت شناسی در پایان چشم‌انداز ۲۰ساله به ۱۴/۷ درصد جمعیت کشور می‌رسد. تغذیه یکی از مهم‌ترین عوامل سلامت در دوره سالمندی است. وضعیت تغذیه‌ای بد سبب افزایش بستری شدن در بیمارستان، عوارض، مرگ و میر و کاهش کیفیت زندگی سالمندان است.

این متخصص طب سنتی افزود: از دیدگاه طب سنتی ایران به‌دلیل مزاج سرد و خشک در دوره سالمندی، تدابیر تغذیه‌ای آنها توصیه به خوراکی‌های گرم و تر و پرهیز از غذاهای تولید کننده بلغم و سودا مانند بادنجان، هندوانه، خیار و … است.

مکبری‌نژاد ادامه داد: در منابع طب سنتی، تغذیه دوران سالمندی از نظر کمیت و کیفیت تغذیه با توجه به مشکلات شایع این دوران مانند یبوست، ضعف عمومی بدن، ضعف گوارش و… طراحی شده است.

وی بیان داشت: به این منظور مصرف غذا به‌دفعات بیش‌تر و یا مقدار کم تر برای تأمین انرژی لازم روزانه است. غذاهایی که از نظر کمیت کم و از نظر کیفیت بالا و با هضم و دفع سریع باشند مانند زرده تخم‌مرغ آب‌پز، آب‌گوشت، گوشت بره، جوجه مرغ و خروس محلی، کبک، نان خوب پخته‌شده با مقدار متوسط نمک ذکر شده است. از مرباها، مربای زنجبیل پرورده به‌دلیل تقویت قوای جنسی، کلیه، مثانه و گوارش مفید است.

این متخصص طب سنتی اضافه کرد: از گروه سبزی و صیفی‌جات، کاهو (به‌دلیل اثرات خواب‌آور) با ادویه‌جات گرم، کرفس، کمی تره، برگ چغندر و سیر توصیه شده است.

مکبری‌نژاد افزود: میوه‌هایی مانند انجیر تازه و خشک و آلو (به‌دلیل ایجاد لینت مزاج)، انگور و از گروه خشکبار مویز با مغز گردو و بادام مفید است، هم‌چنین توصیه به مصرف شیر جوشیده شده با کمی زنجبیل یا عسل شده و برای رفع یبوست غذاهای ملین مانند شوربای مرغ یا چغندر یا کلم، شیره جو با تخم کافشه و همچنین آب کلم توصیه شده است.

وی خاطرنشان کرد: رعایت تدابیر غذایی راهکاری در دسترس، کم‌هزینه, مؤثر و با پذیرش خوب از جانب سالمندان است، به‌طوری که بسیاری از مشکلات سالمندی با رعایت این تدابیر برطرف شده و سالمند بی‌نیاز از مصرف دارو یا سایر روش‌های درمانی می‌شود، لذا آموزش این توصیه‌ها به سالمندان گامی برای بهبود کیفیت زندگی آنها است

مطالعات جدید مرکز سرطان سن سیناتی آمریکا نشان می دهد ظروف پلاستیکی یکی از دلایل ابتلا به سرطان پروستات است. مشاهده ماده BPA در ادرار مهم ترین نشانه ابتلا به این بیماری است و ظروف پلاستیکی و بسته بندی های مواد غذایی مهم ترین عامل ورود این ماده شیمیایی به بدن است.

در بسیاری از مناطق ایران به‌منظور سرو خورشت فسنجان مقداری شکر به‌عنوان افزودنی به آن اضافه می‌کنند چنین تدبیری کاملاً اشتباه است، بهترین مصلح خورشت فسنجان رب انار یا رب نارنج است که خاصیت خونسازی آن را دوچندان می‌کند کما اینکه جذب ریز‌مغذیها را تسریع می‌بخشد و از ایجاد جوش صورت و بدن جلوگیری می‌کند اما این در حالیست که شکر چنین خواصی ندارد (و مضر می باشد).

ظروف مخصوص تهیه و طبخ مواد غذایی بسیار مهم است بهتر است آب را در ظروف و لیوانهای مسی بنوشید ــ جهت تهیه غذاها به‌صورت کبابی بهتر است از سیخهای آهنی به‌جای آلومینیومی استفاده کنید ــ به‌جای ظروف تفلون و آلومینیومی بهتر است از ظروف مسی جهت طبخ غذا استفاده کنید.

تهیه غذا در ظروف زودپز کاملاً از نظر طب سنتی ایران مطرود است چون تمام خاصیت مغذی مواد غذایی تحت فشار و دمای بسیار بالا از بین می‌رود در واقع غذا در این ظروف به تفاله‌ای بی‌ارزش تبدیل می‌شود (هیچ‌گونه خاصیت تغذیه‌ای ندارد) لذا غذا را با شعله پایین و در مدت زمان بیشتری تهیه و طبخ کنید.

یادتان باشد غذاهای تهیه‌شده در ظروف زودپز فشار خون و چربی خون را بالا می‌برد و باعث ریزش موها می‌شود، کبد چرب ایجاد می‌کند، پرخاشگری و عصبانیت را در افراد افزایش می‌دهد.

?در یک بشقاب سبزی خوردن،گیاه های مختلف با ویژگی های متفاوت حضور دارند ولی تقریبا همه آنها اشتها آور و مقوی گوارش هستند.

?در این میان،بیشترین توصیه به مصرف #ریحان و #نعناع است که به #هضم بهتر غذا و رفع یبوست کمک شایانی می کنند.

❌ البته افرادی که ترش می کنند باید از زیاد خوردن نعناع  پرهیز کنند چون می تواند موجب تشدید ریفلاکس شود.

?در رده دوم سبزی ها جعفری و گشنیز قرار دارند که موجب ایجاد تعادل در گرمی وسردی سبزی خوردن  و تقویت گوارش می شوند.

?مرزه و ترخون نیز به خاطر مزه تند و تیز و مزاج خیلی گرم و خشک شان دررده سوم قرار می گیرند.

⚠برخی سبزی ها مانند تره و تربچه ،نفاخ اند که باید کمتر استفاده شوند. ترخون و تره نیز در مصرف زیاد مشکل زا هستند.

✅ حجم سبزی خوردن در هر وعده غذا باید معقول باشد وگرنه به عکس گوارش را دچار اختلال می کند‌.

گذاردن یک عدد میخک که قبلا کمی با آب دهان خیس خورده باشد روی دندان پوسیده و سیاه شده جهت تسکین درد آن خیلی موثر است.

میخک حاوی موادی به نام اوژنول است که یک مسکن و ضد عفونی قدرتمند محسوب می‌شود. میخک توسط دندانپزشکان قدیمی برای درمان درد دندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته اوژنول هنوز هم در فرآیندهای دندانپزشکی استفاده می‌شود.

 در حقیقت این ماده یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده بی‌حس کننده‌هایی است که دندانپزشکان بر روی دندان بیمار استفاده می‌کنند.اگرچه مکانیسم عمل این ماده هنوز مشخص نیست اما بیشتر افراد فکر می‌کنند که بر روی گیرنده‌های درد خاصی عمل می‌کند و آن‌ها را مسدود می‌سازد.

 خورشت قورمه‌سبزی جزو غذاهای اصیل ایرانی است که متأسفانه در چند دهه اخیر دستخوش تغییراتی شده است یکی از این تغییرات اضافه کردن لوبیای قرمز به‌جای لوبیای چشم‌بلبلی در ترکیب قورمه‌سبزی است؛‌ استفاده از لوبیای قرمز نه‌تنها نفخ شدید ایجاد می‌کند بلکه میزان اوره و اسید اوریک خون را بیشتر می‌کند این در حالیست که با اضافه کردن لوبیای چشم‌بلبلی چنین حالتی به‌وجود نمی‌آید.

حتی در طرز پخت و طبخ این غذای معروف ایرانی تغییراتی صورت گرفته است و آن‌هم سرخ کردن سبزی موجود در خورشت قورمه‌سبزی است در حالی که اصل روش تهیه قورمه‌سبزی این‌گونه نیست، متأسفانه بسیاری از افراد (زنان خانه‌دار ایرانی) به مقدار روغن موجود در قورمه‌سبزی توجه بیشتری می‌کنند به این صورت که هرچه روغن موجود بیشتر باشد آشپز را در تهیه این خورشت ماهرتر می‌پندارند.

توصیه می‌شود از سرخ کردن سبزی قورمه‌سبزی خودداری کنید.

امروزه کشور ایران یکی از پر مصرف کننده ترین کشورهای جهان در زمینه مصرف انرژی است.

در تابستان نباید فضای اطاق را خیلی سرد و خنک کنیم.

همچنین در فصل زمستان مشاهده می شود، فضای داخل اتاق های محل زندگی یا در محل کار را آن قدر گرم می کنند که افراد مجبور به کم کردن لباس های خود می شوند و با یک لباس بسیار نازک در منزل به سر می برند.

کلاً در منابع طب اسلامی ایرانی آمده است که ما باید تا حدی صبر به سرمای زمستان و صبر به گرمای تابستان داشته باشیم تا تعادل مناسب با آب و هوای فصل بر بدن ما حاکم شود.