سید محمد طباطبائی در تبریز به دنیا آمد ، او در مورد دوران کودکی خود می‌گوید :
در سن پنج سالگی مادرم به درود حیات گفت ، نه ساله بودم ، که پدرم را نیز از دست دادم و جز من و برادر کوچکترم سید محمد حسن ، کس دیگری نبود .
وصی پدرم ، ما دو نفر کودک را به زن و مردی سپرد . از همان موقع به مکتب خانه رفتم ، تا اینکه تعلیمات ابتدائی و دروس مقدماتی را در تبریز خواندم . چهارده ساله بودم که آموزش خط را به طور کامل یاد گرفتم . از خاطرات جالب من و برادرم این بود ، که به دامنه کوههای سرسبز تبریز می‌رفتیم و از صبح تا غروب به تمرین و نوشتن خط می‌پرداختیم .
در حالی که غروب غم یتیمی بر دل داشتم ، در مکتب خانه‌های قدیمی و مدارس جدید آن روز ، علاوه بر آموزش قرآن مجید ، کتابهای گلستان ، بوستان ، اخلاق مصور ، تاریخ معجم ، ارشاد الحساب و دیگر کتب متداول را فرا گرفتم . بعد همراه با برادرم به نجف اشرف رفتم و در نجف دروس فقهی ، اصولی ، فلسفی ، عرفانی و ریاضی را خواندم .

متأسفانه به علت فقر و تنگدستی ، مجبور به ترک نجف اشرف شدم و به روستای شاه آباد تبریز رفتم و ده سال در این روستا به کشاورزی پرداختم . وضع کشاورزی مقداری سر و سامان گرفت .
در سال 1324 که تب جنگ جهانی دوم فرو نشست و متفقین اشغالگر یکی پس از دیگری از ایران رفتند ، جز قوای شوروی که در منطقه آذربایجان باقی ماند و گروهک دموکرات را پر و بال داد و با سپردن منطقه آذربایجان به دموکراتها ، در ظاهر به اشغال خود خاتمه داد . با تسلط دموکراتها ، منطقه آذربایجان دستخوش قتل و غارت و ناامنی شد . تصمیم گرفتم از تبریز به مرکز علمی قم هجرت نمایم ، در سال 1325 به قم عزیمت نمودم و 35 سال در قم به تدریس و مطالعه و تحقیق پرداختم . در آن زمان ، از جمله کارهائی که در ریاضیات وعلم هیأت مطرح بود ، دایره هندیه بود ، که من آن را درست کردم و در کنار حوض مدرسه علمیه حجتیه قم کار گذاشتم ، تا سمت قبله و تشخیص خط نصف النهار معین گردد و بدینوسیله زوال ظهر به افق قم در هر روز مشخص گردد .
آثار علمی علامه طباطبائی بالغ بر چهل تألیف و تصنیف می‌گردد ، که مهم‌ترین آنها ، یک دوره کامل تفسیر قرآن ، بنام المیزان فی تفسیر القرآن در 20 جلد ، اصول فلسفه و روش رئالیسم ، شیعه در اسلام ، که به زبان انگلیسی هم ترجمه شده است . کتابهای مصاحبه‌ها با پروفسور هانری کربن ، تحت عنوان : شیعه ، و قرآن در اسلام ، بدایة الحکمه ، و نهایة الحکمه از آثار دیگر استاد می‌باشد .
بزرگترین تألیف علامه طباطبائی ((تفسیر المیزان)) است ، که بعد از تفسیر ((مجمع البیان)) که در قرن ششم به وسیله ((فضل بن حسن بن فضل طبرسی)) نوشته شده ، تاکنون تفسیری به عظمت و اهمیت تفسیر ((المیزان)) نوشته نشده است .
این تفسیر قرآن به زبان عربی است ، که به زبان فارسی و انگلیسی هم ترجمه شده ، و مورد توجه و استفاده مراکز علمی داخلی و خارجی و مسلمانان و غیر مسلمانان قرار گرفته است .
روش مهم و پرجاذبه علامه در این اثر عظیم اینست که آیات قرآن کریم را با کمک آیات دیگر تفسیر کرده و برای تبیین معارف این کتاب آسمانی از قواعد عقلی و فلسفی بهره فراوان جسته است .
استاد شهید مرتضی مطهری ، می‌گوید : کتاب تفسیر المیزان ، یکی از بهترین تفاسیری است ، که تاکنون برای قرآن مجید نوشته شده است ، من می‌توانم ادعا کنم بهترین تفسیری که از صدر اسلام تا امروز در میان شیعه و سنی نوشته شده ، همین تفسیر است .
علامه طباطبائی بیست و چهارم آبان 1360 در حالی که هشتاد و یک سال داشت در قم زندگی را به درود گفت ، و در جوار فاطمه معصومه (سلام الله علیها) مدفون گردید .

منبع: مجله نور علم ، شماره 9 ، آذر 1368 .