سوال
راهکارهای عملی برای اشتیاق و لذت بردن ازعبادت و جلوگیری از اشتیاق به گناه چیست ؟ اگر منبع خاصی دارید معرفی کنید.

پاسخ
در مورد مسئله ای که طرح فرموده اید نکاتی را به اختصار بیان می کنیم:

1. محبت و علاقه فرع بر معرفت و آگاهی است ما هرگز از یک شیء مجهول لذت نمی بریم و تا آن را نشناسیم نمی توانیم بدان ابراز علاقه یا نفرت کنیم. پس این یک معادله منطقی است که ما هر چه معرفت و آگاهیمان به امری بیشتر شود نفرت یا محبت ما نسبت به آن بیشتر خواهد شد. البته ممکن است این آگاهی منطقی و یا احساسی و یا عرفانی باشد. و با این حساب ما هر چه معبود را بهتر و بیشتر بشناسیم و با صفات رحمانیت و رحیمیت و نعمت بخشی او آشنا شویم، محبت او و به تبع محبت در ارتباط با او در ما بیشتر می شود.
2. ایجاد محبت در قلب آدمی از اموری است که ممکن است حاجتمند یک فرآیند زمان دار باشد و نباید توقع داشت که یکباره برای ما معرفت واقعی حاصل شود یا یکباره، ما دلداده حقیقت و شیفته و واله معبود شویم. بلکه فرآیند تکاملی این معرفت و محبت باید به طریق منطقی طی شود.

3. برای ایجاد معرفت و به تبع آن محبت به یک محبوب، این ذهن تنها نیست که باید فعالیت کند، بلکه لازم است که آدمیان به لحاظ عملی هم متحمل اعمالی بشوند و به اصطلاح خود را از ناپاکی ها و رذایل پاک کند و در این راه باز از افراط و تفریط اجتناب کند. هوسهای سرکش و میلهای پایان ناپذیر نفس، موانع جدی و سترگی هستند که ما را از نیل به مقصود باز می دارند و مبارزه و تنش با این میلها است که در فرهنگ اسلام به جهاد اکبر معروف است در حالی که به جنگیدن در زیر سایه شمشیر و تیر و به کام خطر رفتن، جهاد اصغر (کوچکتر) می گویند.

4. حقیقت آن است که همه محبتهای آدمی جز برای معبود نیست و این تنها اشتباه در مصداق است که ما این میل و محبت را هزینه دیگران می کنیم. عارف و سالک تمام، جناب محی الدین عربی جمله ای دارد می گوید که “ما احب احد غیر خالقه و لکنه تعالی احتجب تحت زینب و سعاده و غیر ذلک. یعنی احدی جز خالق و آفریننده خود را دوست ندارد و لکن حضرت حق در پس حجاب و پرده زنان و غیر زنان نهان شده است. یعنی این علاقه ها عین علاقه به خداوند است و کار انبیاء هم این است که مصداق اصلی و صحیح محبوب را به ما نشان می دهد تا مظهر با ذات اشتباه نشود.

5. کتابهایی که برای مطالعه مفید است: تفسیر سوره حمد امام خمینی (قدس سره الشریف) معراج السعاده مرحوم نراقی (بخش مربوط) و روح مجرد علامه سید محمد حسین طهرانی (ره) و آداب الصلوه امام خمینی (پرواز در ملکوت با شرح آقای سید احمد فهری) راز نماز محسن قرائتی و مثنوی مولانا و اشعار حافظ و هر آنچه که معرفت آدمی را تکمیل و نفس او را تزکیه و ذوق او را تلطیف می کند.

6. راه جلوگیری از گناه همانا معرفت به حقیقت گناه است که سم مهلکی است که آدمی آن را می پسندد. کار شیطان و نفس دعوت و تزئینی است، اشیاء و امور زشت را زیبا جلوه داده و آدمی را به سوی آن وسوسه می کند تا این سم در زرورق را میل کند. البته طبیعی است که انسان در برابر بعضی از این وسوسه ها تاب نمی آورد و می لغزد ولی راه آن نه نومیدی و نه بی تفاوتی است، بلکه راه آن توبه و استغفار است و مادامی که گناه شغل انسان نشده و تنها استثنائاً از او صادر می شود نه قاعدتاً، می توان امید داشت که با استغفار و توبه راه حقیقت را زودتر بدست آورد و از اوساخ و نکبت گناه به دور ماند.

7. چنانچه کراراً بیان شد همه این امور نیازمند حوصله و تمرین هستند چنانچه یک ورزشکار باید طی سالها تمرین و ممارست دارای ماهیچه های قوی و نیرومند شود یک انسان متقی هم باید با حوصله و تمرین طی سالهایی دارای تقوای نیرومند و صیانت نفس گردد و تعجیل و توقع بی جا موجب نومیدی و انحراف می شود.

مشاهده شده درحوزه نت

رسول خدا(صلی الله علیه وآله): «ثلاثه من الذنوب تعجل عقوبتها و لا توخر الی الاخره: عقوق الوالدین، والبغی علی الناس و کفر الاحسان»
سه گناه است که در کیفر آن [در دنیا] شتاب شود و به روز قیامت نیفتد: نافرمانی و آزردن پدر و مادر، ستم بر مردم و کفران احسان و نیکی. ( امالی شیخ طوسی: ج 2، ص 13)

امام علی (علیه السلام): «المعصیه تمنع الاجابه » گناه از اجابت دعا جلوگیری می کند. (غرر الحکم: ص 32)

امام سجاد (علیه السلام): «و الذنوب التی ترد الدعاء و تظلم الهواء: عقوق الوالدین»،از جمله گناهانی که دعا را باز می گرداند و هوا را تاریک می کند نافرمانی ورنجاندن پدر و مادر است. (معانی الاخبار: 270)

امام سجاد (علیه السلام): «والذنوب التی ترد الدعاء: سوءالنیه و خبث السریره، و النفاق مع الاخوان، و ترک التصدیق بالاجابه، و تاخیرالصلوات المفروضات حتی تذهب اوقاتها و ترک التقرب الی الله عزوجل بالبر والصدقه و استعمال البذاء و الفحش فی القول. »(معانی الاخبار، ص 271)

آن گناهانی که دعا را باز می گرداند: بد دلی و بد طینتی، نفاق با برادران ایمانی، باور نداشتن اجابت دعا، تاخیر نمازهای واجب تا آن که وقت آن بگذرد،نزدیک نشدن به خدای «عزوجل» به وسیله صدقه و بدزبانی و فحش در گفتار.

امام باقر(علیه السلام): «نعوذ بالله من الذنوب التی تعجل الفناء و تقرب الاجال وتخلی الدیار و هی قطیعه الرحم و العقوق و ترک البر؛پناه می بریم به خدا از گناهانی که در نابودی شتاب می کنند و مرگها را نزدیک می سازند و خانه را بی خانمان می کنند و آنها عبارتند از: قطع رحم، آزردن پدر ومادر و دست کشیدن از احسان و نیکی.( اصول کافی: ج 4، ص 184)

امام صادق (علیه السلام): «اذا دعوت فاقبل بقلبک فظن حاجتک بالباب ».
هرگاه دعا کردی با دل روی آور و آنگاه گمان داشته باش که حاجتت دم در است [ومطمئن باش به اجابت آن].( بحارالانوار: ج 93، ص 305)

امام صادق (علیه السلام): «ان الله لایستجیب دعاء بظهر قلب ساه فاذا دعوت فاقبل بقلبک ثم استیقن الاجابت.»خدای تعالی دعایی را که از دل غافل و بی خبر برخیزد مستجاب نمی کند، و چون دعامی کنی با دل روی آور [و دلت همراه زبانت باشد] و سپس به اجابت آن مطمئن باش.( بحارالانوار: ج 93، ص 305.)

امام صادق (علیه السلام): «اذا اراد احدکم ان لایسئل ربه شیئا الا اعطاه فلییاس من الناس کلهم و لایکون له رجاء الا من عندالله فاذا علم ذلک من قلبه لم یسئله شیئاالا اعطاه»هرگاه یکی از شما بخواهد که هر چه از خدا می خواهد خدا به وی بدهد باید از همه مردم ناامید و مایوس گردد و هیچ امیدی جز به درگاه خدا نداشته باشد، و چون خدااین حالت او را بداند هرچه از وی بخواهد به او بدهد.( عده الداعی:8- ص 97)

 مشاهده شده در حوزه نت

******************

زهی جمال رخش کرده پرتو افشانی
به ماه چارده و آفتاب رخشانی

زهی ولی خدا قطب عالم امکان
جهان جود و کرم پیشوای یزدانی

ظهور قدرت دادار حجت بن حسن
که ظاهر است از او کبریای سبحانی

نجات امت مظلوم و خلق مستضعف
امید مردم محروم و فیض رحمانی

سپهر مجد و شرف شمس آسمان جلال
جمال غیب ابد شاه ملک امکانی

اگر چه پر شده عالم زفتنه و زفساد
مسلط اند به دنیا جنود شیطانی

به نام صلح و دموکراسی و وطن خواهی
زنند ضربه به شخصیت مسلمانی

گرفته است بشر راه انحراف و خطا
به هر مکان نگرم تیره است و ظلمانی

بگیرد ار همه اقطار محنت ایام
شب فراق شود هر چه بیش طولانی

بمان به جا و مشو ناامید چون آید
امام و منجی کل مقتدای پایانی

سلیل احمد مرسل همان کسی که خدا
عطا نموده به او منصب جهانبانی

جهان نجات دهد از فساد و استکبار
دوباره زنده کند راه و رسم انسانی

در آورد همگان زیر پرچم اسلام
نظام می نبود جز نظام قرآنی

ظهور می کند و می کند اساس ستم
کند زمین و زمان را زعدل نورانی

امیر معدلت آیین و معدلت گستر
دهد نجات همه خلق از پریشانی

خوش آن زمانه و آن روزگار و آن ایام
خوش آن حکومت و آن عدل و عصر روحانی

سوال
چگونه می شود کسالت، خستگی و بی حوصلگی را در عبادات برطرف و نشاط و سرزندگی را برای انجام آنها ایجاد کرد؟

پاسخ
اولاً این حالت روحی و روانی را که دارید و نگران درک فضیلت اوقات و ایام و انجام اعمال و عبادات می باشید، را به شما تبریک می گوئیم. زیرا این نشانه لطف خداوند متعال به شماست و این دغدغه یکی از نعمت های بزرگ الهی است که اگر به خوبی از آن استفاده کنید می توانید موفق به انجام کارهای خوب و رسیدن به درجات عالی شوید!
در اسلام نسبت به انجام مستحبات یک سفارش کلی شده است که ائمه علیهم السلام فرموده اند: «مستحبات را تا جایی به جا آورید که به واجبات شما ضرر نزند» (بحار، ج 78، ص 109)
هم چنین فرموده اند: «مستحبات را تا جایی که نشاط دارید و از آن ها لذت می برید بجا آورید و هر گاه احساس کردید که میلی به آنها ندارید مستحبات را رها کرده به سراغ واجبات بروید و به واجبات اکتفا کنید» (فروع کافی، ج 3، ص 454)
با توجه به این اصل کلی اگر شما علاقه و نشاط به انجام امور مستحب و درک فضیلت های اعمال غیر واجب دارید، بهتر است از راهی که علمای اخلاق ارائه کرده اند، یعنی «مرابطه» استفاده نمائید. البته برای انجام مثل خواندن نمازهای نافله، دائم الوضو بودن، نماز شب، قرائت و تدبر در قرآن، راز و نیاز با خدا، انجام اعمال مخصوص هر ماه و… ، باید یک برنامه زمان بندی داشت و هر کدام را در زمان خاص خود انجام داد و لذت و نشاط از آن را در وجود خود ایجاد کرد. مثلا در مرحله اول، از دائم الوضو بودن شروع کنید و در مرحله بعد انجام نافله های روزانه و… اما منظور از «مرابطه» (معراج السعاده، ص 544-550)این است که برای انجام واجبات و مستحباتی که نفس انسان از آنها فرار می کند، و هم چنین برای ترک محرمات و مکروهاتی که نفس انسان به آنها علاقه نشان می دهد، باید دستورات چهارگانه (مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه) را در وجود خود پیاده کنیم.
1- مرحله اول «مشارطه» است و عبارتست از اینکه شخص در هر شبانه روز یک بار در اول روز (بعد از نماز صبح) با نفس خود عهد و پیمان می بندد که چه کارهایی را انجام بدهد و چه کارهایی را ترک کند و مزیت ها و ضررهای هر کدام را برای نفس خود بیان (تلقین) می کند و از نفس خود تعهد می گیرد و با او شرط می کند که در انجام این اعمال کوتاهی نکند و اگر کوتاهی کند عقاب خواهد شد و نوع عقوبت و مجازات را نیز معلوم کند.
2- مرحله دوم «مراقبت» است که انسان باید در طول روز متوجه و مراقب نفس خود باشد و او را به حال خود رها نسازد. چرا که اگر نفس به حال خود رها شود، همه سفارش های گذشته را فراموش خواهد کرد و عهد و پیمان را خواهد شکست. هم چنین باید مواظب و مراقب باشد اعمالی را که انجام می دهد خالصانه، به دور از شرک و ریا و منت باشد.
3- مرحله سوم «محاسبه» است که باید در پایان روز، قبل از خوابیدن زمانی را تعیین کند و به حساب کارهای روزانه و تطبیق آن با قرارداد و شرط و شروط ها و و وصیت های اول روز بپردازد و اگر اعمال مطابق آن شرط ها بوده است، نفس را دعا و خدا را شکر کند و اگر کوتاهی کرده، از او قضا و جبران آن را طلب کند و اگر احیانا معصیتی را مرتکب شده، در مقام نکوهش او برآید و نفس خود را به زجر افکند و تلافی آن را از او بخواهد.
4- مرحله چهارم «معاتبه و استیفاء» است، یعنی اگر بعد از محاسبه، نفس خود را خیانت کار و مقصر یافت، نباید به سادگی از او بگذرد زیرا اگر بی تفاوت باشد باعث جرأت نفس در انجام محرمات بیشتر می شود و معصیت های زیادتری را مرتکب خواهد شد.
پس باید در مقام عقاب و تنبیه نفس بر آید و او را با انجام عبادت های سخت (روزه های پی در پی) و صدقه دادن اموالی که مورد علاقه اوست، تنبیه کرد. و اگر غذای مشتبهی خورده است، او را گرسنگی دهد و اگر غیبت مسلمانی را کرده، مدح او را بگوید، و اگر در نمازی سهل انگاری کرده باشد، نماز بسیار به جا آورد و… و خلاصه اگر هر تخلفی کرده مناسب با همان تخلف و طبق همان مجازاتی که در مرحله «مشارطه» برای او تعیین کرده است، نفس خود را مجازات نماید.
اگر شما این دستور العمل را در مورد مستحباتی که دوست دارید، انجام دهید و مرحله به مرحله اجرا کنید، انشاء الله موفق خواهید شد.
نکته دیگری که در بوجود آوردن این حالت های مورد علاقه در انسان بسیار موثر است، همنشینی با افرادی است که اهل این امور مستحبی هستند، افراد نماز شب خوان، افراد اهل عبادت و… که از دوستی و مصاحبت و همنشینی با این افراد نباید غفلت کرد. اگر خدای متعال لذت این گونه اعمال و عبادت ها را به انسان بچشاند، دیگر آنها را رها نخواهد کرد. خداوند این حال را نصیب و روزی همه علاقمندان بگرداند ان شاء الله.

«ومن الرجال صدقوا ما عاهدالله الیه ومنهم من قضی نحوه ومنهم من ینتظر ومابدلوا تبدیلا»
باسلام به محضر فرمانده کل قوا حضرت ولی عصر«عجل الله تعالی فرجه الشریف» ونایب برحقش، امید مستضعفان، پیرجماران، حضرت آیت الله العظمی الامام خمینی وباسلام برمحضرملت قهرمان پرور وباسلام به خدمت پدر ومادر وخواهر عزیزم وصیت خود را شروع می کنم.

بسم الله الرحمن الرحیم

پدر ومادر گرامیم سلام امیدوارم که سلام گرم وصمیمانه مرا از فرسنگها راه دور از میان سنگرهااز اعماق قلبم بپذیرید.پدر ومادر گرامیم از شما می خواهم که مرا که سالها به شما رنج وسختی داده ام ببخشید وازشما امید عفو دارم.
پدر ومادر من راهی را رفتم که هر انسانی باید برود،بهترآنکه انسان در راه خدا جان خود راتقدیم کند.
مادرم من که رفتم از شما می خواهم که در هنگام رسیدن خبرشهادت من به شما، خود را ازگریستن وناله وزاری بازداری ،چونکه از این گریه های شما دشمن شاد می شود ونتیجه می گیرد. مادرم از تو می خواهم که درشب شهادت من نقل وشیرینی پخش کنید.چونکه شب شهادت من شب ازدواج من با عروس زیبای شهادت است واز تو می خواهم که این عروس خود را درآغوش بگیریدوبگوئید که من با داشتن اینگونه عروسی افتخار می کنم وهرشب جمعه به دیدار عروس خود بیایید ولحظه ای در کنار او بنشینید وحمد وسوره ای بخوانید وباز برگردید.
مادرم وخواهرم از شما می خواهم که حجاب خود که زینت شماست حفظ کنید وهمیشه در راه اسلام وبرای پیش بردن اهداف اسلام کوشا باشید چونکه دشمن از حجاب شما وحشت دارد وامیدوارم که دراهدافتان پیروز باشید.
برادرم سلام عرض می کنم وامیدوارم که درزندگی خود پیروز ومؤید باشید.برادرانم از شما می خواهم که همیشه درهمه حال از ولایت فقیه وامام اطاعت کنیدو لحظه ای امام را تنها نگذارید وتمام فرامین او راانجام دهید. همواره پشتیبان روحانیت مبارز باشید وادامه دهنده راه شهیدان باشید.
پدرومادر عزیزم بار دیگر از شما تقاضای عفو می کنم چونکه پدرو مادر من در طی این 17 سال فرزند خوبی برای شما نبوده ام وهمیشه درپی این بوده ام که مصرف کننده باشمنه اینکه به شما کمک کنم.پدر جان درضمن من در حدود 112تومانی قرض دارمامیدوارم که شما آن ها را ادا کنیدواز شما می خواهم این مقدار را به برادر مقصودی بدهید که ایشان این مسؤلیت را قبول کرده است که به صاحبانشان برگرداند.ودیگ اینکه هرکس ادعای طلب کرد به ایشان پول بدهید. پدر ازشما می خواهم که از بابت بنده از تمام دوستان وآشنایان امیدعفو کنید.مخصوصا از آقا دایی من حلالیت می طلبم.
مساله دیگر اینکه پدر ومادر از شما می خواهم که هیچ وقت دعای برای امام زمان از یادتان نرود.حتی وقتی که بر سر مزار من می آییداول دعا به جان امام کنیدوبعد برای من حمد وسوره ای بخوانید چونکه ما هرچیز داریم از این مرداست که دنیا درمقابل این ابرمردقرار گرفته وهمه در صدد این هستند که این انقلاب ما را نابود کنند. دیگر عرضی ندارم جز اینکه دعا بجان رهبر از یادتان نرود.
پدر جان ،مادرجان وبرادرجان وخواهرجان خداحافظ

خدایا خدایا تا انقلاب مهدی     تو رابجان مهدی خمینی رانگهدار

درمسلخ عشق جزءنکو رانکشند    روبه صفتان زشت خو رانکشند
گرعاشق صادقی زمردن محراس   مردار بود هرآنکس او رانکشند

1/11/61برادر محقرشماحسن

در غم هجر رخ ماه تو در سوز و گدازیم
تا به کی زین غم جانکاه بسوزیم و بسازیم

شب هجران تو اخر نشود رخ ننمایی
در همه دهر تو در نازی و ما گرد نیازیم

آید آن روز که در بازکنی پرده گشایی
تا به خاک قدمت جان و سر خوش بیازیم

به اشارت اگرم وعده دیدار دهد یار
تا پس از مرگبه وجد آمده در ساز و نواییم

گر به اندیشه بیاید که پناهی سا به کویت
نه سوی بتکده رو کرده و نه راهی حجازیم

ساقی از آن خم پنهان که ز بیگانه نهان است
باده در ساغر ما ریز که ما محرم رازیم