بار خدایا؛

وسوسه های نفس نگذاشت، جانم در نهر رجب تطهیر شود؛

از در آویختگان درخت طوبای شعبان هم که نبودم؛

ترحم فرما و در دریای رحمت رمضانت مستقرم نما …

قرآن مجید از جهات عدیده مانند علو محتوی و فصاحت و بلاغت و سائر خصوصیات به مرتبه‌ای است که اگر تمام انس و جن جمع شوند نمی‌توانند یک سوره یا یک آیه مانند آن بیاورند.                                                                                                                                                                                                             
قرآن کریم جن و انس را در این امر تحدّی نموده است                                                                              «قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَی أَن یَاْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً» ( سوره اسرا آیه 88) و بعد از قرن‌ها که از نزول قرآن مجید گذشته است کسی مانند آن را نیاورده با آنکه افراد زیادی در مقام مبارزه با قرآن بوده‌اند.

خوردن و آشامیدن .
جماع .
استمناء .
اماله نمودن با چیز روان .
رساندن غبار غلیظ به حلق .
باقی ماندن بر جنابت تا طلوع شفق .
فروبردن سر بزیر آب .
دروغ بستن به خدا و پیامبر( صلی الله علیه و آله) و امام ( علیه السلام ) .
قی عمدی .

روزه یکی از واجباتی است(1)که در آیات قرآن به آن اشاره شده است . این عمل عبادی علاوه بر اطاعت فرمان خداوند متعال و رضایت او، دارای آثار و برکات ارزنده‌ای است که در زندگی انسان به خوبی قابل مشاهده می‌باشد .
آنچه خداوند متعال درباره روزه‌داری فرموده است، عمدتا در آیات 183 - 187 سوره بقره بیان شده است، که در اینجا چند آیه مورد بحث قرار می‌گیرد:
«یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون» ; «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما مقرر شده، همانگونه که بر کسانی که پیش از شما (بودند) مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید .»
از این آیه نورانی سه مطلب استفاده می‌شود:
1 . روزه یکی از واجبات است .
2 . روزه در امتهای گذشته نیز واجب بوده است .
3 . روزه زمینه ساز پرهیزکاری است .

صفحات: 1· 2

قبول عمل و پذیرش صالح(1)
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در خطبه شعبانیه می‌فرماید: «انفاسکم فیه تسبیح» نفس‌های شما در این ماه خود تسبیح است، هر نفسی که می‌کشید مثل آن است که گفته باشید «سبوح قدوس» . «و نومکم فیه عبادة» خوابتان در این ماه عبادت است . «و اعمالکم فیه مقبولة» کارهای جزیی را که انجام می‌دهید خدا قبول می‌کند . قبولی عمل مقدمه است‌برای این که خداوند خود انسان را قبول فرماید . لذا در قرآن کریم دو نمونه تعبیر دارد:
1 - این که خداوند عمل عده‌ای را قبول می‌کند .
2 - خدا عده‌ای را قبول می‌کند، نه این که فقط عمل آنان قبول شود . چون گروهی عمل صالح دارند و گروهی خود صالح هستند . آنان که جزء «الذین آمنوا و عملوا الصالحات» هستند یعنی کارهای خوب دارند ولی هنوز به آن مقام نرسیده‌اند که ذات و گوهرشان خوب بشود، احیانا ممکن است در معرض خطر باشند، اما دسته دوم، جزء صالحین هستند، مثل ابراهیم خلیل که قرآن در شانش می‌فرماید: «و انه فی الآخرة لمن الصالحین» صالح یعنی کسی که گوهر ذاتش شایسته شده است . اینها را خدا قبول می‌کند . یا قرآن راجع به حضرت مریم این تعبیر را دارد «فتقبلها ربها بقبول حسن و انبتها نباتا حسنا» خدای کریم، مریم را قبول کرد . پس کاری کنیم که خدای کریم خود ما را قبول کند .

ماه مبارک، ماه محاسبه
برای گروهی آغاز سال، اول فروردین است . یک نوجوان اول فروردین تلاش می‌کند برای خود لباس نو تهیه کند . درخت‌ها اول سالشان فروردین است که لباس‌های نو و تازه در بر می‌کنند . اول سال کشاورز پاییز است، که درآمد مزرعه را حساب می‌کند . تاجر و صنعتگر، هر کدام فرصت دیگری را به عنوان اول سال تعیین می‌کنند . مرحوم سید بن طاوس می‌گوید: «اهل سیر و سلوک اول سالشان رمضان است»(2)حساب‌ها را از ماه مبارک تا ماه مبارک بعد بررسی می‌کنند که ماه مبارک گذشته چه درجه‌ای داشته و امسال در چه درجه‌ای است . ماه مبارک برای سالکان الی الله ماه محاسبه است . از این رو امام سجاد علیه السلام فرمود: «ماه رمضان در بین ما اقامت داشت و جای حمد و ثنا بود، زیرا به همراه خود رحمت آورد . و رفیق بسیار خوبی برای ما بود، ما در همراهی او به نعمت هایی رسیدیم . ما سودی که در این ماه بردیم، هیچ تاجری در هیچ گوشه دنیا نبرد، و هیچ کس در سراسر عالم به اندازه ما از این ماه استفاده نکرده است .(3)
بوی دهان روزه‌دار
از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: خداوند به حضرت موسی وحی فرستاد که چرا با من مناجات نمی‌کنی؟ عرض کرد: خدایا روزه دارم و در حال روزه، دهان خیلی معطر نیست . خداوند فرمود: ای موسی بوی دهان روزه دار پیش من از مشک خوشبوتر است .(4)

گرفتن روزه در روز گرم
امام صادق (علیه السلام ) فرمود: اگر کسی در روز گرمی روزه بگیرد و تشنه شود، خدای سبحان هزار فرشته را موکل می‌کند تا چهره او را مسح کنند و تا هنگام افطار به او بشارت دهند و هنگام افطار خداوند (عزوجل) می‌فرماید: «ما اطیب ریحک و روحک یا ملائکتی اشهدوا انی غفرت له» عجب معطری و چه بوی خوشی داری! فرشتگان من شاهد باشید که من او را آمرزیدم .(5)

ماه رمضان، ماه دعوت به میهمانی خدا
مردم در ماه رمضان میهمان خدایند «هو شهر دعیتم فیه الی ضیافة الله» میهمان باید کاری کند که صاحب خانه می‌کند . روزه دار، میهمان خدایی است که «یطعم و لا یطعم» اطعام می‌کند ولی خود اطعام نمی‌شود، پس او هم می‌تواند «یطعم و لا یطعم» باشد . اگر خدای سبحان می‌بخشد و نمی‌گیرد، انسان هم بایستی در این ماه خویی پیدا کند که ببخشد و نگیرد، چون هیچ دستی بهتر از دست‌بخشنده و هیچ دستی بدتر از دست‌بگیر نیست . اگر کسی تلاش و کوشش کرد که دیگران در کنار سفره او به بهشت‌بروند، دست او دست‌بخشنده است، و اگر کسی تلاش کرد که به برکت دیگران به بهشت‌برود، او دست گیرنده دارد .(6)

پاورقی ها:
(1).پایگاه حوزه مجله پاسدار اسلام شماره 228، گفته‌ها و نوشته‌ها.
(2). اقبال الاعمال، ص‌250
(3). فرازهایی از دعای 45 صحیفه سجادیه.
(4).روضة المتقین، ج‌3، ص‌229.
(5).روضة المتقین، ج‌3، ص‌229.
(6).کافی، ج‌6، ص‌294.

امّا نقطه‌ی اصلی و قلب همه‌ مباحث رمضانی که در این کتاب جمع‌آوری شده، معارف اسلام ناب محمّدی صلّی الله علیه و آله است که بر اساس دو منبع پایان‌ناپذیر و ذخیره‌ آسمانی مسلمانان یعنی کتاب خدا و عترت با بیانی شیوا و شیرین و به صورتی مدوّن و البتّه به تدریج و در طول بیست و دو سال گذشته تنظیم و ارائه شده است. مهم‌ترین این مباحث را می‌توان چنین برشمرد:

الف- توصیه بر قرائت، فهم و اُنس با قرآن کریم به عنوان نسخه‌ درمان همه‌ی دردهای فردی و اجتماعی بشریّت

ب- تبیین دقیق و جامعه مفاهیمی چون تقوا، دعا و مناجات، استغفار و توبه بر اساس معارف قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم ‌السلام خصوصاً نهج‌البلاغه‌ی امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام.

ج تحلیل زندگی شخصیت بی‌نظیر امام علی علیه‌السّلام به عنوان الگوی شجاعت، تقوا، عدالت و اسوه‌ی زمامداری الهی

رهبر انقلاب مدظله العالی مبارک از رمضان با تعابیر و صفت‌های مختلف یاد کرده است که هر یک حاکی از توجّه به محتوای آن وصف در معارف اسلامی خصوصاً گنجینه‌ی ارزشمند احادیث اهل عصمت و طهارت علیهم ‌السّلام دارد. تعبیرهایی چون: رمضان؛ ماه رحمت و مغفرت الهی، ماه ضیافت الهی، ماه خودسازی و تقوا، ماه استغفار و توبه و بازگشت، ماه ذخیره‌سازی تقوا، ماه عبادت و دعا و مناجات و… از این دست هستند

رهبر انقلاب مدظله العالی به کرات از ترکیباتی چون بهار دعا و قرآن، بهار خودسازی و عبادت، بهار اُنس با خدا، بهار توجّه و ذکر و استغفار و استغاثه به خدا استفاده کرده‌اند. امّا این تعابیر از محدوده‌ تقارن بهار طبیعت و ماه رمضان درمی‌گذرد و آنگاه با تحلیلی جامع سخن از بهار واقعی بودن رمضان صرفنظر از تقارن یا عدم تقارن با بهار طبیعت به میان می‌آید و رمضان مبدأ سال حقیقی برای مؤمنان شناخته می‌شود و سال ایمانی مسلمانان با رمضان آغاز می‌شود و عبادات ماه رمضان به عنوان سرمایه‌ای برای گذران یازده ماه بعدی تا فرا رسیدن ماه رمضان بعد قلمداد می‌شود. بدین ترتیب بهار حقیقی مسلمانان به معنی تحوّل و نوسازی و بازسازی درونی مورد تأکید قرار می‌گیرد.