اول: ضروری است متذکر شویم پرداختن و بازخوانی ادله ی متقن امامت مولی الموحدین علی بن ابیطالب (علیه السلام) به هیچ روی نباید مغایر با هدف مقدس اتحاد بین مسلمین تلقی شود چرا که مسأله وحدت مسلمین هیچگونه تهافت و سرجنگی با ارائه ادله ی طرفین ندارد همانطور که هیچگاه از دل ادله ی بسیار روشن امامت امیرالمۆمنین (علیه السلام) مسأله ی معانده و تخاصم با سایر مسلمین استخراج نمی شود. بلکه برخلاف بعضی دیدگاههای سطحی نگر آدمی هر چقدر دارای اعتقاد و معرفت عمیق تری نسبت به حضرت علی بن ابیطالب باشد بیشتر برمسأله ی وحدت پای خواهد فشرد.

همانطور که برهمه ی ارکان و عقاید مذهب از جمله تولی و تبری اصرار بیشتری خواهد ورزید از قضا پیشرو و رهبر اتحاد بین آحاد امت حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) پس از رحلت آن رسول عالی مقام شخص امیرالمۆمنین (علیه السلام) می باشند در نامه ی 78 از کتاب نهج البلاغه سخن بسیار روشنی از آن حضرت به چشم می خورد. حضرت خطاب به ابوموسی اشعری در ضمن نامه مذکور می فرمایند: «…. و لیس رجل فاعلم احرص علی جماعة امة محمد صلی الله علیه و آله و سلم و الفتها منی ، ابتغی بذلک حسن الثواب و کرم المآب ….» ترجمه گونه ای از این کلام شریف چنین است: و بدان هیچ مردی به اتحاد و اجتماع امت محمد (صلی الله علیه و آله) و تشکل حقیقی و همراه هم بودن آن مشتاقتر از من نیست با این اشتیاق و عمل به آن پاداش نیکو و کرامت سرنوشت را می خواهم.

البته دلایل مسأله ی حیاتی و حدت بین مسلمین تنها و منحصر در این نامه ی مبارک نیست و خود مقاله ی جدا گانه ای می طلبد. گذشته از آن دلائل مسأله مذکور در زمان ما اهمیت و قداست افزون یافته است و این نیست مگر به سبب تأکیدات فراوان نائب امام زمان (عج) مقام معظم رهبری – مدظله العالی – .

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: “یا علی من فارقنی فقد فارق الله و من فارقک یا علی فقد فارقنی” یعنی “ای علی! هر آنکس که از من جدا شود همانا از خداوند جدا شده است و هر آنکس که از تو جدا گردد براستی که از من جدا شده است”

دوم: در میان اعیاد اسلامی تنها و تنها یک عید به عنوان “عیدالله الاکبر” معرفی شده است و آن هم عید سعید غدیر و این یعنی بقیه اعیاد اسلامی با همه ی اهمیت فراوان خود ، “عیدالله الاکبر ” نیستند و باز یعنی باید عید غدیر را بیش از اعیاد دیگر پاس بداریم.

سوم: فضایل و مقامات حضرت مولی الموحدین علی بن ابیطالب (علیه السلام) به هیچ وجه منحصر در مسأله ولایت و زعامت جامعه نمی باشد. هر چند که این مقام منصب والا و ارجمندی می باشد که از فرمان پرودگار عالم سرچشمه گرفته است. لکن علو مقام قرب آن حضرت به خداوند متعال و مقام ولایت تکوینی حضرتش فضیلتی بسیار والاتر و عظیم تر می باشد چنانچه در مورد سائر اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) نیز چنین منزلت والایی وجود دارد لذاست که بحث از ادله ی ولایت به معنای زمامداری حضرت نباید آدمی را متوقف نماید بلکه تا جایی که انسان می تواند باید در فضایل اهل بیت (علیه السلام) به مطالعه و تعمیق بپردازد که براین عمل فوائد ارجمندی مترتب است ان شاالله.

چهارم: ادله ی ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) به هیچ وجه منحصر در حدیث شریف غدیر نمی باشد که ادله ی محکم دیگری نیز وجود دارد. البته به هیچ روی اشکالی وجود ندارد که بعضی از ادله ی مستند به کمک یکدیگر یک مدعا را ثابت کنند. به نظر می رسد حداقل دو عامل باعث گشته است در میان ادله ی ولایت حدیث غدیراز تابندگی و عظمت بیشتری بهره مند باشد اول آنکه اصل واقعه دارای ریشه ی قرآنی است آنهم با آن عبارات عجیب و خیره کننده که در آیات 3 و 67 سوره مبارکه ی مائده آمده است دیگر آنکه فرمایش رسول الله در اجتماعی بی نظیر و بسیار پرتعداد و آنهم در اواخر حیات مبارک آن حضرت ارائه شده است.
غدیر

پنجم: به یک اعتبار دو دسته ادله برای اثبات ولایت مولی الموحدین (علیه السلام) وجود دارد. یک دسته مانند حدیث شریف غدیر به صورت مستقیم ولایت را اثبات می کنند و دسته دیگرادله ی مقتضی هستند که می گویند: آن کسانی که مسیر اسلام را پس از رحلت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) منحرف نمودند اصلا نمی توانند و نمی شود که جانشین آن پیامبر بزرگوار و معصوم باشند. روشن است وقتی مسأله ی جانشینی حضرت دائر مدار دو نفر باشد هر گاه با اقامه دلیل محکم یکی از دو نفر از مدار بحث خارج بشود نفر دیگر حائز و مقام و مسئولیت خلافت خواهد بود.

اکنون و پس از این مقدمات نسبتا طولانی می خواهیم دو مورد از ادله ی ولایت امیرالمۆمنین (علیه السلام) را مطرح نماییم ما در اینجا فقط و فقط به نقل قول از علما و اکابر اهل بیت می پردازیم و در کنار آن به حوادث بسیار روشن و مورد اتفاق مسلمین تمسک می کنیم. از این به بعد به پیروی از متفکر و فقید حضرت علامه عسکری – قدس سره – از تعبیر “مکتب خلفاء” به جای “مذهب اهل بیت” استفاده می کینم.

1- حاکم نیشابوری در مستدرک الصحیحین، جلد 3 ص 123 با سندی که خود نیز آن را صحیح میداند نقل میکند که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: “یا علی من فارقنی فقد فارق الله و من فارقک یا علی فقد فارقنی” یعنی “ای علی! هر آنکس که از من جدا شود همانا از خداوند جدا شده است و هر آنکس که از تو جدا گردد براستی که از من جدا شده است”

در میان اعیاد اسلامی تنها و تنها یک عید به عنوان “عیدالله الاکبر” معرفی شده است و آن هم عید سعید غدیر و این یعنی بقیه اعیاد اسلامی با همه ی اهمیت فراوان خود ، “عیدالله الاکبر ” نیستند و باز یعنی باید عید غدیر را بیش از اعیاد دیگر پاس بداریم

این حدیث گویا و روشن را علاوه بر حاکم نیشابوری، شمس الدین ذهبی که از استوانه های اندیشه ی مکتب خلفاء می باشد در کتاب میزان الاعتدال جلد 1 ص 323 تصحیح نموده است یعنی آن را به لحاظ سندی مورد قبول دانسته است چنانچه ابوبکر هیثمی که او هم از بزرگان مکتب خلفاء می باشد به مورد اطمینان بودن ناقلان این حدیث تصریح کرده است. در مجمع الزوائد و منبع الفوائد جلد 9 ص 135.

2- ابن حجر عسقلانی از اکابر علماء مکتب خلقاء در کتاب “الاصابه فی تمییز الصحابة” جلد 4، قسم را صفحه 304 علاوه بر نقل خود می گوید جمعی از اعاظم مکتب خلفاء من جمله “احمد بن حنبل” و “بخاری” و “ابن حیان” و آنهم در کتاب “صحیح ابن حیان” از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل کرده اند که فرمودند: “من آذی علیا فقد آذانی” یعنی “هر کس علی را اذیت کند، مرا اذیت نموده است” شایان ذکر آنکه علاوه بر نقل اکابر مکتب خلفاء حاکم نیشابوری در “مستدرک الصحیحین” جلد 3 ص 122 می گوید، سند این روایت صحیح است و جالبتر آنکه از متاخرین بزرگان مکتب خلفاء “شیخ ناصرالدین البافی” در کتاب خود با عنوان “سلسلة الاحادیث الصحیحه” جلد 5 ص 373 حدیث شماره ی 2295 تصریح می کند این حدیث به خاطر مجموعه ی اسنادش صحیح می باشد.

در اینجا عرض می کنم احدی در مسأله ی مفارقت از حضرت علی بن ابیطالب (علیه السلام) و نیز اذیت کردن حضرتش پس از رحلت پیامبرگرامی اسلام شک ندارد تا عقل سلیم و فطرت منصف یک مسلمان شیعه یا سنی چه قضاوت کند؟ بخصوص اگر با توجه به کتاب آسمانی مشترک بین مکتب اهل بیت (علیه السلام) و مکتب خلفاء یعنی قرآن مجید بخواهد قضاوت کند. من جمله آیه 57 سوره ی مبارکه ی احزاب!

منابع:

1- “منتخب فضائل النبی و اهل بیتة” انتخاب و تحقیق مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة انتشارات مرکز الغدیرللدراسات الاسلامیه طبع دوم و 1423 قمری

2- “فضائل اهل البیت – علیهم السلام – فی صحیحة الألبانی” جمع و اعداد: لۆی المنصوری، ناشر مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام طبع اولی 1428 قمری

در تاریخ اسلام دو حادثه بسیار مهمّ و بزرگ اتفاق افتاده است که از یکی رسالت و از دیگری امامت به وجود آمده است. نخستین حادثه، نزول وحی بود که رسالت پیامبر گرامی اسلام(ص) را در برداشت و دومین حادثه نیز در هیجدهم ذیحجه سال دهم هجرت در مسیر بازگشت پیامبر گرامی اسلام از مراسم حجة الوداع اتفاق افتاد.

در این روز بزرگ، رسول گرامی اسلام(ص) به امر الهی در مسیر بازگشت از مراسم حج، در محلی به نام غدیر خم حضرت علی علیه السلام، را به عنوان وصی و جانشین بعد از خود به همگان معرفی نمودند. در حقیقت انتصاب حضرت علی(ع) به امامت در واقعه غدیر خم، ادامه رسالت مهم پیامبر گرامی اسلام بود. بنابراین روز غدیر و انتصاب امیرالمومنین(ع) به امامت به اندازه روز بعثت و رسالت نبی گرامی اسلام(ص) دارای اهمیت می باشد.

نقل شده است که امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند. امام علی علیه السلام با فرزندان و گروهی از پیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند. و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود. لذا این حرکت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.

پس شایسته است که به پاس قدردانی از این نعمت عظیم الهی و عرض ادب به ساحت مقدس امیرالمؤمنین علی علیه السلام، عید سعید غدیر را در خانواده و اجتماع باشکوه فراوان برگزار نماییم و از برکات معنوی این روز عزیز بهره مند شویم. آنچه در این مختصر تقدیم می گردد آدابی است که بزرگان دین به منظور گرامی داشت این روز عزیز تعلیم فرموده اند:

اعمال و آداب روز عید غدیر
در بیان ائمه علیهم السلام برای این روز بزرگ اعمالی وارد شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:

* تحکیم بیعت با ولایت
همان گونه که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله بعداز نصب حضرت علی علیه السلام به امامت مسلمین به جماعت مسلمانان امر کرد که با او بیعت کنند، در سال روز آن حماسه جاوید، تجدید آن بیعت سفارش شده است.

* تبریک گفتن
حضرت امام رضا علیه السلام، می فرماید: «روز عید غدیر خم روز تهنیت گویی است. بعضی از شما به بعض دیگر تهنیت بگوید و هرگاه مؤمنی با برادرش برخورد کرد بگوید: الحمدللّه الّذی جعلنا من المتمسّکین بولایة أمیرالمؤمنین و الائمة سلام الله علیهم.»

* اظهار سرور و شادمانی
در وصف شیعه و شیعیان گفته شده است که به شادی ما ائمه شادند و به حزن ما محزون؛ و مسلّم است که عید غدیر شادی بخش ترین عید ائمه است و شادمانی شیعه در این روز فرض است.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است». همچنین از امیر المومنین علی علیه السلام نیز نقل شده است که ایشان فرمودند: «در روز عید غدیر اظهار فرح و شادمانی کنید و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید.»

* مصافحه کردن
مصافحه یا دست دادن از آداب اسلامی است و در روز عید غدیر به آن تاکید بیشتری شده است. امام علی علیه السلام می فرمایند: «روز عید غدیر هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید با هم مصافحه کنید.»

ذکر مخصوصی نیز در این روز هنگام مصافحه سفارش شده است که عبارت است از؛ «الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام؛ سپاس خدای را که ما را از جمله درآویختگان به ولایت امیرالمؤمنین علی و ائمه علیهم السلام قرار داد.»

* آراستن و پوشیدن لباس نو
از دیرباز عیدها و جشن ها با نظافت، غبارزدایی، پیراستن و آراستن همراه بوده است و شیعیان باید این روش ها را برای عید غدیر نیز رعایت نمایند. چرا که حضرت امام رضا علیه السلام، می فرمایند: «روز غدیر، روز آراستن و زینت است. پس هر کس برای روز غدیر، زینت کند، خداوند هر خطای کوچک و بزرگ او را می آمرزد و فرشتگانی را به سوی او می فرستد، آنان نیکی های او را می نگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا می برند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست کند، خوشبخت زیسته است.»

حضرت امام صادق علیه السلام نیز می فرمایند: «یکی از وظایف روز غدیر این است که مؤمن تمیزترین و گرانقدرترین جامه های خویش را بپوشد.»

پس چه زیبا خواهد بود که سردر منازل و اماکن عمومی تجارتی و اداری چراغانی شود تا شامل این پاداش بزرگ گردد.

* استفاده از بوی خوش
اسلام درباره به کارگیری بوی خوش و زدن عطر، بسیار سفارش کرده است. به خصوص در ایام عید سعید غدیر سفارش ویژه ای نسبت به این سنت خوب شده است. امام صادق علیه السلام، در پی وظایف مؤمن در روز غدیر فرمودند: «و مؤمن به اندازه توان و دست باز بودنش بوی خوش استعمال کند.»

* پیمان اخوت و برادری
از برنامه های اسلام ایجاد اخوت و برادری است. و به همین منظور پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت علی علیه السلام را با خویش برادر نمود و در برخی از زیارات که خطاب به پیامبر صلّی الله علیه و آله می خوانیم: «السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیه السلام» اشاره به همین برادری است. پیمان برادری و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که در مفاتیح الجنان آمده است.

* احسان و انفاق
احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است. اما در ایام بزرگی مثل عید غدیر بر آن تأکید بیشتری شده است. در سیره امام حسن علیه السلام است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی علیه السلام نیز در آن مراسم شرکت می کردند.

* صله رحم
صله رحم از پسندیده ترین آداب اسلامی است و شرع مقدس اسلام بر این مطلب تأکید فراوان نموده است. اما در روز عید غدیر بر این نکته سفارش بیشتری شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است.»

* دیدار با مؤمنان
زیارت برادران مؤمن از سنت های مهم اسلامی است؛ لیکن در روز عید غدیر، دید و بازدید به عنوان یکی از شعائر مذهبی و ولایی بیشتر مورد سفارش قرار گرفته و پاداش افزونتری دارد.

حضرت امام رضا، علیه السلام، می فرمایند: «هر کس که در روز غدیر به دیدار مؤمنی برود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل کند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد.»

* رفع حاجت مؤمنان
رفع حاجت مومنان از جمله اعمالی است که اسلام برای آن ارزش خاصی قائل شده است و ائمه آن را از چند طواف برتر می دانند. در روز غدیر این عمل فضیلت بیشتری دارد. امام علی علیه السلام فرمودند: «کسی که مؤمنان را در روز غدیر تکفل کند نزد خدای متعال من ضامنش هستم که از کافر شدن و پریشان شدن در امان باشد.»

* غسل کردن
امام صادق، علیه السلام، فرمودند: «هنگامی که روز غدیر فرا برسد باید در فراز آن [هنگام ظهر] غسل کرد.»

* تشکیل اجتماع در روز عید غدیر
به جهت یادآوری روزی که پیامبر صلّی الله علیه و آله به امر خداوند علی علیه السلام را به امامت امت اسلامی نصب کرد، بجاست در مراکز گوناگون گرد آییم و به یاد آن روز بزرگ و ثمراتش شادمان باشیم.

ائمه علیهم السلام سفارش کرده اند که به جهت یادآوری مقام محمد صلّی الله علیه و آله و خاندان او علیهم السلام اجتماعات تشکیل بشود؛ و خود نیز از این گونه اجتماعات برپا می داشتند.

* دعا، روزه و عبادت
روزه و دعا از اعمالی است که در همه اعیاد مورد سفارش و تأکید است خاصه در روز عید غدیر. حسن بن راشد گوید: از امام صادق علیه السلام درباره عید غدیر پرسیدم و حضرت فرمودند: «این عید از عید قربان و فطر برتر است. آن روز را روزه بگیرید و بر محمد و آلش زیاد صلوات بفرستید.»

روزه عید غدیر از مستحباتی است که مکرر به آن سفارش شده است. امیرالمؤمنین علیه السلام، در خطبه ای که در روز عید غدیر ایراد کردند فرمودند: «روزه عید غدیر از مستحباتی است که خداوند بدان فراخوانده است.»

حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: «بر شما لازم است که که در روز عید غدیر برای سپاسگزاری از خداوند و ستودن او، روزه بگیرید.»

شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: «چه کاری شایسته روز غدیر است و چه عملی در آن، استحباب دارد؟ حضرت پاسخ دادند: روزه و…»

امام صادق علیه السلام، درباره پاداش روزه عید غدیر فرموده اند: «روزه داشتن در روز عید غدیر پاداشی معادل روزه گرفتن در همه عمر دنیا را دارد.»

و فرموده اند: «روزه داشتن روز عید غدیر خم، کفاره گناه شصت سال است.»

عید غدیر خم,اعمال مستحبی عید غدیر خم

* افطاری دادن
از اعمالی که به انجام آن در روز عید غدیر سفارش شده است؛ افطاری دادن به روزه داران است. حضرت علی علیه السلام فرموده اند: «کسی که در شامگاه عید غدیر، به یک مؤمن افطاری بدهد، گویا یک میلیون نفر از پیامبران، شهیدان و صدیقان را افطاری داده است. حال چگونه است پاداش کسی که گروهی از مردان و زنان را افطاری دهد. و من ضامنم بر خدا که از کفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز یا همان شب تا عید غدیر سال دیگر بمیرد، بر خداوند است پاداش او.»

* اطعام
از سنت های مؤکد دیگر در روز عید غدیر پذیرایی از مؤمنان است. امام صادق علیه السلام، درباره یکی از وظایف عید غدیر فرموده اند: «و برادرانت را طعام ده.»

* ابراز برائت
روز غدیر روز بیزاری از کسانی است که با نپذیرفتن امامت حضرت علی علیه السلام، آشکارا با خدا و با پیامبر خدا مخالفت نمودند و بزرگترین جنایت و خیانت را به تاریخ بشریت کردند و در حقیقت این عدم پذیرش سرآغاز تمام بدبختی ها و بیچارگی ها بود. بنابراین روز غدیر، روز برائت از این همه ستمکاری و ستمکاران است.

در یکی از دعاهای روز غدیر آمده است: «و نبرأ ممّن یبرأ منه و نبغض من أبغضه؛ ما بیزاری می جوییم از آن کس که از علی علیه السلام بیزاری جوید و دشمن داریم آن کس که علی علیه السلام را دشمن دارد.»

* ذکر صلوات
حضرت رضا علیه السلام در وصف عید غدیر فرموده اند: «روز غدیر روز صلوات فرستادن فراوان بر محمد و آل محمد است.»

* نماز و نیایش
روز عید غدیر بهترین فرصت و موقعیت برای نیایش است؛ چرا که روز غدیر روز سپاس و ستایش به پیشگاه حضرت احدیت است. حضرت رضا علیه السلام می فرمایند: «روز غدیر روزی است که خداوند، بر توان کسی که او را نیایش کند، می افزاید.» و همچنین فرمودند: «روز غدیر روزی است که دعا در آن مستجاب می گردد.»

نماز عید غدیر دو رکعت است که باید در هر رکعت پس از حمد، ده مرتبه سوره توحید، ده مرتبه آیةالکرسی و ده مرتبه سوره قدر را خواند. وقت نماز نیم ساعت پیش از ظهر است و پاداش این نماز برابر است با صدهزار حج و صدها هزار عمره؛ همچنین کسی که این نماز را بخواند، هر چه از خداوند بخواهد برآورده شود.

* زیارت
زیارت یکی از سنن سازنده اسلامی است چه از نزدیک چه از دور. زیارت یک پیوند معنوی بسیار قوی بین شیعه و مقدسات اوست. از جمله آنها زیارت حضرت علی علیه السلام، از دور و نزدیک است.

امام رضا علیه السلام به پسر ابی نصر فرمودند: «هر جا که باشی در روز عید غدیر در بارگاه امیرالمؤمنین، علیه السلام، حاضر باش. بی تردید، خداوند، گناهان شصت ساله هر مرد و زن مؤمن را می آمرزد و چند برابر آنچه در ماه رمضان، شب قدر و شب عید فطر از آتش آزاد ساخته در آن روز آزاد می سازد.»

* خواندن دعای ندبه
طبق مدارک معتبر خواندن دعای ندبه در چهار عید مستحب است؛ جمعه، فطر، قربان و غدیر. توجه به فرازهای این دعا بخصوص آن قسمت که در رابطه با غدیر و خلافت حضرت علی علیه السلام، می باشد ضروری است.

* دلجویی و مهرورزی متقابل
حضرت رضا علیه السلام، روز غدیر را «یوم التودّد» خواندند؛ یعنی روز مهر ورزیدن. بنابراین در چنین روزی باید معتقدان به ولایت، غم را از دل دوستان حضرت علی علیه السلام به هر نحوی که مقدور باشد برطرف نمایند.

* ایجاد زمینه های شادمانی
عید غدیر یادآور بزرگترین و گرانقدرترین خاطره اسلام است خاطره استمرار رسالت پیامبر، صلّی اللَّه علیه وآله، با امامت علی، علیه السلام. در چنین روزی نه تنها خود باید دلشاد باشیم بلکه باید زمینه شادمانی دیگر برادران ایمانی راهم فراهم سازیم.

حضرت رضا علیه السلام می فرمایند: «[در روز غدیر] هر مرد و زن مؤمنی را شادمان سازید.»

* گشاده دستی نسبت به خانواده
یکی از دستورات اسلام ایجاد زمینه های لازم در جهت راحتی و آسایش خانواده است و به مناسبت عید غدیر تاکید بیشتری شده است. حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: «[در روز غدیر] مرد باید برای خانواده خود گشایش بیشتری فراهم کند.»

* هدیه دادن
هدیه دادن و گرفتن با توجه به ضوابط شرعی کار پسندیده ای است و اثرات روانی خاصی مخصوصاً در کودکان و نوجوانان دارد و بهترین موقعیت هدیه دادن عید غدیر است.

حضرت رضا، علیه السلام، عید غدیر را روز هدیه و بخشش می نامد و می فرمایند: «[روز غدیر] روز بخشش و هدیه دادن است.»

چون نامه ي اعمال مرا پيچيدند

بردند به ميزان عمل سنجيدند

بيش از همه کس گناه ما بود ولي

آن را به محبت علي بخشيدند

عيدتان مبارک

**********************************************

تمام لذت عمرم در اين است / که مولايم اميرالمومنين است

عيد شما مبارک

******************************************

نه فقط بنده به ذات ازلي مي نازد

ناشر حکم ولايت به ولي مي نازد

گر بنازد به علي شيعه ندارد عجبي

عجب اينجاست خدا هم به علي مي نازد

*****************************************

هان! اي مردمان! علي را برتر بدانيد، که او برترين انسان از زن و مرد بعد از من است…. هرکه با او بستيزد و بر ولايتش گردن ننهد نفرين و خشم من بر او باد. (خطبه ي غديريه)

******************************************

قرآن به جز از وصف علي آيه ندارد

ايمان به جز از حب علي پايه ندارد

گفتم بروم سايه لطفش بنشينم

گفتا که علي نور بود سايه ندارد

عيد غدير مبارک

*****************************************

خورشيد شکفته در غدير است علي

باران بهار در کوير است علي

بر مسند عاشقي شهي بي همتاست

بر ملک محمدي امير است علي

اخوت اسلامی از جمله برنامه های اجتماعی بنیادین آیین مقدس اسلام است كه در آغاز بعثت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) ارزش آن مطرح شده، و قرآن روی آن تا كید كرده و فرموده است: «إنما المومنون إخوة» یعنی مسلمانان باید تنها در چهارچوب برادری به سر برند.
ابوبصیر از امام صادق(علیه السلام) روایت كند كه فرمود: «مومنان با یكدیگر برادرند، بسان یك بدن، كه اگر عضوی بدرد آید، سایر اعضا احساس درد كنند.»
و باز از آن حضرت نقل شده كه «مسلمان برادر مسلمان است. او چشم و آینه راهنمای برادر خویش است. به وی ستم نكند و فریبش ندهد و به او خیانت روا ندارد و به او دروغ نگوید و غیبت او را روا نشمارد و …
این اخوت دینی به معنای عام كلمه است كه به مجرد ایمان حاصل می شود.
اما اسلام برادری دیگری را نیز در قالب قانون خاص پی ریزی كرده است. و شخص پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) در طول حیات مبارك خود دو بار این امر را طی مراسمی به صورت “عقد و پیمان” میان یاران خویش برگزار نمود. یكبار در مكه میان خود و علی بن ابی طالب (علیه السلام)، و بین حمزه و زید بن حارثه، و بین ابوبكر و عمر، و بین عثمان و عبدالرحمن بن عوف، و …؛ و بار دوم در سال اول هجرت در شهر مدینه، میان مهاجرین وانصار، كه به نقلی به موجب آن 45 تن از مهاجرین با 45 تن ازانصار ـ و به قولی بیشتر ـ عقد اخوت بستند، تا در احقاق حق یكدیگر همداستان، و در شئون زندگی هم درد، و حتی پس از مرگ وارث یكدیگر باشند.
به این عقد اخوت می گویند.
البته به موجب آیه ارث كه بعد از جنگ بدر نازل شد، حق وراثت از میان برادران عقدی نسخ شد.
در این بار هم به نقل “ابن هشام” و اكثر مورخین سنی و شیعه پیامبر عقد برادری خود را با علی (علیه السلام) منعقد ساخت.
این عقد اخوت صیغه ای مخصوص دارد، و به موجب آن دعای خیر و عیادت و صله یكدیگر، و همچنین شفاعت در آخرت را بر خود وظیفه می كنند.
و همان گونه كه در متن صیغه عقد برادری آمده است اقتضای این برادری شریك ساختن طرف دیگر در دعا ،زیارت و شفاعت است . یعنی اگر دعا نمود به برادر خویش نیز دعا كند و اگر به زیارت اولیای خدا مانند پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) و ایمه ( علیه السلام) نایل شد از جانب او نیز زیارت كند همچنین در قیامت اگر حق شفاعتی نصیب او گردید از وی شفاعت نماید .درمورد غیبت نیز از غیبت او دوری كند و كسی را نیز كه غیبت برادرش را می كند از این كار نهی نماید واگر اثر نكرد لااقل در مجلس غیبت ننشینید.
در انعقاد عقد اخوت بهتر است كه آن در روز عید غدیر واقع شود. روز هیجده ذیحجه (روز عید غدیر) واقع شود، همان روزی كه عقد اخوت مهاجرین وانصار منعقد شد.
صیغه آن در مفاتیح الجنان، ذیل اعمال روز 18 ذیحجه آمده است. این صیغه را مطالعه، و به معنای آن توجه كنید، كه ماهیت و احكام آن را به خوبی نشان می دهد.
خدا نگهدار شما و پیروز باشید.

روایاتى که در آن «کتاب الله و سنتى» آمده غالباً بدون سند ذکر شده و یا در سند آن ها شخصیت هایى چون اسماعیل بن ابى اویس، صالح بن موسى طلحى، سیف بن عمر تمیمى قرار دارند که غالب علماى رجال اهل سنت آنان را تضعیف کرده اند. از طرف دیگر «کتاب الله و عترتى» به تواتر نقل شده ولى کتاب الله و سنتى خبر واحد است.

در این مقاله به طرح دو سوال در حوزه بحث های امامت می پردازیم و به آنها اجمالا پاسخ می گوییم:

سوال اول: در حدیث ثقلین بعضى ها «کتاب الله و عترتى» مى خوانند و برخى «کتاب الله و سنتى» کدام یک صحیح است؟ توضیح دهید.

حدیث ثقلین به هر دو شکل نقل شده است در این باره توجه به چند نکته لازم است:

1. روایاتى که در آن «کتاب الله و سنتى» آمده غالباً بدون سند ذکر شده و یا در سند آن ها شخصیت هایى چون اسماعیل بن ابى اویس، صالح بن موسى طلحى، سیف بن عمر تمیمى قرار دارند که غالب علماى رجال اهل سنت آنان را تضعیف کرده اند. از طرف دیگر «کتاب الله و عترتى» به تواتر نقل شده ولى کتاب الله و سنتى خبر واحد است.

2. هیچ مانعى ندارد که هر دو دسته روایات از پیامبر صلى الله علیه و آله صادر شده باشد، زیرا همان طور که اهل بیت عصمت نقش مرجعیت دینى پس از پیامبر را دارند، سنت آن حضرت نیز یکى از منابع مهم دینى است و براى همگان حجت است. بنابراین چنین روایاتى معارض یکدیگر نیستند؛ بلکه کاملاً با یکدیگر هماهنگ و همخوان اند. اعتبار سنت پیامبر و دیگر معصومین در کنار قرآن به عنوان بیانگر و تفسیر کننده کتاب الهى همان چیزى است که شیعه بر آن پاى مى فشرد و براى همه مسلمانان قابل اخذ و پیروى است.

سوال دوم: آیا قرآن به مسأله امامت پرداخته است؟ در مهندسى فکرى قرآن امامت چه جایگاهى دارد؟

امامت از امورى است که قرآن مجید بر آن اهتمام ویژه اى داشته و در موارد مختلفى به آن پرداخته است. آموزه هاى قرآن در این باره فراوان و داراى ابعاد مختلفى است، از جمله مسائلى که قرآن بر آن اهتمام ورزیده عبارتند از: مشروعیت الهى امام، منبع قانون گذارى، شرایط امام، مسائل مربوط به چگونگى ایجاد، کاربست و هزینه کرد قدرت سیاسى، اهداف و غایات حکومت و جامعه دینى، اصول سیاست داخلى و خارجى و….

در نگاه قرآن هر کسى در قیامت با امام و پیشواى خود خوانده مى شود: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ». این آیه نشانگر اهمیت و تأثیر بى بدیل پیشوایان در زندگى و سرنوشت انسان در سراى جادوان آخرت مى باشد. پیشواى حق و شایسته پیشاهنگ سعادت جاودان و پیشوایان نابکار راهروان و راهبران به سوى سقوط و هبوط در آتش دوزخند

برخى از آموزه هاى قرآن در این باب عبارت است از:

یک. امامت برتر از نبوت

امامت در قرآن جایگاه رفیع و بلندى دارد. از قرآن به دست مى آید که مقام امامت بالاتر از نبوت است. زیرا خداوند حضرت ابراهیم را پس از آنکه داراى مقام نبوت و رسالت بود مورد آزمون هاى ویژه اى قرار داد و چون در همه آنها فراز آمد او را به امامت برگزید. «وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً». (بقره2، آیه 124)

آزمودن و برگزیدن ابراهیم پس از رسالت به مقام امامت نشانگر برترى امامت از نبوت است. این مسأله در روایات نیز مورد توجه قرار گرفته است.

در حدیثى از امام صادق علیه السلام آمده است: خداوند تبارک و تعالى ابراهیم را به بندگى گرفت پیش از آنکه او را به نبوت برگزیند، و او را به نبوت رساند پیش از آنکه به رسالت برگزیند، و او را رسول خود ساخت پیش از آنکه به دوستى برگزیند، و او را دوست و خلیل خود گرداند پیش از آنکه امامش قرار دهد. و چون همه مقامات را در او گرد آورد فرمود: «من تو را امام مردم قرار دادم». (اصول کافى، ج 1، ص 175 و ج 2، ص 178)

امامت در قرآن جایگاه رفیع و بلندى دارد. از قرآن به دست مى آید که مقام امامت بالاتر از نبوت است. زیرا خداوند حضرت ابراهیم را پس از آنکه داراى مقام نبوت و رسالت بود مورد آزمون هاى ویژه اى قرار داد و چون در همه آنها فراز آمد او را به امامت برگزید

دو. امامت شرط تحقق رسالت

امامت شایسته و بر حق در نگاه قرآن چنان جایگاهى دارد که مغفول نهادن آن مساوى با عدم اجراى اصل رسالت است. از این رو در رابطه با اعلام امامت امیرمۆمنان در بازگشت از حجه الوداع مى فرماید: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» (مائده 5، آیه 67)؛ «اى پیامبر آنچه را که از جانب پروردگارت نازل شده است ابلاغ کن و اگر چنین نکنى رسالت الهى را انجام نداده اى».

سه. امامت شرط کمال و جامعیت دین

در نگاه قرآن دین بدون امام حق ناقص و نعمتى ناتمام و نزد خدا غیرمقبول است. از این رو پس از معرفى امامت و جانشینى حضرت على علیه السلام در غدیر خم خداوند مى فرماید: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الاْءِسْلامَ دِیناً» (مائده 5، آیه 3)؛ «امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و به دین اسلام براى شما رضایت یافتم».

براساس این آیه دین اسلام و لطف و نعمت الهى به واسطه امامت به سر حد کمال مطلوب خود رسیده و بدون آن گرفتار نقصى جبران ناپذیر و ناخشنودکننده است.

چهار. امام و فراخوان قیامت

در نگاه قرآن هر کسى در قیامت با امام و پیشواى خود خوانده مى شود: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ». (اسراء 17، آیه 71)

این آیه نشانگر اهمیت و تأثیر بى بدیل پیشوایان در زندگى و سرنوشت انسان در سراى جادوان آخرت مى باشد. پیشواى حق و شایسته پیشاهنگ سعادت جاودان و پیشوایان نابکار راهروان و راهبران به سوى سقوط و هبوط در آتش دوزخند.

شنیده او به گوش خود، صدای جغد جنگ را

گرفته توی مشت خود، دوباره قلوه سنگ را

صدای موشک اسرائیلی، خواب شیرین کودکانه ات را آشفت، و تو به دنبال سیب گمشده زندگی ات هستی که در رؤیای شبانه از دستان کوچکت به زمین افتاد. اینجا، کودک هفت ساله سرزمین من، «سارا انار دارد» را مشق می کند، ولی در وطن تو هیچ سارایی انار ندارد و هیچ ستاره ای در آسمان ناامن شهرت نمی درخشد.

نمی دانم در خاک ناامن سرزمین تو، میان آتش و خون، زیر بمباران دشمن، صدای لالایی مادران دل سوخته به گوش نوزادان می رسد یا نه؟ ولی در میهن من، کودکان با آهنگ مهتاب، خواب شیرین بهشت را می بینند، اما نه، تو در خود بهشت زندگی می کنی و همه کودکان سرزمین مقدست، با انتفاضه، بهشت را می سازند و با دست های کوچک شان، ابلیس را در فریاد الله اکبرشان خرد می کنند. کودکان سرزمین تو، عاشقانه هم سفر مهتاب می شوند و سیب شهادت را از درخت آزادگی برای آزادی فلسطین و مسجدالاقصی می چینند تا مردان و زنان سرزمین نور، باز هم در این تکه از بهشتِ افتاده بر زمین، برابر معبودت، نماز عشق به جا آورند.

بگذارید برایتان لالایی بخوانم

بگذارید قصه رهایی را از نو بگویم

چرا از قصه دیو و گرگ نمی ترسید؟!

چرا بهانه بالشت نرم خود را نمی گیرید؟!

چرا چشم به چشمان مادر خیره نمی کنید؟! چرا به قصه شیرین مادر نمی خندید؟

خدایا! چشم بر روی همه می بندم و تنها به تو می نگرم.

خدایا! ببین چگونه فرزندانمان را راحت قربانی می کنند؟!

و آنان که خود را مدافع حقوق بشر می دانند، با دشمنان تو و با دشمنان دین و پیامبر تو، چگونه مدارا و محبت می کنند؟!

ای جهانیان! باور کنید که ما جز حق خود، چیزی بیش نمی خواهیم!

ز خلد فراز آمد عید وصى خم ***** شادند بدین عید نو آیین همه مردم

امروز نهاد ایزد منت به سر ما ***** برخوان ز نبى آیت اتممت علیكم

امروز نبى داد سزا را به سزاوار ***** در زیر قبایل شده پهناى زمین گم

دست وصى بر حق بگرفت و برافراشت ***** چون چشمه خورشید كه بر چرخ چهارم

پشت نبى و روى هدى حیدر كرار ***** شاهى كه به نه گردون او راست تحكم

در هر صفتى باز ندانیش ز ایزد ***** جز آن كه منزه بود ایزد ز تجسم

صد آیت موسیش عیان از دم شمشیر ***** صد معجز عیسیش نهان زیر تبسم

جز بر گهر ختم رسل خواجه لولاك ***** بر هر گهرى گوهر او راست تقدم

حاصل نشدش معرفت كامل جبریل ***** زانو نزد ار نزد وى از بهر تعلم

علم از على و آل على بایدت آموخت ***** خیره مطلب بوى خوش عود ز هیزم

اندر رسن دوستى عترتش آویز ***** خواهى كه شوى بر سر این بر شده طارم

تا زاد على از گهر آدم ، ابلیس ***** از سجده نكردن گزد انگشت تندم

دیدند درو چون همه اوصاف خداوند ***** كردند گروهى به خداییش توهم

بردى فلك ماه بدیدار زمین رشك ***** چون دلدل او سودى بر روى زمین سم

مور آمده در بارگهش از پى حاجت ***** مار آمده در پیشگهش بهر تظلم

روزى همه زو ریزد چون ژاله ز گردون ***** هستى همه زو خیزد چون موج ز قلزم

در حفره دوزخ عدوى او است معذب ***** در غرفه فردوس ولیش به تنعم

هست از مدد فیض وى و پرتو ذاتش ***** گردیدن گردون و درخشیدن انجم

بر دوش وى افكند ردایى ملك العرش ***** كان را نرسد دست مه و گردون بر كم

بشكسته به پیرانه سر اندر صف كفار ***** در مهد دریده ز دم تنین تا دم

تا خواجه نخواندش پدر خاك به كنیت ***** در شرع مقرر نشد آیین تیمم

اى دست خداوند جهان اى در رحمت ***** بر بنده مداح بود جاى ترحم

خواهم ز تو بهبودى از این الم صعب ***** زین بیش مرامى نبود جاى تالم

یعقوب لقاى توهمى جست بزارى ***** داود ثناى تو سرودى به ترنم

تا دست نزد نوح به دامان تو ننشست ***** كشتى به سر جودى و دریا ز تلاطم

آدم به مقام تو و جاه تو حسد برد ***** شد فتنه او از پى این خوشه گندم

چون تو به همى كرد ازین خواهش باطل ***** بنهاد به سر ذوالمننش تاج تكرم

در سدره و در سینا با احمد و موسى ***** كرده به زبان تو خداوند تكلم

فردا كه دهد خصم تو را ایزد پاداش ***** هر موى زند بر تن او نیش چو كژدم

مدح على و آل چنین گوى سروشا ***** پشمینه گدا را ده و شاهان را قاقم