گفتاری از استاد حسین انصاریان درباره فضیلت و اهمیت ماه رجب
پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) می‌فرماید: رجب، «شهرالله الاصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» نامیدند که هیچ ماهى به پایه عظمت آن نمى‌رسد; مردم زمان جاهلیت به رجب حرمت مى‌نهادند و آنگاه که اسلام درخشیدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانید که رجب، ماه خدا؛ شعبان، ماه من و رمضان، ماه امت من است پس هرکس یک روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهى گردد و روزه‌اش غضب الهى را خاموش کند و خداوند درى از درهاى جهنّم را بر او ببندد. اگر کسى به اندازه تمام زمین طلا انفاق کند، برتر از روزه یک روز آن نخواهد بود… هرگاه شب شود، دعایش مستجاب خواهد بود: یا در دنیا به او عطا خواهد شد و یا براى آخرت او ذخیره مى‌شود … حضرت رسول خدا (صلى الله علیه و آله) سپس ثواب دو، سه، چهار، پنج، تا سى روز، روزه ماه رجب را تک تک با توضیح کامل بیان فرمود.
در همین زمینه امام کاظم(علیه السلام) مى‌فرماید: رجب، نام نهرى در بهشت است که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است; بنابراین هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد، خداوند از آن نهر به او خواهد نوشاند.
همچنین آن حضرت در روایت دیگرى مى‌فرماید: رجب، ماه عظیمى است که خداوند، اعمال نیک را در آن چند برابر مى‌فرماید و گناهان را در آن محو مى‌کند. پس هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، به اندازه مسیر یک سال از جهنّم دور و هر کس سه روز از آن ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مى‌شود.
اسوه اهل معرفت و عبادت، مرحوم سید بن طاوس در مورد افرادى که قبل از اسلام در دوره جاهلیت، مورد ظلم و ستم دیگران قرار گرفتند اما به انتظار ماه رجب نشستند و در آن ماه پر برکت، خداى را بخواندند و حضرت حق، دعایشان را مستجاب فرمود و بلا و گرفتارى را از آنها بگرداند، چند داستان نقل کرده است که ما یکى از آنها را در اینجا مى‌آوریم:
شخصى، گذارش به مردى افتاد که نابینا، بیمار و خانه‌نشین شده بود. او از دیگران پرسید: چرا این بیمار گرفتار، از خداى متعال عافیت نمى خواهد؟ به او پاسخ دادند آیا او را نمى‌شناسى؟ او به نفرین شخصى به نام «عیاض» گرفتار شده است.
او گفت: عیاض را فراخوانید تا ماجراى این مرد نابینا را براى ما بازگوید. وقتى عیاض آمد به او گفت: داستان پسران «ضیعا» را که این مرد از جمع آنهاست براى ما بگو؛ عیاض گفت: این داستان از داستان‌هاى دوره جاهلیت است و من دوست ندارم پس از آمدن اسلام، دیگر آن را بازگویم. آن شخص گفت: شایسته است که آن را براى ما بازگویى. عیاض گفت: پسران ضیعا، ده نفر بودند و خواهرى داشتند که همسر من بود. آنان با من درگیر شدند و همسرم را از من جدا کردند. من هرچه آنان را به خداوند سوگند دادم و احترام خویشى و قرابت را یادآورى کردم، فایده‌اى نبخشید. من صبر کردم تا ماه رجب، این ماه محترم الهى فرا رسید و آنگاه دست به دعا برداشتم و با حال خستگى و درماندگى خداى را بخواندم و تقاضا کردم که همه‌شان نابود و یکى‌شان نابینا و زمین‌گیر شود. خداى متعال دعایم را مستجاب فرمود و همه‌شان نابود شدند جز این مرد، که نابینا و خانه‌نشین شده است.
بارى در کرامت و فضیلت این ماه، حضرت امام صادق(علیه السلام) نیز مى‌فرماید: آنگاه که قیامت برپا شود، منادى الهى فریاد زند: «این الرجبیّون؟»؛ کجایند آنان که ماه رجب را گرامى داشتند و از آن، بهره‌ها بردند؟ از آن انبوه جمعیت، گروهى برخیزند که نور جمال‌شان محشر را روشن کند. بر سر آنان تاج‌هاى شاهى که مرصّع به درّ و یاقوت است، قرار دارد و در طرف راست هر نفر از آنان هزار فرشته، در سمت چپ نیز هزار فرشته به او کرامت و تعظیم الهى را تبریک گویند. از جانب الهى ندا آید: بندگان و کنیزانم، به عزت و جلالم سوگند، شما را جاى و مقام گرامى و عطایاى فراوان دهم و شما را در جایى جاى دهم که از زیر آن نهرها جارى است و شما در آن جاوید خواهید بود زیرا شما داوطلبانه براى من در ماهى که من بزرگش داشتم روزه گرفتید. سپس، خطاب به فرشتگان فرماید: فرشتگان من! بندگان و کنیزان را به بهشت داخل کنید. در اینجا حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: این پاداش، براى کسى است که گرچه یک روز از اول یا وسط یا آخر ماه رجب را روزه بدارد.
پیامبر گرامى ما در بیان عظمت و اهمیت ماه رجب مى‌فرماید: خداى متعال، در آسمان هفتم، فرشته‌اى به نام «داعى» قرار داده است. هرگاه ماه رجب فرا رسد، آن فرشته دعوت‌کننده، هر شب تا به صبح گوید: خوشا به حال کسانى که به ذکر الهى مشغولند؛ خوشا به حال کسانى که با میل و رغبت تمام، رو به سوى درگاه خدا آرند. و خداوند مى‌فرماید: من همنشین کسى هستم که با من همنشین باشد، و مطیع کسى هستم که فرمان مرا ببرد و آمرزنده‌ام کسى را که از من طلب آمرزش کند. این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من، و رحمت هم از آن من است؛ هرکس مرا در این ماه بخواند، پاسخ مثبت دهم و هرکس از من چیزى بخواهد، به او عطا کنم و هرکس از من هدایت جوید، هدایتش کنم. من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده‌ام پس هر کس به آن چنگ زند، به من مى‌رسد.
گرچه تمام ماه رجب، نزد خداوند و اولیاء گرامیش عزیز و ارجمند است لیکن برخى از اوقات آن، فضیلت ویژه‌اى دارد؛ مثلا اوّلین شب جمعه ماه رجب، داراى امتیازى بزرگ است. پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) مى‌فرماید: از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید؛ فرشتگان آن را «لیله الرغائب» مى‌نامند. چراکه وقتى یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته‌اى نیست مگر اینکه در کنار کعبه مشرفه آید؛ آنگاه خداوند نظر مرحمت به آنان کند و فرماید: فرشتگانم! هرچه خواهید از من بخواهید. فرشتگان گویند: بار الها حاجت و خواسته ما آن است که روزه‌داران ماه رجب را بیامرزى؛ خداوند متعال فرماید: آمرزیدم.
یکى از کارهاى مهم و شایسته در ماه رجب، کمک به مستمندان است. امام صادق (علیه السلام) از پدران گرامیش از امام على (علیه السلام) نقل مى‌کند که آن حضرت فرمود: «… هرکس به خاطر خدا در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند وى را آنچنان اکرام فرماید که نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر قلب انسانى خطور کرده باشد.»
در بیان فضیلت ماه رجب، به همین چند حدیث شریف بسنده مى‌کنیم و مى‌گوییم: اگر هیچ حادثه‌اى در ماه رجب رخ نمى‌داد، باز هم رجب ارزش خاص و ویژگى استثنائى خود را داشت؛ لیکن حوادثى در آن به وقوع پیوسته است که مهمترین آن، در روز بیست و هفتم این ماه است؛ چرا که آخرین پیامبر برگزیده الهى حضرت محمد (صلى الله علیه وآله) در این روز از جانب خداى متعال مأمور هدایت مردم و ابلاغ هدایت و رسالت الهى گردید.
بندگان صالح و آگاه الهى، ماه رجب و شعبان را به عنوان زمینه و مقدمه‌اى جهت کسب آمادگى براى درک درست و شایسته ماه مبارک رمضان به حساب مى‌آورند. خوشبختانه هم اکنون در برخى از شهرهاى کشور عزیزمان ایران، اهل عبادت و معرفت دو برنامه دارند و آنها را با هم اجرا مى‌کنند: یکى «اعتکاف» که دستور اکید اسلام است با احکام و دستورات ویژه‌اش و دیگرى برنامه‌اى به نام عمل ام داود، دستورى که از حضرت امام صادق (علیه السلام) به ما رسیده است.
براى آگاهى از برنامه ها و عبادات و دعاهاى این ماه به کتب ادعیه چون «مفاتیح الجنان»، «اقبال الاعمال» و غیره مراجعه کنید.
منبع: حج
