معلى بن خنيس مي گويد: امام صادق (ع) در يك شب بارانى از منزلش به قصد سايبان بنى ساعده بيرون آمد، من دنبال حضرت راه افتادم ناگهان چيزى از دست حضرت افتاد.
حضرت گفت: بسم الله خدايا آن را به ما برگردان، جلو آمدم و سلام كردم.
حضرت فرمود: معلّى!
گفتم: بله فدايت شوم.
حضرت فرمود: با دستت جستجو كن، آنچه يافتى به من بده.
من نان زيادى را يافتم كه روى زمين پخش شده بود، دانه دانه يا دو دانه دو دانه به حضرت مي دادم، كيسه اى كه در اختيار حضرت بود پر از نان شد.
گفتم: فدايت شوم كيسه را به من بده تا آن را بياورم
فرمود: من به حمل اين بار شايسته ترم ولى همراه من بيا.
به سايبان بنى ساعده رسيديم، گروهى در خواب بودند، حضرت بالاى سر هر كدام يك نان يا دو نان گذاشت تا نان آخرين نفر را كه كنارش گذاشت برگشتيم.
به حضرت گفتم: اينان به تشيع معرفت دارند؟
فرمود: نه؛ اگر معرفت داشتند بر ما واجب بود كه در نمك طعام هم با آنان مواسات كنيم، خداوند چيزى را نيافريده مگر اين كه براى آن خازنى هست كه آن را خزينه مي كند مگر صدقه، كه خود حضرت حق متولى آن است، پدرم هر گاه صدقه اى در دست سائل مي گذاشت آن را بر مي گرداند و مي بوسيد و مي بوئيد دوباره در دست سائل مي گذاشت، چون صدقه پيش از آن كه در دست سائل قرار گيرد در دست خدا قرار مي گيرد، دوست داشتم خودم عهده دار پرداخت صدقه باشد چون خدا آن را مستقيماً به عهده مي گيرد و پدرم نيز خود عهده دار پرداخت صدقه بود.
صدقه در شب غضب رب را مي نشاند، و گناه بزرگ را از پرونده محو ميكند، و حساب را آسان مي نمايد، و صدقه روز ثروت را رشد مي دهد و به عمر مي افزايد.1

انواع صدقه‏
ابن فهد حلى كه از علماى برجسته و دانشمندان مشهور شيعه است ميگويد:
صدقه پنج نوع است:
اول: صدقه مالى‏
دوّم: صدقه آبروست و آن شفاعت كردن نزد مردم براى حل مشكلات مشكل داران است، پيامبر فرمود: بهترين صدقه، صدقه زبان است، گفتند يا رسول الله صدقه زبان چيست؟ فرمود: گفتارى كه به آزادى اسيرى منتهى شود، و خون انسانى در امان بماند، و خيرى به برادر دينيات برسد، و رنج و مشكلى از او برطرف كند.
سوم: صدقه عقل و رأى است كه عبارت از مشورت دادن است، رسول خدا فرمود با دانش خود به برادر دينى خويش صدقه دهيد تا با اين صدقه به مقصد مثبت راه يابد و نظرى دهيد كه او را به صواب و برنامه اى مفيد رهنمون گردد.
چهارم: صدقه زبان است و آن واسط شدن بين مردم براى خاموش كردن آتش اختلاف و اصلاح ذات البين است.
پنجم: صدقه علم است، و آن بخشش علم به مردمى است كه سزاوار آن هستند، و نشر و پخش آن به اهل استحقاق دانش است از رسول خدا روايت شده ياد گرفتن علم و ياد دادنش به مردم از موارد صدقه است و نيز آن حضرت فرمود: زكات علم ياد دادن آن به كسى است كه آن را نميداند. 2

پی نوشت ها:
1) بحار، ج 96، ص 127.
2)بحار، ج 69، ص 136.

منبع: تفسير حكيم جلد پنجم