شيوه نامه چکيده نويسي
مقدمه:
تحقيقات و پژوهش هاي انجام گرفته در مراکز علمي به عنوان اسناد و منابع معتبر به شمار آمده و معمولاً مورد توجه و استفاده دانش پژوهان قرار مي¬گيرد. اين تحقيقات عمدتاً داراي متون مفصل بوده و امکان چاپ و نشر همه ي آنها براي محققان و مراکز پژوهشي ميسر نيست. از اين رو به روش چکيده¬نويسي روي آورده مي شود تا امکان اطلاع رساني و انتشار محتواي اثر به صورت فشرده فراهم شده و مخاطبان با موضوعات و آثار مورد علاقه ي خود آشنا شوند.
تعريف:
چکيده بيان مختصر ولي دقيق محتواي يک مطلب است که شامل فشرده تمام مطالب مهم يا فشرده قسمت هاي ويژه مطلب مي باشد.
اهداف چکيده:
- بيان محتواي اثر بصورت دقيق و گويا در حجمي محدود؛
- آگاه کردن افراد، از متوني که به تازگي در حوزه¬هاي مورد علاقه آن¬ها به چاپ رسيده است.
- بيان خلاصه اي از ديدگاه هاي نويسنده از جمله آنکه چرا اثر خود را به رشته ي تحرير در آورده، چه نتايجي از آن کسب کرده و اين نتايج را چگونه بدست آورده است که اين هدف در چکيده تمام نما محقق مي شود.
فايده ي چکيده :
- وجود چکيده انتخاب را تسهيل مي کند؛ يعني به خواننده کمک مي کند درباره ي متن معيني تصميم بگيرد که آيا مورد علاقه و احتياج علمي او هست ياخير.
- در وقت خواننده صرفه جويي مي شود؛ خواننده بجاي مطالعه اثر، از چکيده ي آن پي به درو نمايه و محتواي اصلي مطلب مي برد.
- گاهي يک چکيده تمام نماي خوب جايگزيني براي خواندن متن است.
- براي آشنايي با متوني که به زباني ناآشنا نگاشته شده اند، چکيده اثر بازگو کننده ي محتواي مطلب است.
تفاوت چکيده با خلاصه:
«خلاصه» بيان مختصر شده اي از يک اثر با استخراج جملات از خود متن است. مثلاً «سه جمله از مقدمه و چند جمله از نتيجه و متن». خلاصه ممکن است بيان مناسبي از موضوع يک مقاله ارائه دهد که نويسنده ي اثر، آن را پديد مي آورد. اما چکيده گرچه ممکن است در برگيرنده ي کلماتي از اثر باشد؛ بخشي از متن است که به جاي اين که نقل قول مستقيمي از مؤلف باشد به وسيله ي چکيده نويس بوجود آمده و شامل نکات اصلي و درونمايه مهم اثر است. در چکيده، کليد واژه هاي اثر، ساختار مطالب و اهميت تحقيق نيز لحاظ مي شود. اما خلاصه تنها بيان فشرده اي از محتواي اثر است.
مراحل چکيده نويسي:
*مطالعه اثر: مطلب به منظور درک محتوا و دامنه کار مطالعه مي¬شود. ممکن است لازم باشد برخي آثار براي شناخت دامنه کار و ابعاد مسأله بيش از يک بار مطالعه شود. البته يک چکيده نويس حرفه اي، نيازي به مطالعه تمام اثر ندارد؛ بلکه قسمت هاي مهم آن را مدنظر قرار مي دهد. مهم ترين منابع چکيده نويس، بخش «يافته ها» و «نتايج» بوده و معمولاً در هر بخش از تحقيق يا کتاب، پاراگراف هاي نخستين؛ جنبه ي آشنايي با مطلب داشته و بندهاي آخر، مهم ترين مطالب را در بر خواهند داشت.
* هرس متن يا حذف اضافات: در اين مرحله نکات اصلي اثر يادداشت برداري شده و نکات غيرضروري حذف مي¬شود.
*عصاره گيري متن: رسيدن به محتواي اثر و درونمايه اصلي مطلب را اصطلاحاً عصاره گيري متن مي گويند.
*تهيه ي پيش نويس: پس از مطالعه ي اثر و خذف حواشي و نکات غيرضروري، محتواي اصلي اثر بدست آمده و به صورت پيش نويس خام نوشته مي شود. اين پيش نويس ممکن است داراي جملات بلند و برخي مطالب تکراري باشد که در مرحله ي بعد اصلاح مي شوند.
* تعيين کليد واژه ها: واژه ها و اصطلاحاتي که تبلور اطلاعات يا در برگيرنده ي مسائل متن هستند کليد واژه نام دارند که انتخاب آنها پس از مشخص شدن موضوع مي تواند بر اساس اصطلاح نامه هاي علمي در هر موضوع انتخاب شود. مثل اصطلاح نامه فقه، کلام اسلام، فلسفه و …
* تهيه چکيده ي نهايي: چکيده پيش نويس از لحاظ محتوا، نگارش، ويرايش، مختصر بودن مورد مطالعه قرار گرفته و متن نهايي تهيه مي شود. متن نهايي چکيده شامل مشخصات محقق، کليد واژه ها و متن چکيده است.
اصول و شرايط چکيده نويسي:
* ذکر اين پيش فرض که چکيده حاوي خلاصه کل مدرک است؛
* تعيين کليد واژه هاي اصلي اثر و ذکر آنها در چکيده؛
* تعيين نوع چکيده مورد استفاده در چکيده نويسي؛
* تعيين محل درج اطلاعات کتابشناختي در ابتدا يا انتهاي چکيده؛
* رعايت نظم و ترتيب متن اصلي در چکيده؛
* اجتناب از تکرار مطالب و استفاده از جملات طولاني؛
* حذف واژه ها و اصطلاحات مبهم؛
* رواني و شيوايي نگارش.
جهت دستيابي به اطلاعات بيشتر در اين زمينه بر روي لينك ابتداي صفحه كليك نماييد .
