در اول اسفند 1364، نماینده امام (قدس سره) در سپاه پاسداران، حجت الاسلام والمسلمین شیخ فضل الله محلاتی به همراه هشت تن از نمایندگان مجلس به نام های حجج اسلام ابوالقاسم رزّاقی، سید نورالدین رحیمی، غلامرضا سلطانی، مهدی یعقوبی و ابوالقاسم موسوی دامغانی و آقایان محمد كلاته ای، علی معرفی زاده و سید حسن شاه چراغی و چند تن از قضات و مسؤولین دیگر، عازم جبهه های جنگ بودند كه هواپیمای حامل آن ها مورد حمله دو فروند جنگنده ی عراقی قرار گرفت و در 25 كیلومتری شمال اهواز سقوط كرد و كلیه ی سرنشینان آن كه نزدیك به 50 تن بودند، به شهادت رسیدند.

جهت ارج نهادن به فداكاری های روحانیون در طول دوران مبارزه در طول هشت سال دفاع، این روز به نام روز «روحانیت و دفاع مقدس» نامگذاری گردید.

بی شك نقش روحانیون پیرو خط ولایت در طول هشت سال دفاع، بر هیچ كس پوشیده نیست. گواه این مدعا خیل شهدای آنان است كه در مقایسه با دیگر اقشار از بیشترین تعداد برخوردار است و نام روحانیون شهیدی هم چون شاه آبادی، محلاتی، شیرازی، میثمی، زمانی، رزّاقی و …، بر تارك شهدای هشت سال دفاع مقدس، گواهی بر رزم بی امان روحانیت معظم و رسیدن به القاء الله و خونین شدن چهره ی مطهر و نورانی آنان است.

با نگرش به تاریخ یك صد ساله ی معاصر و رشد و نفوذ استعمار در كشورهای اسلامی، مبارزات بی وقفه علما و روحانیون علیه استكبار و شیاطینی كه اساس اسلام را نشانه گرفته اند، آشكارتر می شود. مجاهدات و قیام علمای بزرگی هم چون میرزای شیرازی، سید ابوالحسن اصفهانی، آخوند خراسانی، میرزا محمد تقی شیرازی، شهید شیخ فضل الله نوری، شهید سید حسن مدرس، مصطفی و ابوالقاسم كاشانی، سید محمد تقی خوانساری، امام (قدس سره) و یاران با وفای او، هم چون شهیدان مطهری، مفتح، بهشتی، باهنر، و شهدای محراب قاضی طباطبایی، مدنی، صدوقی، دستغیب و اشرفی اصفهانی روشنگر خط اصلی روحانیت در حفظ اسلام راستین و مكتب الهی و آیین محمدی صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.

امام (قدس سره) در پیام تاریخی كه خطاب به مراجع تقلید و روحانیون فرمودند، به تاریخ مبارزات روحانیت اشاره كردند. در قسمتی از این پیام آمده است:(1)

صلوات و سلام خدا و رسول خدا بر ارواح طیبه شهیدان، خصوصاً شهدای عزیز حوزه ها و روحانیت. درود بر حاملان امانت وحی و رسالت، پاسداران شهیدی كه اركان عظمت و افتخار انقلاب اسلامی را بر دوش تعهد سرخ و خونین خویش حمل نموده اند. سلام بر حماسه سازان همیشه جاوید روحانیت كه رساله علمیه و عملیه خود را به دم شهادت و مركب خون نوشته اند و بر منبر هدایت و وعظ و خطابه ناس از شمع حیاتشان گوهر شب چراغ ساخته اند. افتخار و آفرین بر شهدای حوزه و روحانیت كه در هنگامه ی نبرد رشته تعلقات درس و بحث و مدرسه را بریدند و عقال تمنیات دنیا را از پای حقیقت علم بر گرفتند و سبكبالان به میهمانی عرشیان رفتند و در مجمع ملكوتیان،شعر حضور سروده اند.

سلام بر آنان كه تا كشف حقیقت تفقّه به پیش تاختند و برای قوم و ملت خود منذران صادقی شدند كه بند بند حدیث صداقتشان را قطرات خون و قطعات پاره پاره ی پیكرشان گواهی كرده است و حقاً از روحانیت راستین اسلام و تشیع جز این انتظاری نمی رود كه در دعوت به حق و راه خونین مبارزه ی مردم خود، اولین قربانی ها را بدهد و مهر ختام دفترش شهادت باشد. آنان كه حلقه ی ذكر عارفان و دعای سحر مناجاتیان حوزه ها و روحانیت را درك كرده اند در خلسه ی حضورشان آرزویی جز شهادت ندیده اند و آنان از عطایای حضرت حق در میهمانی خلوص و تقرب جز عطیه ی شهادت نخواسته اند…

از مجاهدات علمی و فرهنگی آنان كه به حق از جهاتی افضل از دماء شهیدان است كه بگذریم، آنان در هر عصری از اعصار برای دفاع از مقدسات دینی و میهنی خود مرارت ها و تلخی هایی متحمل شده اند و همراه با تحمل اسارت ها و تبعیدها، زندان ها و اذیت و آزارها و زخم زبان ها، شهدای گرانقدری را به پیشگاه مقدس حق تقدیم نموده اند. شهدای روحانیت منحصر به شهدای مبارزه و جنگ در ایران نیستند، یقیناً رقم شهدای گمنام حوزه ها و روحانیت كه در مسیر نشر معارف و احكام الهی به دست مزدوران و نامردمان، غریبانه جان باخته اند، زیاد است.

در هر نهضت و انقلاب الهی و مردمی، علمای اسلام اولین كسانی بوده اند كه بر تارك جبین شان خون و شهادت نقش بسته است. كدام انقلاب مردمی اسلامی را سراغ كنیم كه در آن حوزه و روحانیت پیش كسوت شهادت نبوده اند و بر بالای دار نرفته اند و اجساد مطهرشان بر سنگفرش های حوادث خونین به شهادت نایستاده است؟ در 15 خرداد و در حوادث قبل و بعد از پیروزی، شهدای اولین، از كدام قشر بوده اند؟ خدا را سپاس می گذاریم كه از دیوارهای فیضیه گرفته تا سلول های مخوف و انفرادی رژیم شاه و از كوچه و خیابان تا مسجد و محراب ائمه جمعه و جماعات و از دفاتر كار و محل خدمت تا خطوط مقدم جبهه ها و میادین مین، خون پاك شهدای حوزه و روحانیت افق فقاهت را گلگون كرده است و در پایان افتخار آمیز جنگ تحمیلی نیز رقم شهدا و جانبازان و مفقودین حوزه ها نسبت به قشرهای دیگر زیادتر است. بیش از دو هزار و پانصد نفر از طلاب علوم دینیه در سراسر ایران در جنگ شهید شده اند و این رقم نشان می دهد كه روحانیت برای دفاع از اسلام و كشور اسلامی ایران تا چه حد مهیا بوده است…