رابطه زندگی مادّي با مسائل اخلاقی در روایات اسلامی
رابطه زندگی مادّي با مسائل اخلاقی در روایات اسلامی
در روایات اسلامی نیز بازتاب گسترده اي دارد که حاکی از
تأثیر عمیق صفات اخلاقی
در زندگی فردي و اجتماعی انسانها است که در ذیل به قسمتی از این احادیث پرمعنی اشاره می شود:در حدیثی از امیر مؤمنان -علی علیه السلام -می خوانیم
فی سِعَهِ الْاخْلاقِ کُنُوزُ الْارْزاقِ؛ گنجهاي روزیها، در اخلاق خوب و گسترده، نهفته شده است »
در حدیث دیگر از امام صادق علیه السلام می خوانیم«حُسْنُ الْخُلْقِ یَزیدُ فِی الرِّزْقِ؛ »
«حسن خلق، روزي را زیاد می کند»
در حدیث دیگري از علی -علیه السلام -درباره تأثیر حسن اخلاق در جلب و جذب مردم به استحکام رابطه دوستی در میان
آنها چنین آمده است:
مَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ کَثُرَ مُحِبُّوهُ وَآنَسَتِ النُّفُوسُ بِهِ؛ کسی که اخلاقش نیکو باشد، دوستانش فراوان می شوند و مردم به او انس می گیرند
باز در حدیث دیگري از امام ششم، امام صادق علیه السلام این معنی با صراحت بیشتري آمده، می فرماید:
انَّ الْبِرَّ وَحُسْنَ الْخُلْقِ یَعْمُرانِ الدِّیارِ وَیَزیدانِ فِی الْاعْمارِ؛ نیکوکاري و حسن اخلاق، خانه ها (و شهرها) را آباد و عمرها را زیادمی کند »
شک نیست که عمران و آبادي در سایه اتّحاد و صمیمیّت و همکاري در میان قشرهاي جامعه به وجود می آید، و آنچه باعث
تحکیم این امور شود، از عوامل مهمّ عمران و آبادي خواهد بود.
طول عمر نیز مولود آرامش فکر و آسودگی خیال و جلوگیري از فقر و همکاري و همبستگی اجتماعی است و این امور در
سایه اخلاق به دست می آید.
در همین رابطه، در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمده است که فرمود:حُسْنُ الْخُلْقِ یُثْبِتُ الْمَوَدَّهَ؛ »
«اخلاق خوب پیوند محبّت و دوستی را
محکم می کند.»
و نیز در احادیث متعدّدي درباره تأثیر سوء خلق در ایجاد نفرت اجتماعی و پراکندگی مردم، و تنگی معیشت و سلب آرامش وآسایش مطالب فراوانی آمده است؛ از جمله:
«مَنْ ساءَ خُلْقُهُ ضاقَ رِزْقُهُ؛ کسی که اخلاقش بد باشد، روزي او تنگ می شود » در حدیثی از علی علیه السلام می خوانیم
«مَنْ ساءَ خُلْقُهُ اعْوَزَهُ الصَّدیْقُ وَالَرَّفیْقُ » کسی که بد اخلاق باشد دوستان و رفیقان او پراکنده می شوند و او را رها می کنند و نیز از همان حضرت آمده است که فرمود:
سُوْءُ الْخُلْقِ نَکِد الْعَیْشِ وَعَذابُ النَّفْسِ؛ اخلاق بد موجب سختی و تنگی زندگی و ناراحتی روح و وجدان می شود»باز از همان حضرت آمده است
: -9 از امیر مؤمنان علی علیه السلام پرسیدند
« مَنْ ادْوَمُ النَّاسِ غَمّاً؛ چه کسی غم و اندوهش از همه بیشتر است ؟»
قال علیهالسلام:«اسْوَئُهُمْ خُلْقاً! فرمود: کسی که از همه اخلاقش بدتر است »
و بالاخره در حدیثی می خوانیم که لقمان حکیم به فرزندش چنین نصیحت می کرد«ایَّاكَ وَالضَّجْرَ وَسُوْءَ الْخُلْقِ وَقِلَّهَالصَّبْرِ فَلایَسْتَقیمُ عَلی هذِهِ الْخِصالِ صاحِبٌ »؛
از بی حوصلگی و سوء خلق و کم صبري بپرهیز که با داشتن این صفات بد،
دوستی براي تو باقی نمی ماند.»
اخلاق در قران،ج1،ص58