خداوند متعال می‏فرماید: «خذ العفو و امر بالعرف»، ای پیامبر گذشت را اتخاذ کن و به کار نیک و معروف امر نما .سوره اعراف، آیه‏ی 199.

و نیز فرمود: «و لیعفوا و لیصفحوا» باید عفو و گذشت کنند. سوره نور، آیه‏ی 22

گاهی انسان عفو می‏کند ولی به مرتبه «صفح» نمی‏رسد، شاید مرادش این باشد که انسان از مسئله‏ای می‏گذرد و گذشت می‏کند ولی هنوز کدورتی از طرف در قلب اوست، ولی «صفح» آن است که این مقدار کدورت نیز نباشد و با خلوص و طیب نفس گذشت کند، قرآن در جای دیگر گوید: «و ان تعفوا اقرب للتقوی»، و اگر عفو کنید به تقوی نزدیکتر است. سوره‏ی بقره، آیه‏ی 237.

علی (ع) می‏فرمایند: الْعَدْلُ أَنَّكَ إِذَا ظُلِمْتَ أَنْصَفْتَ وَ الْفَضْلُ أَنَّكَ إِذَا قَدَرْتَ عَفَوْتَ عدل این است که اگر مورد ستم واقع شدی، با ستم کننده‏ی خود منصفانه رفتار نمائی و برای کیفر او از مرز حق و قانون تجاوز نکنی و فضیلت این است که اگر قدرت به دست آوردی از مجازاتش چشم پوشی کنی و او را مشمول عفو و بخشش قرار دهی.
تصنيف غرر الحكم و درر الكلم  /ص 446

انتقام در مقابل کسی است که قابل هدایت نیست، در مقابل فرد لجوجی است که اگر قصاص نشود، فردا چند نفر دیگر را نیز به قتل می‏رساند، در مقابل انسانی است که نورانیت فطری خود را از دست داده و قلبش به تاریکی گرائیده است، در مقابل فردی است که ریشه‏ی انسانیت و وجدان در درون او مرده است و عفو و گذشت برای انسانی است که واقعا نادم و پشیمان است و اگر هم قصاص نشود، زیر تازیانه وجدان قصاص می‏شود و بیدار می‏گردد.

در زندگی عفو و گذشت داشته باش تا سربلند شوی، چه بسیار جنایتکارانی که با گذشت به راه آمدند و جامعه‏ای را ساختند، تو یک دعای کمیل می‏خوانی و می‏خواهی خداوند همه گناهان و لغزشهای هفتاد ساله تو را بیامرزد، ولی یک لغزش از برادرت را ده سال است نبخشیده‏ای چرا؟!
نرم افزار باب العلم 1/كتابخانه تخصصي حضرت علي (عليه السلام )