شمس الدین محمد حافظ شیرازی در سال 724 هجری در شیراز به دنیا آمد . او در دوران کودکی پدرش را از دست داد و بی‌سرپرست ماند . حافظ در شرائط بسیار سختی زندگی می‌کرد و در نهایت فقر و تنگدستی به تحصیل علم و دانش پرداخت .
او علیرغم مشکلات یتیمی و فقر و بینوائی ، در راه تحصیل عم ، کوشش و فداکاری زیادی کرد و حافظه نیرومند خود را به کار گرفت ، تا توانست ، تمام قرآن کریم را از حفظ کند و به همین جهت به حافظ لقب یافت .

حافظ در یکی از اشعارش ، به این موضوع چنین اشاره می‌نماید :
ندیدم خوش از شعر تو حافظ - - به قرآنی که اندر سینه داری
حافظ با دانش اندوزی و سرودن اشعار اخلاقی ، عرفانی و حکیمانه ، توانست ، خدمات علمی و فرهنگی فراوانی انجام دهد . او در حکمت ، لغت و ادبیات فارسی ، استادی بلند مرتبه و گرانمایه شد و در عرفان ، به اندازه‌ای پیشرفت کرد ، که به لسان الغیب لقب یافت
گویا به همین مناسبت ، این شعرها را سروده است :
دوش وقت سحر ، از غصه نجاتم دادند - - و ندر آن ظلمت شب ، آب حیاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی - - آن شب قدر ، که این تازه براتم دادند
من اگر کامروا گشتم و خوشدل ، چه عجب - - مستحق بودم و اینها به زکاتم دادند
این همه قند و شکر کز سخنم می‌ریزد - - اجر صبریست ، کز آن شاخ نباتم دادند
همت ((حافظ)) و انفاس سحر خیزان بود - - که ز بند غم ایام نجاتم دادند .

پی نوشتها:

- داستانهای کودکی مردان بزرگ ، ص 57 .

-دیوان حافظ ، ص 89