tبراى روز اوّل ماه رمضان اعمالى به شرح زير نقل شده است:

1ـ غسل كند.(1)
2ـ خود را با گلاب خوشبو سازد.(2)
3ـ دو ركعت نماز بگزارد و در ركعت اوّل سوره حمد و سوره انّا فتحنا و در ركعت دوم حمد و هر سوره اى كه خواست، بخواند. در روايتى آمده است هر كس اين نماز را بخواند خداوند بدى ها را در آن سال از وى دفع كند و تا سال آينده در پناه حمايت خدا باشد.(3)
4ـ دو ركعت نماز اوّل ماه را بجا آورد و صدقه بپردازد.(4)
5ـ بعد از طلوع فجر اين دعا را بخواند:

اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ، وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَيْنا صِيامَهُ، وَاَنْزَلْتَ فيهِ

خدايا ماه رمضان آمد و تو روزه آن را بر ما واجب كرده اى و نازل فرموده اى در آن

الْقُرآنَ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّنات مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ، اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلى

قرآن را كه راهنماى مردم و حجتهايى از هدايت و تميز (ميان حق و باطل) است خدايا كمك ده ما را بر گرفتن

صِيامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فى يُسْر مِنْكَ وَعافِيَة، اِنَّكَ

روزه اش و آن را از ما بپذير و بخوبى از ما دريافتش كن و سالمش گردان براى ما در آسودگى و عافيت خودت كه همانا تو

عَلى كُلِّ شَىْء قَديرٌ.(5)

بر هر چيز توانائى.

6ـ «علاّمه مجلسى» در «زادالمعاد» فرموده است: «شيخ كلينى» و «شيخ طوسى» و ديگران به سند صحيح روايت كرده اند كه حضرت امام موسى كاظم(عليه السلام) فرمود: در روز اوّل ماه مبارك رمضان اين دعا را بخوان و فرمود: هر كس اين دعا را از براى رضاى خدا و بدون شائبه اغراض فاسد و ريا، بخواند، در آن سال فتنه و گمراهى به او نرسد و آفتى كه به دين، يا بدن او ضرر رساند، متوجّه او نخواهد شد و خداوند متعال او را از شرّ بلاهاى آن سال حفظ كند، و آن دعا اين است:

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذى دانَ لَهُ كُلُّ شَىْء، وَبِرَحْمَتِكَ الَّتى

خدايا من از تو خواهم به حق آن نامت كه گردن نهاد در برابرش هر چيز و بدان رحمتت كه

وَسِعَتْ كُلَّ شَىْء، وَبِعَظَمَتِكَ الَّتى تَواضَعَ لَها كُلُّ شَىْء، وَبِعِزَّتِكَ الَّتى

فراگرفت هر چيز را و بدان بزرگيت كه فروتن شد در برابرش هر چيز و بدان عزتت كه

قَهَرْتَ كُلَّ شَىْء، وَبِقُوَّتِكَ الَّتى خَضَعَ لَها كُلُّ شَىْء، وَبِجَبَرُوتِكَ الَّتى

مقهور كرد هر چيز را و بدان نيرويت كه خاضع شد در برابرش هر چيز و به جبروتت كه

غَلَبَتْ كُلَّ شَىْء، وَبِعِلْمِكَ الَّذى اَحاطَ بِكُلِّ شَىْء، يا نُورُ يا قُدُّوسُ، يا

غالب آمد بر هر چيزو بدانشت كه هر چيز را احاطه كرده اى نور و اى منزه از هر عيب اى

اَوَّلَ قَبْلَ كُلِّ شَىْء، وَ باقِىَ بَعْدَ كُلِّ شَىْء، يااَللهُ يارَحْمنُ، صَلِّ عَلى

نخست پيش از هر چيز و باقى پس از هر چيز اى بخشاينده درود فرست بر

مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُغَيِّرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ

محمّد و آل محمّد و بيامرز از من گناهانى را كه نعمتها را تغيير دهد و بيامرز از من گناهانى را

الَّتى تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَقْطَعُ الرَّجآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ

كه رنج و عذاب فرو ريزد و بيامرز از من گناهانى را كه اميد را قطع كند و بيامرز از من گناهانى را

الَّتى تُديلُ الاَْعْدآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ

كه دشمنان را چيره كند و بيامرز از من گناهانى را كه دعا را باز گرداند و بيامرز از من

الذُّنُوبَ الَّتى يُسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ

گناهانى كه مردم را مستحق نزول بلا گرداند و بيامرز از من گناهانى را كه

غَيْثَ السَّمآءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَكْشِفُ الْغِطآءَ، وَاغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ

باران آسمان را جلوگيرى كند و بيامرز از من گناهانى را كه پرده را بالا زند و بيامرز از من گناهانى را

الَّتى تُعَجِّلُ الْفَنآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ

كه در نابودى شتاب كند و بيامرز از من گناهانى را كه پشيمانى آرد و بيامرز از من گناهانى را كه

الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِكُ الْعِصَمَ، وَاَلْبِسْنى دِرْعَكَ الْحَصينَةَ الَّتى لا تُرامُ،

پرده ها را بدرد و زره محكمت را كه پاره شدنى نيست بر من بپوشان

وَعافِنى مِنْ شَرِّ ما اُحاذِرُ بِاللَّيْلِ وَالنَّهارِ فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ، اَللّـهُمَّ

و سلامتم بدار از شر آنچه حذر مى كنم از آن در شب و روز در روزهاى آينده امسال من خدايا

رَبَّ السَّمواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الاَْرَضينَ السَّبْعِ، وَما فيهِنَّ وَما بَيْنَهُنَّ،

اى پروردگار آسمانهاى هفتگانه و اى پروردگار زمينهاى هفتگانه و آنچه در آنها و آنچه مابين آنهاست

وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ، وَ رَبَّ السَّبْعِ الْمَثانى، وَالْقُرْآنِ الْعَظيمِ، وَرَبَّ

و اى پروردگار عرش عظيم و پروردگار هفت آيه (يعنى سوره حمد يا هفت سوره) و قرآن بزرگ و پروردگار

اِسْرافيلَ وَميكآئيلَ وَجَبْرَئيلَ، وَرَبَّ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، سَيِّدِ

اسرافيل و ميكائيل و جبرئيل و پروردگار محمّد صلى الله عليه و آله آقاى

الْمُرْسَلينَ، وَخاتَمِ النَّبِيّينَ، اَسْئَلُكَ بِكَ وَبِما سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ، يا عَظيمُ

رسولان و خاتم پيمبران از تو خواهم به حق خودت و به حق آنچه خود را بدان نام نهاده اى اى خداى بزرگ

اَنْتَ الَّذى تَمُنُّ بِالْعَظيمِ، وَتَدْفَعُ كُلَّ مَحْذُور، وَتُعْطى كُلَّ جَزِيل،

تويى كه به نعمت عظيم منّت نهى و هر محذور را دفع كنى و هر عطاى شايانى را تو عطا كنى

وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَليلِ وَبِالْكَثيرِ، وَتَفْعَلُ ما تَشآءُ يا قَديرُ، يا اَللهُ يا

و دو چندان كنى كارهاى نيك را به كم و زيادو مى كنى هر كارى را بخواهى اى توانا اى خدا اى

رَحْمنُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَاَهْلِ بَيْتِهِ، وَاَلْبِسْنى فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ

بخشاينده درود فرست بر محمّد و خاندانش و بپوشان بر من در آينده اين سال

سِتْرَكَ، وَنَضِّرْ وَجْهى بِنُورِكَ، وَاَحِبَّنى بِمَحبَّتِكَ، وَبَلِّغْنى رِضْوانَكَ

پرده خويش را و چهره ام را به نور خويش منور گردان و به محبت خويش دوستم بدار و مرا به مقام خشنودى خود

وَشَريفَ كَرامَتِكَ، وَجَسيمَ عَطِيَّتِكَ، وَاَعْطِنى مِنْ خَيْرِ ما عِنْدَكَ، وَمِنْ

و بزرگوارى شريفت و عطاى بزرگت نائل گردان و عطا كن به من از

خَيْرِ ما اَنْتَ مُعْطيهِ اَحَداً مِنْ خَلْقِكَ، وَاَلْبِسْنى مَعَ ذلِكَ عافِيَتَكَ، يا

بهترين چيزى كه نزد توست و از بهتر چيزى كه عطا مى كنى بر يكى از خلق خويش و با آنها لباس عافيتت را هم بر من بپوشان اى

مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوى، وَيا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى، وَيا عالِمَ كُلِّ خَفِيَّة، وَيا دافِعَ

مرجع هر شكايت و اى گواه بر هر راز و اى داناى هر پنهان و اى جلوگيرنده

ما تَشآءُ مِنْ بَلِيَّة، يا كَريمَ الْعَفْوِ، يا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنى عَلى مِلَّةِ

از هر بلا كه خواهى اى بزرگوار گذشت اى نيكو درگذر بميران مرا بر كيش

اِبْراهيمَ وَفِطْرَتِهِ، وَعَلى دينِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ و آلِهِ وَسُنَّتِهِ، وَعَلى

ابراهيم و فطرت او و بر دين محمّد صلى الله عليه و آله و طريقه اش و بر

خَيْرِ الْوَفاةِ، فَتَوَفَّنى مُوالِياً لاَِوْلِيآئِكَ، وَمُعادِياً لاَِعْدآئِكَ، اَللّـهُمَّ

بهترين مردنها پس بميرانم در آن حال كه دوست دار دوستانت و دشمن دشمنانت باشم خدايا

وَجَنِّبْنى فى هذِهِ السَّنَةِ كُلَّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل يُباعِدُنى مِنْكَ،

و مرا در اين سال از هر كارى يا گفتارى يا عملى كه مرا از تو دور كند

وَاجْلُبْنى اِلَى كُلِّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل يُقَرِّبُنى مِنْكَ فى هذِهِ السَّنَةِ، يا

دورم بدار و بسوى كار يا گفتار يا عملى كه مرا در اين سال به تو نزديك سازد بكشانم اى

اَرْحَمَ الرّاحِمينَ، وَامْنَعْنى مِنْ كُلِّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل يَكُونُ مِنّى

مهربانترين مهربانان و بازم دار از هر كارى يا گفتارى يا كردارى كه از من سر زند

اَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَاَخافُ مَقْتَكَ اِيّاىَ عَلَيْهِ حِذارَ اَنْ تَصْرِفَ وَجْهَكَ

و از سرانجام زيان آورش بيمناك باشم و از خشمت بخاطر آن بر خويش بترسم، بترسم از اين كه توجه

الْكَريمَ عَنّى، فَاَسْتَوجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لى عِنْدَكَ، يا رَؤُفُ يا رَحيمُ،

كريمانه ات را از من بگردانى و بدان جهت مستوجب نقصانى از بهره اى كه پيش تو دارم گردم اى با عطوفت اى مهربان

اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ فى حِفْظِكَ، وَ فى جِوارِكَ وَفى

خدايا در آينده امسال مرا در حفظ و پناه

كَنَفِكَ، وَجَلِّلْنى سِتْرَ عافِيَتِكَ، وَهَبْ لى كَرامَتَكَ، عَزَّ جارُكَ، وَجَلَّ

و كنف خودت قرارم ده و پرده عافيت خود را بر من بپوشان و از بزرگوارى خويش بر من ببخش عزيز است پناهنده به تو و والاست

ثَنآؤُكَ، وَلا اِلـهَ غَيْرُكَ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى تابِعاً لِصالِحى مَنْ مَضى مِنْ

ستايشت و معبودى جز تو نيست خدايا مرا پيرو شايستگان از اولياى گذشته ات قرارم ده

اَوْلِيآئِكَ، وَاَلْحِقْنى بِهِمْ، وَاجْعَلْنى مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَيْكَ مِنْهُمْ،

و بدانها ملحقم كن و چنانم كن كه براى آنان كه از جانب تو به حقيقت سخن گفتند تسليم باشم

وَاَعُوذُ بِكَ اللّـهُمَّ اَنْ تُحيطَ بى خَطيئَتى، وَظُلْمى وَاِسْرافى عَلى نَفْسى،

و پناه مى برم به تو خدايا از اين كه فرا گيردم خطا و ستم و زياده رويم بر خويشتن

وَاتِّباعى لِهَواىَ، وَ اشْتِغالى بِشَهَواتى، فَيَحُولُ ذلِكَ بَيْنى وَبَيْنَ رَحْمَتِكَ

و پيرويم از هواى نفس و سرگرميم به شهوات و در نتيجه آنها ميان من و رحمت

وَرِضْوانِكَ، فَاَكُونُ مَنْسِيّاً عِنْدَكَ، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِكَ وَنِقْمَتِكَ، اَللّـهُمَّ

و خشنودى تو حائل گردد و كار بدانجا كشد كه فراموش درگاهت شوم و بدانچه موجب خشم و عقوبت توست دست زنم خدايا

وَفِّقْنى لِكُلِّ عَمَل صالِـح تَرْضى بِهِ عَنّى، وَقَرِّبْنى اِلَيْكَ زُلْفى، اَللّهُمَّ كَما

موفقم بدار براى هر عمل شايسته اى كه به وسيله آن از من خشنود شوى و مرا به مقام قرب خويش نزديك كن خدايا چنانچه

كَفَيْتَ نَبِيَّكَ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ،

هراس دشمن را از پيامبرت محمّد صلى الله عليه و آله كفايت فرمودى و اندوهش را برطرف كردى

وَكَشَفْتَ غَمَّهُ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَكَ، وَاَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَكَ، اَللّهُمَّ فَبِذلِكَ

و غمش را زدودى و به وعده ات درباره اش وفا كردى و پيمانت را با او به پايان رساندى خدايا به همان

فَاكْفِنى هَوْلَ هذِهِ السَّنَةِ، وَآفاتِها وَاَسْقامَها، وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها

ترتيب هراس اين سال و آفات و امراض و بلاها و شرور

وَاَحْزانَها، وَضيقَ الْمَعاشِ فيها، وَبَلِّغْنى بِرَحْمَتِكَ كَمالَ الْعافِيَةِ، بِتَمامِ

و اندوهها و تنگى و فشار زندگى را از من دور فرما و به رحمت خويش برسان مرا به كمال عافيت بوسيله

دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدى اِلى مُنْتَهى اَجَلى، اَسْئَلُكَ سُؤالَ مَنْ اَسآءَ وَظَلَمَ،

ادامه نعمتت كه پيش من دارى تا پايان عمرم، و از تو خواهم خواستن كسى كه گناه كرده و بر خويش ستم كرده

وَاسْتَكانَ وَاعْتَرَفَ، وَاَسْئَلُكَ اَنْ تَغْفِرَ لى ما مَضى مِنَ الذُّنُوبِ الَّتى

و به حال بيچارگى افتاده و به گناه خويش معترف است از تو خواهم كه بيامرزى گناهان گذشته مرا آنها را كه

حَصَرَتْها حَفَظَتُكَ، وَاَحْصَتْها كِرامُ مَلائِكَتِكَ عَلَىَّ، وَاَنْ تَعْصِمَنى اِلـهى

نگهبانانت ثبت كرده و فرشتگان بزرگوارت شماره كرده اند و نگاهم دارى خدايا

مِنَ الذُّنُوبِ فيما بَقِىَ مِنْ عُمْرى اِلى مُنْتَهى اَجَلى، يا اَللهُ يا رَحْمنُ يا

از گناهان در آينده عمرم تا پايان عمرم اى خدا اى بخشاينده اى

رَحيمُ، صَلِّ عَلَى مُحمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَاَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّد، وَ اتِنى كُلَّ ما

مهربان درود فرست برمحمّد و آل محمّد و خاندان محمّد و بده به من همه آنچه را از

سَئَلْتُكَ وَرَغِبْتُ اِلَيْكَ فيهِ، فَاِنَّكَ اَمَرْتَنى بِالدُّعاءِ، وَتَكَفَّلْتَ لى بِالاِْجابَةِ،

تو خواستم و درباره اش مشتاقانه به درگاهت آمدم زيرا تو خود دستور دعايم دادى و اجابت آن را نيز برايم به عهده گرفتى

يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ.(6)

اى مهربانترين مهربانان.

مناسب است اين دعا در اوّل سال قمرى، و اوّل سال شمسى نيز به قصد قربت مطلقه خوانده شود.

1. اقبال، صفحه 86.
2. همان مدرك.
3. همان مدرك، صفحه 87.
4. همان مدرك.
5. بحارالانوار، جلد 94، صفحه 354.
6. زاد المعاد، صفحه 101 - 105 و اقبال، صفحه 45 (با مقدارى تفاوت).