ادبار و اقبال دلها
امام علی عليه السّلام:
إنّ للقلوب إقبالا و إدبارا فإذا أقبلت فاحملوها على النّوافل، و إذا أدبرت فاقتصروا بها على الفرائض.
ترجمه
دلها را روى آوردن و روى گرداندنى است (گاهى منوّر و عبادات و نوافل را با ميل انجام مى دهند، و گاهى مكدّراند
و سرباز مى زنند) شما بهنگام روى آوردنشان بكار نوافل وا داريد و بگاه روى گردندانشان بهمان انجام واجبات اكتفا
كنيد.
نظم
دل اندر سينه سرگرم است در كارگه اقبالش بكار است و گه ادبار
برايتان نوافل گه منوّربر انجام فرائض گه مكدّر
گهى در مستحبّ دارد دخالتگهى بر واجب است اندر كسالت
تكدّر را چو زنگ از خود زدايدز روى ميل سوى كار آيد
در آن هنگام دل را بر نوافلبدار و بر نوافل سخت ده دل
و گر دل از نوافل روى گرداندز انجام عبادت رخ بتاباند
باتيان فرائض اكتفا كنبدين دارو تو درد دل دوا كن
به بند بندگى انسان اسير استز انجام فرائض ناگزير است
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 89 و 90)