سخنان نسنجیده: جریان یافتن سخنان نسنجیده اززبان، ازآفات زبان است. درکلامی ازحضرت علی (علیه السلام) چنین آمده است: «سخن، درگروتوست، مادامی­که آن را نگفته باشی. وقتی آن سخن را ابرازکردی، تودرگرو آن خواهی بود؛ پس زبانت را محفوظ دار همانگونه که طلا و نقره­ات را؛ زیرا چه بسا سخنی که نعمتی را سلب کند و نقمتی را جلب نماید». (نهج البلاغه/ قصار381)

سخنان بی­فایده: سخنان بی­فایده، به اصطلاح «تکلم بما لا یعنی» خوانده می شوند و از زواید زبان محسوب می گردند. حضرت علی (علیه السلام) فرموده است:«هرکس بداند که گفتارهایش نیز، جزواعمال او حساب می شود، کلامش کم می شود، مگر در چیزهایی که به اومربوط می شود.» (نهج البلاغه/ قصار349)

پرس و جو از اسرار: زبان، ریزنقش است و جستجوگر. فواید مثبت زبان،از این دو خصیصه انتاج می شود و چنین است معایب زبان.ریزنقشی و کنجکاوی زبان اگر مهار نشود و در مسیردرست استفاده نشود، به سان سیلی غیرقابل کنترل، دنیای خود را فرو می ریزد و آنگاه دنیاهای دیگر را نیز با تهدیدهای سهمگین مواجه می نماید. “تجسس” و شبیه های آن، درحقیقت سیل زبان است که ازمغزسرچشمه می گیرد و از زبان سرازیر می شود. اگر فرمان قاطع “لاتجسسوا” نتواند سدی براین سیل بزند و آن را مسیر درست خود مورد بهره برداری قراردهد، زبان به عاملی فروپاشنده تبدیل می شود و کیان های مهم را با خطرمواجهه می سازد.

بدگویی: چیزی معادل “بدزبانی” است که از حالتی عام به حالتی خاص انصراف دارد. قرآن می فرماید: خداوند بدگویی آشکار را دوست نمی دارد، مگر از کسی که ظلم شده و او شنوا و داناست. (سوره نساء/ آیه148