آداب تبلیغ از منظر آیت الله مشکینى

هر کاری نیاز به آداب و شیوه خاصی دارد که اگر آن آداب مراعات و لحاظ شوند، آن عمل به نتیجه دلخواه و مطلوب می رسد. تبلیغ یکی از کارهای مهم و اساسی است که قطعا از این قانون و قاعده مستثنا نخواهد بود.

مبلّغ موفق کسی است که آداب و شیوه های تبلیغ را مراعات کند. در این نوشتار بر آنیم که به برخی از آداب تبلیغ از منظر مرحوم آیت الله مشکینی اشاراتی داشته باشیم.

 امید آنکه «مبلغان» مخلص و دلسوز با بهره بری از این نکته ها همراه با تجربه ها و اندوخته های خویش تبلیغ موفقی داشته باشند.

اخلاص در تبلیغ

اولین نکته که هر مبلّغی باید به آن توجه داشته باشد، اخلاص در عمل است.

امر به معروف و نهى از منکر أعلى الفرائض است. اکمل الفرائض است. افضل الفرائض است. و بهما قوام الفرائض.

سفر مبلغ انجام رسالت الهى است.

و از کسى که به قصد حج مى رود مأجورتر است. در این سفر باید قصد، خالص و هدف، تنها خداوند باشد. باید در دیدگاه مبلغان، انجام وظیفه و تبلیغ «ما انزل اللّه» اصل و مهم و ثمرات مادى تبلیغ فرع و حاشیه باشد.

قربة الى الله برود. هدفش الله باشد. درد دین داشته باشد. دلش براى دین بسوزد، براى اسلام بسوزد که از هر طرف هزارها دشمن به آن حمله کرده «بدأ الاسلام غریباً وسیعودُ غریباً».(1)

دل سوزى در تبلیغ

اگر مبلّغی بخواهد موفق باشد، در هدایت مردم باید دلسوز باشد؛ یعنی واقعا هدایت مردم به عنوان یک خواسته مهم و واقعی برای او مطرح باشد. وقتی چنین شد، قطعا هم تلاش بیشتری می کند و هم سعی می کند با آنان با مهربانی و نرمی برخورد کند.

آیت الله مشکینی در این زمینه فرموده‏اند:

«فلعلّک باخعٌ نفسک على آثارهم ان لم يؤمنوا بهذا الحدیث أسفاً.» (2)

پیامبر آن چنان براى هدایت و اصلاح آنان دل سوزى مى فرمودند و تأکید و اصرار داشتند، کأنَّهُ مى خواستند خودشان را هلاک کنند که چرا اینها هدایت نمى شوند.

روحانیان نیز مبلغینى هستند که مى خواهند مانند رسول اللّه انجام وظیفه کنند، پس باید درباره هدایت دیگران همین قدر حساس باشند.

شکرگزارى براى توفیق

«تخلَّقوا باخلاق اللّه»(3)روحانى اگر در تبلیغ موفق شد و توانست که تأثیرگذارى کند، خداوند را سپاس گوید، سپاسگزارى و شکر براى توفیقات، از اخلاق نبى اکرم(ص) است.

یکى از تقصیرهاى ما قصور در شکر است؛

فکیف اشکرک الهى والشکر لک یحتاج الى شکر وکلّ ما قلت لک الحمد وجب لى أن أقول لذلک لک الحمد؛ فماندرى ما نشکر أجمیل ما تنشر ام قبیح ما تستر ام عظیم ما ابلیت و اولیت ام کثیر ما منه نجیت وعافیت.»

خدایا مرا تعظیم فرمودى و به حوزه علمیه وارد کردى و در زىِّ شریف روحانیان درآوردى و به افتخار تبلیغ دینت مشرف فرمودى.

«الهى هب لى کمال الانقطاع الیک وأنر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتى تخرق ابصار القلوب حجب النور».(4)

خدایا توفیقم ده که حجاب هاى نور را هم پاره کنم، قبل از حجاب نور، حجاب ظلمت است. حجاب ظلمت چیست؟ گناهان زیاد است که حاجب مى شود بین بنده و بین ارادة الله. در حوزه ها «بحمدالله» حجاب ظلمت کم است.

 امّا حجاب نور داریم، حلال ها حجاب است. هواى نفس حلال، حجاب است. حب خوردن و پوشیدن، تمتعات و زینت هاى دنیا و خانه و امکانات رفاهى، اینها حجاب است، از خداوند بخواهیم اگر از پاره اى امکانات محروم ماندیم، دنیا برایمان تنگ نشود.

پی نوشت‏ها:

1.    بحارالانوار، ج25، ص136.

2.    سوره کهف(18): 6.

3.    بحارالانوار، ج61، ص129.

4.    مفاتیح الجنان، مناجات شعبانیه.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله مشکینی

ادامه دارد…