” وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدى‏ وَ يَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ” كلمه” يستغفروا” عطف است بر جمله” يؤمنوا".  چه چيز مردم را از ايمان و استغفار باز داشته بعد از آنكه هدايت خدا به سويشان آمده است.

” إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ” مگر طلب اينكه سنت جارى در امتهاى نخستين برايشان جارى شود، يعنى همان عذابها كه ايشان را منقرض كرد.

” أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ قُبُلًا” منتظر چه هستند؟ منتظر اينكه سنت اولين آنان را بگيرد؟ يا آنكه عذابى در مقابل چشم خود و به عيان مشاهده كنند، كه در چنين صورتى ديگر ايمانشان سودى نمي‏بخشد، چون ايمان بعد از مشاهده عذاب الهى است.55/كهف

مردم در پى به دست آوردن ايمانى كه به دردشان بخورد نيستند، چيزى را كه مي‏خواهند اين است كه عذاب استيصال بر طبق سنت خدا در امتهاى نخستين بر ايشان نازل گشته هلاكشان سازد، و ايمان نمي‏آورند مگر به شرطى كه عذاب را به چشم خود ببينند، كه آن ايمان هم به درد خور نيست، چون اضطرارى است.

وقتى عذاب ما را ديدند ديگر ايمان آوردنشان سودى به حالشان نداشت و اين عذاب همان سنتى است كه در بندگان او گذشته است. مؤمن/ 85.

اين آيه تجسّم واقعيت كار و زبانحال عمل آنهاست و آن اينكه: مشركان و كفّار به جاى آنكه به خدا ايمان آورند و از گذشته خويش آمرزش بخواهند منتظر آن هستند كه عذاب خدايى بيايد و نابودشان كند و يا عذاب را روبرو بينند و ايمان بياورند كه در آن صورت، ايمان به حالشان نفعى نخواهد بخشيد.

گرچه آيه شريفه در باره كفار مكه نازل شده ، لكن لفظش عام و شامل است تمام امّت پيغمبر “صلي الله عليه و آله”را تا انقراض عالم،

نرم افزار جامع التفاسير شيعه