ارزش نماز و تأثیر بر کارهای دیگر
امام علی علیه السلام می فرمایند: «واعلم ان کل شی‌ء من علمک تبع لصلوتک» (1)
«و بدان که هر کار دیگرت در ارزش تابع نمازت خواهد بود.»
1- شرح نهج‌البلاغه خویی، نامه 27
نماز معیار ارزش‌گذاری سایر اعمال
نماز معیار ارزش‌گذاری سایر اعمال انسان است.
شخص نمازگزار علاوه بر نماز خویش، باید سایر افراد خانواده را نیز تشویق به خواندن نماز بکند.
این موضوع در خطبه 199 علی(علیه السلام) به طور واضح بیان شده است.
«و قد عرف حقها رجال من المؤمنین الذین لا تشغلهم عنها زینة متاع و لاقرة عین من ولد ولا مالٍ…» (1)
«همانا کسانی از مؤمنان حق نماز را شناختند که زیور دنیا از نماز بازشان ندارد و روشنایی چشمشان
یعنی اموال و فرزندان مانع نمازشان نشود. خدای سبحان می‌فرماید: «مردانی هستند که تجارت و خرید و فروش،
آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی‌دارد.»
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) پس از بشارت به بهشت خود را در نماز به زحمت می‌انداخت، زیرا خداوند به او
فرمود: «خانواده خویش را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش. پس پیامبر(صلی الله علیه و آله) در پی
خانواده خود را به نماز فرمان می‌داد و خود نیز در انجام نماز شکیبا بود.»
1- المعجم المفهرس نهج‌البلاغه، خطبه 199، محمد دشتی، کاظم محمدی
فرهنگ نماز
امام علی علیه السلام می فرمایند:«اللهم انی اول من اناب و سمع واجاب لم یسبقنی الا رسول الله(صلی الله علیه وآله) بالصلوة»(1)
«خدایا من نخستین کسی هستم که به تو روی آورد و دعوت تو را شنید و اجابت کرد، در نماز کسی از من جز رسول خدا(صلی الله علیه و آله)
پیشی نگرفت.
ابن‌سینا دانشمند بزرگ اسلامی با استفاده از فرهنگ نماز می‌گوید: هرگاه در یکی از مسایل علمی مشکلی به وجود می‌آمد و کسی نبود که مرا یاری
کند، وضو گرفته و به مسجد رفتم. پس از خواندن دو رکعت نماز حل آن مشکل را از خداوند متعال می‌طلبیدم.
درنتیجه مشکل من بدین صورت برطرف می‌گردید.
1- المعجم المفهرس نهج‌البلاغه، خطبه 131، محمد دشتی، کاظم محمدی
نماز وسیله تقرب
بهترین و نزدیک‌ترین راه‌هایی که انسان می‌تواند به خالق خویش برسد،
در خطبه یکصد و ده آن حضرت بیان شده است. «ان افضل ما توسل به المتوسلون الی الله… و اقام الصلوة فانها الملة» (1)
«بی‌گمان برترین وسیله پیوستگی پیوستگان به خدای سبحان عبارت است از: برپا نمودن نماز به عنوان آیین امت».
«الصلاة قربان کل تقی». (2)حضرت علی(علیه السلام) فرمودند: نماز موجب نزدیکی هر پارسایی به خداست.
1- شرح نهج‌البلاغه خویی، خطبه 110
2 - المعجم المفهرس نهج‌البلاغه، حکمت 136، محمد دشتی، کاظم محمدی
نماز در نهج البلاغه
در نهج‌البلاغه چنین آمده است «خداوند بندگان مؤمن را با نمازها و زکاتها و روزه‌های دشوار از کبر و خودبینی
محافظت و حراست می‌کند به پیکر آنان آرامش می‌بخشد، به دیدگان آنان فروتنی می‌دهد، نفس آنان را رام
می‌سازد، دل‌های آنان را افتادگی می‌آموزد و خودپسندی را از آنان دور می‌کند».
راه درمان ترس
امام علی علیه السلام می فرمایند:
هنگامى که از چیزى مىترسى، خود را در آن بیفکن،
زیرا گاهى ترسیدن از چیزى، از خود آن سختتر است.
حکمت 175
ادبار و اقبال دلها
امام علی عليه السّلام:
إنّ للقلوب إقبالا و إدبارا فإذا أقبلت فاحملوها على النّوافل، و إذا أدبرت فاقتصروا بها على الفرائض.
ترجمه
دلها را روى آوردن و روى گرداندنى است (گاهى منوّر و عبادات و نوافل را با ميل انجام مى دهند، و گاهى مكدّراند
و سرباز مى زنند) شما بهنگام روى آوردنشان بكار نوافل وا داريد و بگاه روى گردندانشان بهمان انجام واجبات اكتفا
كنيد.
نظم
دل اندر سينه سرگرم است در كارگه اقبالش بكار است و گه ادبار
برايتان نوافل گه منوّربر انجام فرائض گه مكدّر
گهى در مستحبّ دارد دخالتگهى بر واجب است اندر كسالت
تكدّر را چو زنگ از خود زدايدز روى ميل سوى كار آيد
در آن هنگام دل را بر نوافلبدار و بر نوافل سخت ده دل
و گر دل از نوافل روى گرداندز انجام عبادت رخ بتاباند
باتيان فرائض اكتفا كنبدين دارو تو درد دل دوا كن
به بند بندگى انسان اسير استز انجام فرائض ناگزير است
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 89 و 90)
روانشناسى عبادات
قَالَ علی عليه السلام إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا«» عَلَى النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ
امام عليه السّلام (در اهميّت دادن بواجبات) فرموده است 1- دلها را رو كردن و رو برگرداندنى (آمادگى و ماندگى)
است، پس چون رو كردند آنها را (علاوه بر واجبات) بانجام مستحبّات واداريد، و هر گاه رو برگرداندند بانجام واجبات
اكتفاء نمائيد (زيرا ترك واجبات بهر حال جائز نيست اگر چه شخص را حضور قلب هم نباشد).
( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1235)حکمت 304 نهج البلاغه
