آثار مثبت و منفی دوستان و همسالان کودکان و نوجوانان 

دوستان مطلوب کودکان می توانند در رشد معنوی و اخلاقی، رشد تحصیلی، شجاعت و ادب آنان اثر بگذارند.

نوجوانان نیز در رشد شخصیت، احساس نوع دوستی، گرایش به ارزش های دینی و مذهبی، نوع رفتار، شیوه سخن گفتن، نوع لباس،آرایش مو و…. از همسالان خوب اثر می پذیرند.

از دیگر آثار مثبت دوستی های سالم دوران نوجوانی، تجاربی است که باعث دوستی های عاقلانه تری در دوران بزرگسالی می شود.

در صورتی که دوستان کودک و نوجوان مطلوب نباشند، اثرشان در موارد پیش گفته، منفی خواهد بود.

دوستان نامطلوب، نوجوان را به تجربه کردن مواد مخدر و داروهای غیرقانونی و شرکت در فعالیت های مجرمانه و غیرقانونی تشویق میکنند.

براساس پژوهش ها، اثر دوستان در گرایش نوجوانان به جنس مخالف و انحرافات جنسی، بسیار چشمگیر است.

نکته مهم در تأثیر منفی دوست بر کودکان و نوجوانان، تدریجی و پنهانی بودن آن است؛ به گونه ای که پس از مدتی احساس می کنند

ناخواسته از رفتار و کردار دوست خود اثر پذیرفته اند.

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص93

علل اوج گیری شرارت درسنین 4و11سالگی

1- تشویق شرارت: برخی والدین از شرارت فرزند خود در خردسالی لذت می برند و غیرمستقیم او را به این کار تشویق می کنند. در

صورت مشاهده شرارت کودک از همان خردسالی، ناخشنودی خود را به او بفهمانید.

2- الگوهای نامناسب: گاهی والدین یا همسالان کودک شرورند و او از الگوها تأثیر می پذیرد که در این صورت، محیط باید سالم شود.

3-جلب توجه: گاهی برای جلب توجه دیگران شرارت می کند. اگر در برابر شرارت های او حساسیت فراوان نشان می دهید، تا مدتی بی

توجهی کنید. اگر چنین عاملی علت رفتار باشد، نشان می دهد که فرزند شما خلاهای عاطفی دارد و نیازمند توجه بیشتر است که باید در

غیر زمان شرارت به او توجه کنید.

4- انتقامجویی: گاهی کودک به عللی چون اختلاف والدین یا تنبیه بدنی به وسیله آنان یا احساس طردشدگی، به شرارت دست می زند؛

یعنی براساس اصل « جا به جایی ( » displaycing ( ناراحتی و اعتراض خود را از پدر و مادر به صورت شرارت نشان می دهد.

5-فیلم های خشن: زمینه دیدن فیلم های خشن که شرارت را به کودکان می آموزند، از بین ببرید.

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص117

راه های شکوفا سازی استعدادها

1- ثبت نام در کلاس های هنری، ورزشی، علمی، صنعتی( با توجه به استعداد فرزند) راه مؤثری برای شکوفا سازی استعداد است.

2-در صورت شناخت استعداد کودک یا نوجوان در درس خاص، کلاس های خصوصی برای آن درس یا صرف وقت بیشتر والدین، آن راشکوفا می سازد.

3-فراهم آوردن امکانات در زمینه علاقه مندی های فرزند مانند مدارهای الکترونیکی ساده(کیت)، وسایل الکتریکی، رایانه(تایپ،گرافیک، طراحی صفحات وب، برنامه نویسی، میکس و…) در شکوفاسازی استعدادهای او بسیار مؤثر است

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص111

راه های شناخت استعدادها

1- گفت و گو: در گفت و گو با فرزندان در زمینه های گوناگون می توان به استعدادهای آن ها پی برد.

2- توجه به رفتار: با توجه کردن به رفتار فرزندان، استعدادهای آن ها شناخته می شود. آموزگاری، شاگرد تنبلی را پند می داد و پیامدهای

تنبلی را برایش تشریح می کرد. ناگهان متوجه شد که شاگرد، ضمن گوش دادن، با ذغالی روی میز، صورت انسانی را نقاشی می کند و

فهمید که در زمینه نقاشی استعداد دارد. مطلب را با والدین او در میان گذاشت و با شکوفایی آن استعداد، در رشته نقاشی سرآمد روزگار

شد. 

3-توجه به توانمندی: میزان توانمندی فرزند در دروس گوناگون مدرسه نیز می تواند گویای استعداد او باشد؛ گرچه همیشه این گونه

نیست و گاهی به رغم عدم استعداد در یک درس، با « تلاش فراوان » به نمره خوب دست می یابد.

4- توجه به علاقه مندی: با توجه کردن به علاقه مندی های کودکان و نوجوانان نیز می توان به استعداد آن ها پی برد.

سرگرمی آندره آس وزالیوس، پزشک معروف آلمانی در دوران کودکی، تشریح حیوانات و پرندگان بود. والدین آندره با توجه کردن به این

علاقه او دریافتند که در زمینه پزشکی استعداد دارد و زمینه های شکوفایی آن را فراهم ساختند.

شارل دولینه، گیاه شناس بزرگی شد. او هرگاه در کودکی گریه می کرد، مادرش گلی به دستش می داد و آرام می گرفت

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص110

روش حواس پرت کردن، بیشتر مربوط به دوران خردسالی است؛ البته در کودکان باهوش بهر بالا به سختی می توان از این روشاستفاده کرد.

برای استفاده از این شیوه، باید از علاقه مندی های فرزند خود آگاه باشید. برخی کودکان به خوردنی، برخی به بازی، بعضی به اسباببازی، گروهی به تصاویر) ثابت و تلویزیونی(، عده ای به شعر خواندن والدین و… علاقه دارند.

با شناخت اشیای موردعلاقه فرزند خود می توانید از آن ها استفاده و حواس او را هنگام بد رفتاری یا گریه و قشقرق پرت کنید.

توجه داشته باشید که شیء مورد علاقه او در دسترس باشد و از یک شیء چند بار پیاپی استفاده نکنید؛ زیرا او لاً جذابیت آن از بین میرود و ثانیاً متوجه ترفند شما خواهد شد و مقاومت خواهد کرد.

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص106

چرا برخی نوجوانان به دوستان نامطلوب گرایش می یابند؟

این گرایش عللی دارد:

1- غفلت والدین: از مهم ترین علل گرایش نوجوان به دوستان نامناسب و ناشایست، به طور معمول، غفلت والدین در روابط فرزند بادیگران در دوران کودکی و ابتدای نوجوانی است.

اگر به روابط فرزندمان با همسالان و دوستی های او به موقع توجه کنیم و ملاک های دوست خوب را به او بیاموزیم، و از همان کودکی در او پشتوانه دینی و فرهنگی و اعتماد به نفس ایجاد، و وی را درست تربیت کنیم، در دوران نوجوانی و بلوغ، کمتربا چنین مشکلی مواجه می شویم.

انتخاب گروه های همسالان از طرف نوجوان، به تجارب دوران کودکی او، میزان خودباوری و گرایش های مذهبی اش بستگی دارد.

2- ارتباط های فامیلی نادرست: ارتباط های خویشاوندی نسنجیده با نزدیکان نامطلوب، زمینه های گرایش او را به دوستان ناشایستفراهم می آورد؛ پس باید در این گونه ارتباط ها سنجیده تر عمل کنید.

3- محیط های نامناسب: مدرسه، محله، باشگاه ورزشی و مؤسسه های هنری ناسالم نیز عاملی مؤثر برای دوستی های نامناسب هستند.در گزینش این گونه مؤسسه ها برای فرزند خود دقت کنید.

4- عدم آگاهی: در موارد بسیاری، فرزندان از فایده دوستان خوب و ضرر همسالان ناسالم آگاه نیستند؛ پس بکوشید در موقعیت هایخاص به آنان آگاهی دهید.

به فرزند خود بیاموزید که دوست خوب می تواند بر که دوست خوب می تواند بر شخصیت او اثر گذارد؛ به همین جهت،او را آگاه سازید که دوست بد باعث آلودگی وی خواهد شد و هر قدر نزدیکی اش با همسال نامناسب بیشتر باشد، آلودگی اش نیز افزونتر خواهد بود.

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص96

علل تاثیر گذاری دوستان وهمسالان

1- تقلید پذیری کودکان: کودکان، با توجه به ویژگی تقلید پذیری، از دوستان خود اثر می پذیرند.

2-ارتباط بیشتر با همسالان: برای بسیاری از کودکان؛ دوستان، از تکالیف مدرسه، سرگرمی ها، ورزش ها و فعالیت های دیگر مهم ترند؛

به همین جهت وقت بیشتری را با آنان صرف می کنند و در نتیجه، اثر پذیری افزون تری خواهند داشت.

این مسأله در نوجوانان اهمیت بیشتری می یابد؛ زیرا نوجوان، زمان بیشتری را با دوستان و همسالان خود می گذراند. مدت زمانی را که

نوجوان با دوستان خود می گذراند، از مدت زمان انجام تکالیف درسی، ارتباط با خانواده و نزدیکان و زمان تنهایی، بیشتر است.

3- تأثیر گروه همسالان: با توجه به این که نوجوان دوست دارد، از طرف گروهی از همسالان پذیرفته شود، به سمت آنان می رود و گروه

بر وی اثر جدی می گذارد.

تأثیر گروه همسالان آن قدر فراوان است که حتی گاهی در برابر خانواده می ایستد.

مشاهده شده درکتاب نسیم مهر2/حسین دهنوی/ص93

حال را در یاب

لازم نیست انسان در پی این باشد که به خدمت ولی عصر(ع) تشّرف پیدا کند؛بلکه شاید خواندن دو رکعت نماز،سپس توسّل به

ائمه(ع)بهتر از تشّرف باشد

مشاهده شده در کتاب پرده نشین/ص191