پندهایی از استاد مجتهدی تهرانی
اگر درس بخوانی و استاد اخلاق نداشته باشی، بر فرض آیة‌الله هم بشوی نَفْس تو هم، آیة‌الله میشود آن‌وقت بیچاره میشود. همان‌طور كه به دكتر می‌روی و دستور رژیم غذایی می‌گیری باید پیش استاد بروی و دستور اخلاق بگیری، باید استاد باشد كه نزد او بروی كه باد كبر و غرور تو را خالی كند.
مرحوم آیت‌الله احمد مجتهدی تهرانی در سخنانی اظهار داشته است: امام زین‌العابدین (ع) فرمودند: هر كس عالم و حكیمی نداشته باشد كه او را ارشاد كند هلاك میشود. انسان باید در دو چیز استاد داشته باشد یكی اخلاقیات و دیگر عُرفیات.
حضرت‌آیة‌الله‌العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری (ره) فرمودند:
وقتی شخصی طلبه میشود مانند انگور است كه بر اثر جوشاندن نجس میشود و راه پاك شدن آن، ثٌلثان است، پس باید طلبه استاد اخلاق بگیرد و خود را تزكیه كند زیرا علم و دانش و مدرك آدمی را مغرور و متكبر می‌سازد و یك طلبه باید آن‌قدر تلاش كند و بجوشد تا دو سوم او یعنی صفات و اخلاقِ بد او بخار شود و از بین برود تا اینكه بتوان از او استفاده كرد.
مواظب باش گرفتار نااهل نشوی، گرفتار این سیم وصلی‌ها نشوی، اگر كسی پیدا شد كه دلش می‌خواهد همه بفهمند آدم خوبی است و فكر می‌كند سیمش وصل است، به او اعتماد مكن اگر كسی واقعاً سیمش وصل باشد به كسی نمی‌گوید.
درس اخلاقی كه شما را بی‌حال كند، چرتی كند، شل و ول كند و شما را از درستان بیندازد، درس اخلاق نیست. ما اگر قدری خوب بشویم و نیتمان را درست كنیم استاد خوب هم گیرمان می‌آید.
استاد اخلاق ما یكی حاج‌آقا حسین فاطمی (ره) بود كه در قم شب‌های جمعه به درس اخلاق ایشان استفاده می‌كردیم و یكی هم جمعه‌ها به درس اخلاق حضرت آیة‌الله العظمی امام خمینی (ره) می‌رفتیم.
از جملاتی كه از حضرت امام (ره) به یاد دارم این است كه ایشان فرمودند: ما می‌توانیم با علم و اخلاق انسان واقعی بشویم ولی حیوانات نمی‌توانند پس باید در انسانیت بكوشیم.
چهار دلیل سلب توفیق از نماز شب
گناه
کسی که در طول روز دنبال گناه برود، روحش را با گناه آلوده کند، با اعضای بدنش دست به گناه بزند، یا با چشمش یا با زبانش و غیره، گناه اثرش را بر انسان می گذارد و روح انسان را می میراند.
امام صادق (ع) در حدیثی می فرماید: «اِنّ الرّجُلَ لَیُذنِبُ الذّنبَ فَیُحرَمُ صَلاة الَلّیلِ وَ اِنّ العَمَلَ السّیّئ اَسرَعُ فی صاحِبِهِ مِنَ السّکّینِ فِی اللَّحم»؛ شخصی که به عصیان روی می آورد، از خواندن نماز شب محروم می شود و التبه اثر کار بد در انسان، از اثر چاقوی تیز بر روی گوشت سریعتر است، و در حدیث دیگر آمده است: «جاء رَجُلٌ اِلی اَمیرالمؤمنین- علیه السلام- فَقال: یا اَمیرالمومنین! اِنّی قَد حَرُمتُ الصَّلاة بِالَلّیلِ فَقال اَمیرالمؤمنین: اَنتَ رَجُلٌ قَد قَیّدَتکَ ذُنُوبُکَ»؛ مردی به خدمت امیرالمؤمنین (ع) آمد و گفت: ای امیر مؤمنان! من از نماز شب محروم شدم، علی(ع) در پاسخ وی فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است.
دروغ
دومین چیزی که مانع نماز شب می شود، دروغ گفتن است. امام صادق (ع) می فرماید: «اِنّ الرَّجُلُ لَیَکذِبُ الکَذَبَة فَیَحرُمُ بِها صَلاةَ الَلّیل» چه بسا مردی به وسیله گفتن دروغی از انجام اقامه نماز شب محروم ماند.
زیاد خوابیدن در شب
خوابیدن یکی از نعمت های الهی است که به انسان عطا شده است؛ خصوصاً شب برای استراحت و خوابیدن قرار داده شده، همان طور که ارزش خواب در شب از خوابیدن در روز بیشتر است، عبادت و شب زنده داری در شب از روز با ارزشتر است. از این رو بهتر است انسان شب را تقسیم کند و مقدار از آن را برای عبادت و مقداری از آن را برای استراحت قرار بدهد چنانچه اگر همه شب را بخوابد زیان کرده، و به روح خود ضربه زده است به نحوی که رسول خدا (ص) آفات زیاد خوابیدن را چنین بیان می دارند: «قالَت اُمّ سُلیمان بن داوُد: یا بُنَیّ! اِیّاکَ وَ کَثرَة النُّومِ بِالَلّیلِ فَاِنّ کَثرَهَ النُّومِ بِالَلّیلِ تَدَعُ الرَّجُلَ فَقیراً یَومَ القِیامَة»؛ مادر سلیمان بن داود (ع) به سلیمان می گفت: فرزندم! از زیاد خوابیدن در شب بپرهیز، همانا زیاد خوابیدن در شب، باعث تهیدستی و فقر در روز قیامت می شود.
پرخوری
وقت را تلف کردن و معده را تا به حلقوم از خوردنی ها پر نمودن، و سپس در بستر نرم و مکان راحتی به خواب رفتن، انسان را از توفیق نماز شب باز می دارد. پرخوری سبب بخار معده و سستی می شود و نتیجه آن خواب زیاد است که آفت های زیادی دارد؛ از جمله قساوت می آورد، و روح را کسل می کند و مانع نماز شب انسان می شود چنانچه در حدیثی حضرت علی (ع) می فرماید: «از پرخوری دوری کنید که موجب قساوت قلب، تنبلی در نماز و سبب تباهی بدن است».
منابع:
1- بحارالانوار، ج 87: 146، 152.
2- امالی الصدوق: 140.
3- غررالحکم: 80، 420.
4- فضایل و آثار نماز شب: 85- 87.
فرق عالم با عابد
پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله و سلم ):
قسم به کسی که جان محمد (صلی الله علیه و آله و سلم ) در دست اوست ،وجود یک عالم ، برای شیطان سخت تر از هزارعابد ، زیرا عابد در فکر اصلاح خودش است و عالم در اندیشه اصلاح دیگران
کتاب الطلاب
ادامه مطلب : آداب تبليغ از منظر آيت الله مشكيني
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>
آشنایى با مسایل فکرى و فرهنگى
مبلّغ و روحانى باید در تبلیغ، مطالب علمى و پاسخ هاى کامل به سؤالات و مسایل روز را دراختیار داشته باید باشد و با ادلّه کامل و مقنع پاسخ گوید.
تواضع شرط توفیق
در روایت هست: «ثلاثة تورث المحبّة: الدّین والتواضع والبذل»(5) اگر دین مبلغ قوى و محکم باشد، همه او را دوست خواهند داشت: «إنّ الذین آمنوا وعملوا الصالحات سیجعل لهم الرّحمن وُدّاً(6)
روحانى و مبلّغ باید متواضع باشد، فروتن باشد، هیچ وقت، خودش را حساب نکند، با مردم متواضعانه رفتار کند.
در جلسات و منبرها، بخشى از وقت را باید به بیان احکام شرعى و فقهى اختصاص داد.
قطع طمع از مردم یکى از جهات خوب است. مبلّغ نباید طمعى در مردم داشته باشد، طمعش به خدا باشد و از او بخواهد. روایتى از امام صادق(ع) نقل است که مى فرمایند:
ثلاثة هنّ فخرالمؤمن وزیَّنهُ فى الدّنیا والآخرة؛ الصلاة فى آخر اللیل ویأسه مما فى ایدى الناس وولایة الامام من آل محمد(ص). (7)
تقویت مبانى دینى و حب ولایت
یکى از وظایف روحانى، این است که بین مردم و اهل بیت(علیهم السلام) رابطه ایجاد کند. حضرت امام حسن عسکرى(ع) در تفسیرى که به ایشان منسوب است مى فرمایند:
«رحمه الله امرأً اخذ بأیدى ایتامنا واوصلهم الینا».
خداى رحمت کند آن بنده اى را که دست یتیمان ما را بگیرد و به ما برساند، آقا یتیمان شما چه کسانى هستند؟ شیعیانى که مسایل دینى را نمى دانند. آنهایى که آشنا به معارف نیستند، آنهایى که آگاهى شان به اصول و فروع دین کم است.
و خوشا به حال آن مبلّغ و واعظي که مردم را به اهل بیت(علیهم السلام) نزدیک کند و خود نیز به اهل بیت(علیهم السلام) نزدیک باشد و با آنان رابطه داشته باشد.
تبیین مسایل مهم سیاسى
گرچه کمبود اساسى در زمینه مسایل دینى است امّا در عین حال آگاهى دادن در امور اجتماعى و سیاسى نیز لازم و ضرورى است. آشنایى و تبیین قانون اساسى به ویژه اصول مهم و اساسى آن لازم است.
استکبار با اصل صد و پنجم قانون اساسى در ستیز و مخالفت است، براى این که حکومت اسلامى و شرعیّت نظام و شرعیّت قانون اساسى و شرعیّت نظام ادارى کشور، وابسته به وجود رهبر است.
مبلّغان با منطق به مردم بگویند و بفهمانند، آنهایى که مى گویند دیانت از سیا ست جدا است چه مى گویند؟ اسلام منهاى روحانیّت یعنى چه؟ یعنى بیمارستان منهاى دکتر، اگر دکترها را از بیمارستان بیرون ببرند، مى شود بیمارستان منهاى دکتر، در چنین وضعى این دیگر بیمارستان نیست، مى شود غسالخانه، اسلام منهاى روحانیّت معنایش این است.
خدا به محمد(ص) و اهل بیتش(علیهم السلام) دل هاى ما را به نور علم و ایمان منوّر بفرماید. (8)
طلب یاری از خداوند و تغافل؛ احترام به دیگر مبلّغان؛ استمداد از دیگران؛ سخنان مختصر و مفید و کلام گویا و روشن از دیگر شرایط و آداب تبلیغی است که یک مبلغ خوب باید به آنها توجه داشته باشد.
پی نوشتها:
5. بحارالانوار، ج74، ص229.
6. سوره مریم(19): 96.
7. بحارالانوار، ج75، ص107.
8. برگرفته از مجلّه پیام حوزه. شماره 21، بهار 1378.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله مشکینی
آداب تبليغ از منظر آيت الله مشكيني
آداب تبلیغ از منظر آیت الله مشکینى
هر کاری نیاز به آداب و شیوه خاصی دارد که اگر آن آداب مراعات و لحاظ شوند، آن عمل به نتیجه دلخواه و مطلوب می رسد. تبلیغ یکی از کارهای مهم و اساسی است که قطعا از این قانون و قاعده مستثنا نخواهد بود.
مبلّغ موفق کسی است که آداب و شیوه های تبلیغ را مراعات کند. در این نوشتار بر آنیم که به برخی از آداب تبلیغ از منظر مرحوم آیت الله مشکینی اشاراتی داشته باشیم.
امید آنکه «مبلغان» مخلص و دلسوز با بهره بری از این نکته ها همراه با تجربه ها و اندوخته های خویش تبلیغ موفقی داشته باشند.
اخلاص در تبلیغ
اولین نکته که هر مبلّغی باید به آن توجه داشته باشد، اخلاص در عمل است.
امر به معروف و نهى از منکر أعلى الفرائض است. اکمل الفرائض است. افضل الفرائض است. و بهما قوام الفرائض.
سفر مبلغ انجام رسالت الهى است.
و از کسى که به قصد حج مى رود مأجورتر است. در این سفر باید قصد، خالص و هدف، تنها خداوند باشد. باید در دیدگاه مبلغان، انجام وظیفه و تبلیغ «ما انزل اللّه» اصل و مهم و ثمرات مادى تبلیغ فرع و حاشیه باشد.
قربة الى الله برود. هدفش الله باشد. درد دین داشته باشد. دلش براى دین بسوزد، براى اسلام بسوزد که از هر طرف هزارها دشمن به آن حمله کرده «بدأ الاسلام غریباً وسیعودُ غریباً».(1)
دل سوزى در تبلیغ
اگر مبلّغی بخواهد موفق باشد، در هدایت مردم باید دلسوز باشد؛ یعنی واقعا هدایت مردم به عنوان یک خواسته مهم و واقعی برای او مطرح باشد. وقتی چنین شد، قطعا هم تلاش بیشتری می کند و هم سعی می کند با آنان با مهربانی و نرمی برخورد کند.
آیت الله مشکینی در این زمینه فرمودهاند:
«فلعلّک باخعٌ نفسک على آثارهم ان لم يؤمنوا بهذا الحدیث أسفاً.» (2)
پیامبر آن چنان براى هدایت و اصلاح آنان دل سوزى مى فرمودند و تأکید و اصرار داشتند، کأنَّهُ مى خواستند خودشان را هلاک کنند که چرا اینها هدایت نمى شوند.
روحانیان نیز مبلغینى هستند که مى خواهند مانند رسول اللّه انجام وظیفه کنند، پس باید درباره هدایت دیگران همین قدر حساس باشند.
شکرگزارى براى توفیق
«تخلَّقوا باخلاق اللّه»(3)روحانى اگر در تبلیغ موفق شد و توانست که تأثیرگذارى کند، خداوند را سپاس گوید، سپاسگزارى و شکر براى توفیقات، از اخلاق نبى اکرم(ص) است.
یکى از تقصیرهاى ما قصور در شکر است؛
فکیف اشکرک الهى والشکر لک یحتاج الى شکر وکلّ ما قلت لک الحمد وجب لى أن أقول لذلک لک الحمد؛ فماندرى ما نشکر أجمیل ما تنشر ام قبیح ما تستر ام عظیم ما ابلیت و اولیت ام کثیر ما منه نجیت وعافیت.»
خدایا مرا تعظیم فرمودى و به حوزه علمیه وارد کردى و در زىِّ شریف روحانیان درآوردى و به افتخار تبلیغ دینت مشرف فرمودى.
«الهى هب لى کمال الانقطاع الیک وأنر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتى تخرق ابصار القلوب حجب النور».(4)
خدایا توفیقم ده که حجاب هاى نور را هم پاره کنم، قبل از حجاب نور، حجاب ظلمت است. حجاب ظلمت چیست؟ گناهان زیاد است که حاجب مى شود بین بنده و بین ارادة الله. در حوزه ها «بحمدالله» حجاب ظلمت کم است.
امّا حجاب نور داریم، حلال ها حجاب است. هواى نفس حلال، حجاب است. حب خوردن و پوشیدن، تمتعات و زینت هاى دنیا و خانه و امکانات رفاهى، اینها حجاب است، از خداوند بخواهیم اگر از پاره اى امکانات محروم ماندیم، دنیا برایمان تنگ نشود.
پی نوشتها:
1. بحارالانوار، ج25، ص136.
2. سوره کهف(18): 6.
3. بحارالانوار، ج61، ص129.
4. مفاتیح الجنان، مناجات شعبانیه.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله مشکینی
ادامه دارد…
اثرات پزشكي نماز
اثرات پزشكي نماز بر روح و جسم انسان
مقارنت اوقات نماز با سه وعده معمول غذايي (صبحانه و نهار و شام) يا حتي وعده هاي غذا هنگام روزه داري (سحر و افطار) سبب مي شود که شخص نماز گزار، موقع انجام وضو خود به خود به شستشوي دست ها بپردازد و هر گونه عامل بيماري زاي عفوني را از دست هاي خويش بزدايد .
یافته های جدید درباره سجده کردن
هر اندازه که محور طولی انسان کاهش یابد، میزان در معرض اشعههای الکترومغناطیسی قرار گرفتن او نیز کم میشود. در زمان سجده کردن هم محور طولی انسان و هم به دنبال آن میزان تاثیرگذاری الکتریسیته ها کم میشود و سپس عمل تخلیه از طریق تماس پیشانی با زمین صورت میگیرد، البته در زمان سجده به دلیل آنکه دیگر نقاط بدن هم با زمین ارتباط مییابند، عمل تخلیه آسان تر انجام میشود و انسان از بیماریهای روحی، جسمی و حتی سرطان در امان میماند.شیوه درست تخلیه الکتریسیته ی بدن به همان شیوهای است که انسان در زمان نماز گزاردن دارد و به سوی مکه نماز میخواند، چرا که این حالت بهترین حالت است و شخص احساس آرامش و راحتی بیشتری خواهد داشت. الا بذكر الله تطمئن القلوب (سوره رعد/آیه 28)
تأثير نماز بر سلامت کليه ها
سلامت دستگاه ادراري انسان، به خصوص کليه ها، تأثير بي ن هاي ت مهمي در ادامه حيات انسان دارند و بيماري کليوي از دردناک ترين و پر مخاطره ترين، گرفتاري هاي جسمي است.
در اين ميان عفونت دستگاه ادراري که يکي از شايع ترين علل مراجعه بيماران به مطب پزشکان مي باشد، علاوه بر آن که خود بخود و به تن هاي ي بيماري آزار دهنده اي است، گاهي سبب بروز بيماري هاي ديگر نيز در بدن انسان مي شود.
به عنوان مثال برخي عفونت هاي دستگاه ادراري مي توانند، گاهي باعث نارسا شدن و از کارافتادگي کليه شوند يا عفونت کليوي در خون و در نتيجه در تمام بدن پخش شود يا برخي عفونت ها ممکن است به ايجاد سنگ کليه در بيماران منتهي شوند، که همه اينها نشانه اهميت موضوع است.
ادرار پس از آنکه توسط دو کليه انسان توليد شد، توسط دو لوله موسوم به ” حالب” که کليه ها را به مثانه وصل مي کنند، به مثانه تخليه مي شود تا بدان وسيله از بدن دفع گردد.
حال چنانچه مثانه به موقع از ادرار خالي نشود، ادرار از مثانه به حالب ها و حتي کليه باز مي گردد و همين “برگشت ادرار از مثانه به حالب ها، سبب ايجاد استعداد در فرد براي ابتلا به عفونت کليه مي شود” و به اين ترتيب کساني که در شبانه روز، بنا به هر علتي به ندرت ادرار مي کنند به طور جدي در معرض خطر هستند.
تأثير نماز بر بيماري فشار خون
افزايش فشار خون يکي از شايع ترين دلايل مراجعه به پزشک در سرتاسر دنياست. به علت عوارض خطرناک و متعددي که اين بيماري براي بسياري از اعضاي بدن از جمله قلب، مغز، کليه و چشم و .. دارد، سعي و اهتمام فراواني در دانش پزشکي براي پيشگيري و کنترل اين بيماري وجود دارد.
در تمامي منابع معتبر علمي، براي پيشگيري از ابتلا به افزايش فشار خون و همچنين کنترل تعداد زيادي از بيماران که افزايش فشار خوني در حد خفيف يا متوسط دارند، رعايت برخي اصول و استفاده از درمان هاي غير دارويي توصيه مي شود. درمان هاي غير دارويي ضمن آن که هزينه چنداني را بر بيمار تحميل نمي کنند، در پايين آوردن فشار خون و ممانعت از بروز و پيشرفت آن مؤثرند.
چهار درمان اوليه و بسيار مهم غير دارويي که در منابع جديد علمي براي کنترل فشار خون مورد توجه قرار مي گيرند ، عبارتند از:
۱) کاهش اضطراب و استرس
۲) کاهش يا عدم مصرف الکل
۳) کم کردن وزن
۴) انجام ورزش هاي سبک به طور منظم در شبانه روز
اما با توجه به نقش بسيار مهمي که نماز هاي واجب يوميه، در ايمن کردن انسان در مقابل استرس ها و مشکلات گوناگون زندگي ايفا مي کنند( از جمله تأثير نماز بر اضطراب که در قسمت هاي بعدي مورد توجه قرار خواهد گرفت ) و نيز با توجه به الزامي که نماز به شخص نماز گزار مبني بر عدم مصرف مشروبات الکلي مي دهد، مي توان اين امر را قدم مؤثري در پيشگيري و کنترل فشار خون تلقي کرد.
از طرفي نماز با حرکات موزون و قيام و قعود و رکوع و سجود منظمي توأم است که قابل مقايسه با يک نرمش سبک روزانه مشابه آنچه که در درمان هاي غير دارويي فشار خون توصيه مي شود، مي باشد. همچنين اگر به ياد آوريم که مسلمان نماز گزار، رو به قبله مکتبي نماز مي خواند که خداي آن مکتب از پُرخوري و شکم پارگي بيزار است و مثلاً “عالمان فربه و چاق را دشمن مي انگارد ” متوجه خواهيم شد که هر چهار درمان غير دارويي مذکور، براي کنترل و پيشگيري افزايش فشار خون ، در وراي احکام نوراني نماز نهفته است.
تاثیر نماز بر آرامش عضلات
گروهی از نویسندگان مسلمان ، كوشیده اند ، در حركات حین نماز اعم از قیام و قعود و ركوع و سجود جنبه هایی از نرمش عضلانی و ورزش بدنی را بجویند و آن را با نرمش های متداول دیگر كه منجر به استراحت و آمادگی عضلانی می شوند ، مقایسه كنند . اما دیدگاه ما به آرامش عضلانی ناشی از نماز ، از دریچه دیگری است . دانش پزشكی امروزه ، به اثبات رسانده است كه اگر شخصی در ساعت حدود 10 شب بخوابد و حدود ساعت 5 صبح از خواب بیدار شود ( یعنی حدود 7 ساعت خواب ) در ساعت حدود 1 بامداد ، در بدن او برخی مواد شیمیایی شبه مورفین كه به عنوان گروهی اندورفین ها و آنگفالین ها نامگذاری شده اند ، ترشح می شوند كه این مواد اثر مستقییم بر روی قسمتهای مختلف بدن از جمله عضلات اسكلتی دارند و منجر به راحتی ( (RELAXATION) عضلانی ، در طول روز آینده برای فرد می شوند .
اما چنانچه شخص در ساعت حدود 12 شب بخوابد و صبح روز بعد ساعت 10 صبح از خواب برخیزد ( یعنی حدود 10 ساعت خوا ب) اندروفین ها و آنكفالین ها برخلاف حالت گذشته افزایش ترشح كافی پیدا نمی كنند و در نتیجه این امر ، سبب می شود با این كه این شخص حدود 3 ساعت بیشتر از شخص قبلی خوابیده است ، از آرامش و استراحت عضلانی به اندازه كافی بهره مند نشود . و درست به همین علت است كه هر چه خواب انسان بیشتر ادامه پیدا كند و مثلا تا ساعت 10 صبح به دراز بكشد ، احساس خستگی و كوفتگی عضلانی پس از آن بیشتر خواهد بود .
و اما فریضه “ نماز ” با اثر درخشان و بی نظیری كه در ایجاد بهداشت خواب دارد ( و به جنبه هایی از آن در شماره های گذشته اشاره نمودیم ) در این مورد نیز نقش بسیار موثری ایفا می كند . چرا كه “ نماز صبح ” ضمن ایجاد الزام و وجوب برای سحر خیزی ، انسان را خود به خود به سوی یك آرامش عضلانی ناشی از مواد شیمیایی درونزا سوق می دهد .
آنچه رهبر عزيزمان سيد علي خامنه اي«مد ظله» از طلاب مي خواهند
طلاب باید حداقل یک زبان زنده دنیا را فرا گیرند
به مناسبت شروع حوزه درسى ما و ساير حوزههاى علميه، مطالبى پيرامون حوزهها، عرض مى كنم. هر چه اهميت دين در دنيا بيشتر مىشود، اهميت حوزهها هم بيشتر مىشود، امروز متفكران و متخصّصين مسائل اجتماعى و سياسيون و بسيارى از تودههاى مردم، توجه مخصوصى به دين پيدا نمودهاند. اين توجه به دنباله حادثهاى كه در دو دهه اخير به وجود آمد، يعنى پيروزى دين اسلام و تشكيل نظام اسلامى، پيدا شده است و لذا مطالعات بر روى دين امروزه جداى از جنبه سياسى دين نيست و موضع گيرىها هم بر همين اساس است. تشكيل سمينارهاى تخصصى و علمى دراطراف دنيا براى بررسى اين پديده، اهميت قضيه را نشان مى دهد. مركز اين توجهات، دين اسلام و به ويژه جمهورى اسلامى است. لذا امروز ما بايد در رفتارهاى
علمى خود يك حركت تازهاى را شروع كنيم. امروز روزى نيست كه به نام دين بتوانيم سخنى را بگوئيم يا هدفى را ترسيم كنيم كه سست باشد و نتوانيم آن را از معارف اسلامى استخراج كنيم. مركز اين توجهات علمى، حوزههاى علميه هستند. البته اين به آن معنا نيست كه ديگران، در مسائل دينى نبايد تفكر كنند و حق ندارند بحث كنند. بلكه مراد اين است كه براى اين تحقيق ابزار و وسائل در غير حوزههاى علميه وجود ندارد و جاى غور علمى در مسائل دينى در حد تخصص حوزههاى علميه است. همان گونه كه براى پزشك شدن بايد به دانشكده پزشكى رفت. اهميت حوزههاى علميه فقط در تبليغ دين نيست. گر چه اين رشته از وظائف مهم حوزهها است ولى از اين مهم تر آموزش علمى و فنى معارف اسلامى است. حال، در اين زمينه چه مباحثى را بايد اصل دانست؟ ريشههاى اصلى در حوزهها، فقه و كلام و فلسفه است. فقه ستون فقرات حوزهها و علم كلام از پايههاى مهم حوزه علميه و فلسفه هم از لوازم حتمى است. البته در كنار اينها، علوم ديگرى هم بايد باشد. مثل تفسير، حديث، رجال و غيره كه مقدمات فهم كتاب و سنت است، و علم اصول كه در كنار فقه، به عنوان مقدمه آن حتما لازم است. علاوه بر اينها، با فنون تبليغ دين بايد آشنا شد. امروز تبليغ، يك رشته علمى است. ما روشهاى سنتى براى تبليغ داريم لكن كافى نيست، كارگردانان حوزه علميه بايد با برنامهريزى، بخشى از مباحث علم ارتباطات را كه مورد نياز تبليغى است، در اختيار طلاب قرار دهند. آشنائى با زبان هم، لازم است. يك زبان زنده دنيا را حداقل بايد طلاب فرا گيرند. آشنائى با جريانهاى فكرى جهان نيز، در حوزهها لازم و ضرورى است. اگر بخواهيم صحيح تبليغ كنيم و نظريات دينى را تبيين نمائيم و از معارف اسلامى دفاع كنيم، حتما بايد با حرفهاى تازه جهان و جريانهاى فكرى، آشنا بود. بحث معنويت و قداست هم يك بحث مهمى است. فرق اصلى ما با ساير كسانى كه داعيههائى دارند همين هدف مقدس است. ما براى دين خدا و اعتلاى كلمةاللّه، بايد تلاش كنيم و همه فعاليتهاى ما بايد در همين راستا باشد. اين مسأله، چيزى است كه مى تواند ما را موفق نموده و سخن ما را دلنشين و جذاب كند.
گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري در درس خارج خود
فقط درس مي دهند و مي روند...
آيت الله مجتهدي تهراني “رحمه الله عليه” در باب قسم سوم مي فرمودند :
طلابي كه در درس وبحث واستعداد و حافظه مانند قسم اول هستند، يعني دردرس خواندن بسيارجدّي وبسيارقوي هستند ، ولي رگ مقدسي ندارند.
اين گونه طلاب به درجه عاليه هم مي رسند، ازآنها فقهاء ومدرسين ومجتهدين هم ديده مي شود .
ولي چون رگ مقدسي ندارند، لذا دراين جاده اي كه همه طلاب براي خدمت به اسلام واهل بيت پيامبرصلي الله عليه وآله باهم مسابقه مي دهند ،آن ها لنگ لنگان پيش مي آيند.
فقط درس مي دهند و مي روند
درسركلاس درس ،شاگردان خود را
با احاديث وروايات اهل بيت عليهم السلام آشنا نمي كنند
آن ها را نصيحت وپند واندرز نمي دهند.
كلاس اخلاق ندارند.
اگردقت به حالات ورفتار آن ها بكنيد،متوجه مي شويد كه چندان مقيّد به مستحبات ونوافل نماز هاي واجب ،تعقيبات نماز و شركت درمراسم عزاداري و شهادت ها وغيره نيستند .درترك مكروهات سعي وتلاش كمتري ازآن ها ديده مي شود.
آداب الطلاب، سلسله مباحث حوزوي ، ج1،ض270-265
