الف . رنگ عسل

«وَ اَوْحی رَبُّکَ اِلَی النَّحْلِ اَنِ اتَّخِذی مِنَ الْجِبالِ بُیُوتا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا یَعْرِشُونَ. ثُمَّ کُلی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ اَلْوانُهُ فیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ اِنَّ فی ذلِکَ لاَیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ:
پس از میوه‌های شیرین تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید آنگاه از درون آن شربت شیرین به رنگ‌های مختلف بیرون آید که شفای مردمان است. در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پیداست». (68 و 69 / نحل.)
منظور همان عسل که دارای رنگ‌های مختلف است بعضی سفید بعضی زرد و بعضی قرمز سیر و بعضی مایل به سیاهی که برای بیشترین امراض شفاء است و این رنگ عسل به رنگ عشرات گیاهان بستگی دارد که زنبوران بر آن می‌نشینند. بر حسب آنکه زنبور برچه گلی و چه میوه‌ای نشسته و از آن بهره‌ای برای به وجود آوردن عسل برداشته رنگ عسل تفاوت می‌کند. (المیزان، محمدحسین طباطبایی، جلد 12، ص 434.)
رنگ عسل‌ها با رنگ گل‌های مربوطه نسبت مستقیم دارد رنگ‌های گوناگون عسل نیز از عناصر قندی و نتیجه فعل و انفعالات مربوط به آنهاست.
از رابطه بین «کُلِّ الثَّمَرات» و «مُخْتَلِفٌ اَلْوانُه» دریافت می‌شود که رنگ‌های مختلف در نتیجه بهره برداری از گل‌ها و ثمرات مختلف آنهاست. قرآن با عبارت «مُخْتَلِفٌ اَلْوانُه» این مطلب را متذکر می‌شود که طبع بشر همیشه باید غذاهای گوناگون در اختیارش باشد از جمله سرشت‌های واقعی او است که از قدیم الایام تاکنون نظر همگان را جلب کرده و از دیر زمان با ادویه‌جات و امروز با مواد صنعتی و شیمیایی غذاها را رنگارنگ می‌سازند.

ب.  رنگ جمادات و حیوانات

«اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَاَخْرَجْنا بِهِ ثَمَراتٍ مُخْتَلِفا اَلْوانُها:
آیا ندیدی که خدا باران را از آسمان فرود آورد و به آن میوه‌های گوناگون و رنگارنگ پدید آورد و در زمین از کوه‌ها طرق زیاد و اصناف و رنگ‌های مختلف سفید و سرخ و سیاه خلق فرمود». (27 / فاطر.)
تفاوت الوان از یک سو زیبایی خاصی به کوه‌ها می‌بخشد و از سوی دیگر سبب برای پیدا کردن راه‌ها و گم شدن در جاده‌های پر پیچ و خم کوهستان است و در نهایت دلیل است بر قدرت خدا بر همه چیز و کوه‌ها با رنگ‌های مختلف و جاده‌های کوهستانی با الوان گوناگون نشانه‌ای از عظمت و قدرت و حکمت اوست که هر لحظه به شکلی درمی آید و هر زمان به لباس دیگر خود را می‌آراید. در اینجا جماد به رنگ‌های سفید، سرخ و سیاه چون الماس و عقیق و زغال سنگ و بال و پر، شاخ و سم ها، مو و یال حیوانات همه و همه از رنگ‌های مختلف تشکیل گردیده است.
در زمین شناسی و معدن یابی و مهم تر از همه شناسایی آفرینش در رنگ‌های قرمز و نارنجی و رنگ‌هایی که در این قلمرو هستند به کوه ارتباط دارند در بین دامنه وسیع آن در شناخت مناطق آتش فشانی مؤثر می‌باشد همه از رموز آیات الهی است.
«وَ مِنَ النّاسِ وَ الدَّوابِّ وَ الاَْنْعامِ:
و از اصناف مردم و اجناس جنبندگان و حیوانات نیز به رنگ‌های مختلف آفرید». (28 / فاطر.)
همین گونه بندگان هم مختلفند و از میان اصناف بندگان تنها مردمان دانا مطیع و خداترسند و البته خداوند عزتمند و آموزگار است در این آیه تنوع رنگ‌های در انسان‌ها و جانوران دیگر مطرح شده می‌گوید از انسان‌ها و جنبندگان و چهارپایان نیز افرادی آفریده شده که رنگ‌های متفاوتی دارند. انسان‌ها با اینکه از یک پدر و مادرند و دارای نژادها و رنگ‌های کاملاً متفاوت اند بعضی سفید همچون برف و بعضی سیاه و در این جهان از نژادها و رنگ‌های کاملاً متفاوت سفید، سیاه، زرد، سرخ را می‌توان نام برد. (تفسیر نمونه، جمعی از نویسندگان، ج 18، صفحه 245.)

ج . شگفتی رنگ آمیزی پرهای طاووس

«وَ لَهُ فی مَوْضِعِ الْعُرْفِ قِنزَعَةٌ خَضْراءُ هُوَ شاةٌ وَ مَخْرَجُ عُنُقِه کَالإِبْریقِ:
بر فراز گردن طاووس به جای یال، کاکلی سبز رنگ و پرنقش و نگار روییده و برآمدگی گردنش چونان آفتابه‌ای نفیس و نگارین است و از گلوگاه تا روی شکمش به زیباییِ وسمه یمانی (برگ گیاهی به رنگ نیل) رنگ آمیزی شده یا چون پارچه حریر برّاق یا آیینه‌ای شفاف که پرده بر روی آن افکندند. در اطراف گردنش گویا چادری سیاه افکنده که چون رنگ آن شاداب و بسیار می‌باشد پنداری با رنگ سبز تندی درهم آمیخته است که در کنار شکاف گوش جلوه خاصی دارد کمتر رنگی می‌توان یافت که طاووس از آن در اندامش نداشته باشد یا با شفافیت و صیقل فراوان و زرق و برق جامه‌اش آن را جلای برتری نداده باشد. طاووس چونان شکوفه‌های پراکنده‌ای است که باران بهاره و گرمای آفتاب را در پرورش آن نقش چندانی نیست و شگفت آور آنکه هرچند گاهی از پوشش پرهای زیبا بیرون می‌آید.
«وَ اِذا تَصَفَّحْتَ شَعْرَةً مِنْ شَعَراتِ قَصَبِه أَرَتْکَ حُمْرَةً وَرْدِیَّةً و تارَةً خُضْرَةً زَبَرْجَدِیَّةً وَ اَحْیانا صُفْرَةً عَسْجَدِیَّةً:
اگر در تماشای یکی از پرهای طاووس دقت کنی لحظه‌ای به سرخی گل و لحظه‌ای دیگر به سبزی زبرجد و گاه به زردی طلای ناب جلوه می‌کند». (نهج البلاغه، محمد دشتی، دفتر تبلیغات، چاپ شانزدهم، خطبه 165.)

د.  رنگ گل ها

رنگ گل ها، درختان، جانوران، گیاهان، دریاها و آسمان‌ها همگی به حکمتی لایزال مربوط هستند. این لطافت و اختصاص رنگ به مخلوقات چنان است که موجود و مخلوقی متناسب با موجودیت و ماهیت خود متخلّق به آن رنگ درآمده است و در این میان انسان در بهره‌مندی از این نعمت الهی جایگاه ویژه‌ای دارد. وقتی انسان چشم خود را باز می‌کند دنیایی پر از رنگ، نقاشی‌ها و تصویرهای مختلف می‌بیند که در آن هر شیء واجد رنگی است. همان گونه که صدا بر اعصاب و روان انسان تأثیر می‌گذارد رنگ نیز در اعصاب و روان انسان و همچنین در رفتارهای اجتماعی او مؤثر است. هر فرد با توجه به خصوصیات درونی با رنگی انس داشته و آن را می‌پسندد. چشم انسان و در نهایت جسم و روان او در گرو مشاهده رنگ‌هایی است که ضمن متعادل بودن از نوعی ملایمت و لطافت برخوردار می‌باشند. بنابراین پروردگار یکتا در خلقت طبیعت حکمتی را در نظر داشته است که بیشترین رنگ در طبیعت را از نوع رنگ آبی، سبز و خاکی قرار داده است رنگ‌هایی که در واقع تعدیل کننده نیازهای روانی و روحی انسان است و تأمین کننده سلامت چشم و تعادل در جسم و روح نیز هستند.
علاقمندی کودک به یک رنگ می‌تواند مشاوران و روانشناسان را به روحیات و شخصیت کودک و احیانا اختلالات رفتاری و روانی وی آگاه سازد. (اثرات تربیتی رنگ، محمد امین حجتی، نشر جمال، چاپ اول، صفحه 51.)

ه.  رنگ گیاهان

«أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسَلَکَهُ یَنابیعَ فِی الْأَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ ثُمَّ یَهیجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَجْعَلُهُ حُطاماً إِنَّ فی ذلِکَ لَذِکْری لِأُولِی الْأَلْبابِ:
نمی بینی که خدا از آسمان آب باران نازل گردانیده و در زمین نهرها روان ساخت آن گاه نباتات گوناگون از آن برویاند باز از سبزی و خرمی روی به خزان آرد و تحیت بنگری که زرد شود و آنگاه خزان آن را خشک گرداند تا به وسیله آن صاحبان عقل متذکر قدرت الهی شوند». (21 / زمر)
رنگ سبز گیاهان که یک سنتز کلروفیل است و رنگ‌های گل‌ها نقش اصلی در تلقیح و انتقال زندگی دارد، همه در نتیجه تأثیر نور و رنگهاست. ثابت شده است که رنگ‌های روشن خیلی خوشحال کننده و رنگ‌های تاریک غم انگیز و رنگ‌های قرمز تقویت کننده و محرک هستند همانطور که رنگ سبز آرامش بخش و استراحت دهنده است. تمایلات در برابر قرمز به صورت احساسات حمدآمیز جلوه می‌نمایند و در نور سفید تمام رفتارها متوسط هستند و نور سبز، نور سفید را تعدیل می‌کند.

و.  رنگ میوه ها

«وَ هُوَ الَّذی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ فَأَخْرَجْنا مِنْهُ خَضِراً نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَراکِباً وَ مِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِها قِنْوانٌ دانِیَةٌ وَ جَنَّاتٍ مِنْ أَعْنابٍ وَ الزَّیْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُشْتَبِهاً وَ غَیْرَ مُتَشابِهٍ انْظُرُوا إِلی ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ یَنْعِهِ إِنَّ فی ذلِکُمْ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ:
رسول خدا صلی الله علیه و آله می‌فرماید: خدای تعالی عرش را از چهار نور آفریده است نور سرخ که هر رنگ سرخ از آن سرخ شده است، نور سبز که هر رنگ سبزی از آن سبز شده است نور زرد که هر رنگ زردی، از آن زرد شده است و نور سفید که هر رنگ سفیدی از آن سفید شده است». (تفسیر نمونه، جمعی از نویسندگان، جلد 8، صفحه 202.) (99 / انعام.)

ز.  رنگ پرندگان

«وَ نَسَقَها عَلی اِخْتِلافِها فِی الاْءَصابیغِ بلطیفِ قُدْرَتِه وَ دَقیقَ صَنْعَتِه فَمِنْها مَغْمُوسٌ فی قالَبِ لَوْنٍ لا یَشُوبُهُ غَیْرُ لَوْنٍ ما غُمِسَ فیهِ وَ مِنْها مَغْمُوسٌ فی لَوْنِ صِبْغٍ قَدْ طُوِّقَ بِخِلافِ ما صُبِغَ بِه:
پرندگان را با لطافت قدرتش و دقت صنعتش در رنگ‌های گوناگون با زیبایی خاصی رنگ آمیزی کرد گروهی از آنها را تنها با یک رنگ بیاراست که رنگ دیگری در آن راه ندارد دسته‌ای دیگر را در رنگ مخالف آن فرو برد جز اطراف گردنشان که چونان طوقی آویخته مخالف رنگ اندامشان است».

صفحات: 1· 2