لینک ثابت
نماز فوائد بسیاری به همراه دارد از جمله: روح انضباط را در انسان تقویت میکند زیرا باید در اوقات معینی انجام پذیرد و تأخیر و تقدیم آن موجب بطلان نماز میگردد. همچنین آداب و احکام دیگر باید با نظم و ترتیب رعایت شود و اگر با بینظمی و ناهماهنگی صورت گیرد در حقیقت نماز خلل و اشکال به وجود میآید؟ این چنین است که انسان نمازگزار باید با عادت به نظم و انضباط در نماز آنرا در سایر مراحل زندگی نیز به مرحله عمل درآورد.
در زمینه اسرار و ره آوردهای بیشمار نماز حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام ) سخن جامعی فرموده است که به بخشهائی از آن اشاره میکنیم: آن حضرت در پاسخ نامهای که از فلسفه و علل تشریع نماز پرسیده بود چنین فرمود: علت تشریع نماز این است که بنده به ربوبیت پروردگار توجه و اقرار داشته باشد و مبارزه با شرک و بت پرستی و قیام در پیشگاه پروردگار، در نهایت خضوع و تواضع و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته و نهادن پیشانی بر زمین همه روزه انجام پذیرد. و نیز هدف این است که انسان همواره هشیار و متذکر گردد، گرد غبار فراموشکاری بر دل او ننشیند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد طالب و علاقهمند افزونی در مواهب دین و دنیا گردد. همین توجه او به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از معاصی باز میدارد و از انواع فساد جلوگیری میکند.
امام رضا(علیه السلام ) در مورد سایر دست آوردهای نماز فرمود: نماز و مداومت یاد خدا در شب و روز سبب می شود که انسان مولا، و مدبّر و خالق خود را فراموش نکند و روح سرکش و طغیانگری در برابر خدا بر او غالب نیاید.
تفسیر نمونه، ج ۱۶، ص ۲۹۴.
پیشینه ی نقاره نوازی و نقاره خانه در آستان قدس رضوی
رواج و دوام این سنت دیرینه ایرانی در اماکن متبرکه، مبین آن است که ایرانیان به همان سان که ذوق و هنر خویش را با شور ایمان درآمیخته و هنر معماری را در قالب طرح های بدیع در محراب، گنبد، مناره و … متجلی ساخته و معرفت خویشتن را در تزیین طاق ها و ایوان ها و مقرنس و معرق و مضرّس ها با خلق طرح های اسلیمی و دیگر آمیزه های نوخاسته با عالی ترین فرم به منصه ظهور گذارده اند. اینک با گذشت زمان و منسوخ شدن این آیین، نقاره نوازی به یادگار به عنوان آئینی دیرین به جای مانده است.
علت این که چرا در بارگاه ملکوتی امام رضا علیهالسلام نقاره نواختن معمول شده به درستی معلوم نیست و هر کس طبق ذوق و سلیقه خود دلایلی را بیان مینماید، در این جا چند احتمال وجود دارد که عبارتند از:
اول این که چون امام رضا علیهالسلام عنوان ولیعهدی داشته و سلطان بوده از این جهت نواختن نقاره در آن جا مانند دربار سلاطین معمول شده و بعد مانند یک سنت مانده است.
دوم این که شاید زمانی در آن جا لشگریانی بودهاند که برای حفظ و حراست حرم مطهر و شهر مشهد در آن مکان حضور داشته اند، برای اعلام آمادگی لشگر نقاره می نواختند تا آمادهی دفاع و پیکار گردند و بعد از آن به صورت یک سنت مطلوب ماندگار شده است.
سوم این است که نواختن نقاره و دمیدن درکرنایها فقط احترام و تعظیم به بارگاه حضرت امام رضا علیهالسلام میباشد، چون در کاخهای پادشاهان و امیران معمول بوده از این جهت در صحن و روضه منوره آن حضرت هم این کار را معمول داشتهاند، بنابراین نواختن نقاره و دمیدن در شیپورها جنبه تشریفاتی دارد و نظر دیگری در بین نبوده و نیست.
در قرن های اولیه ی اسلامی، نقاره نوازی در دستگاه امیران و حاکمان ایرانی مرسوم بوده، بانگ کوس و نقاره در نزدیکی سرای پادشاهی و دارالحکومه در اوقات معینی صبح و شام شنیده می شد (ناظم الاطباء). نقاره زنی در نقاره خانه، نوبت شاهی به شمار می رفته است (فرهنگ معین) و نقاره خانه اختصاص به پایتخت حکومت داشت و اولین نشانه ی تغییر حکومت، تصرف نقاره خانه بود.
از یک دیدگاه ، این آیین از حدود قرن نهم هجری فراتر نمی رود و قدیم ترین خبر در این باره مربوط به اوایل قرن دهم هجری است وبه گفته دیگر مهم ترین خبرها درباره ی نقاره خانه مربوط به عهد صفویه است. در این دوران مشهد به عنوان مهم ترین شهر مذهبی ایران مورد توجّه خاص شاهان صفوی بود و علاوه بر نقاره ی سلطانی، نقاره ی مخصوص حرم حضرت رضا علیه السلام نیز نواخته می شد و تا اواخر عهد صفویه این آیین رایج و در حال گسترش بوده است.
با ظهور دولت افشاریه و مرکزیت سیاسی شهر مشهد، آیین نقاره نوازی در آستان قدس از رونق بیشتری برخوردار شد و به جز ایام سوگواری مراسم نقاره ی شادیانه برگزار می شد، چنان که میرزا مهدی استرآبادی در ذکر وقایع سال 1143 ه.ق به ممانعت نادر از اجرای مراسم به علت ماتم و سوگواری مردم خبر داده است.
براساس اسناد رسمی و تاریخی موجود در مرکز اسناد رسمی و نسخ خطی کشور، تاریخچه نقارهزنی در حرم امام رضا(ع) به 417سال پیش باز میگردد که بیشتر سندهای مربوط به نقاره خانه حرم مطهر از دوره قاجاریه بر جای مانده است.
ودیگرقدیمیترین سند مربوط به نقاره خانه حرم مربوط به سال 1012 هجری قمری و براساس اسناد معتبر حکومتی، نقارهخانه حرم در دوره قاجاریه همزمان با رسمیت یافتن مجموعه آستان قدس رضوی، سر و سامان مییابد که البته از دورههای زمانی مختلف در این خصوص اسناد پیوسته موجود نیست.
در دوران نقاره نوازی قاجاریه از آداب و تشریفات خاصی برخوردار گردید. نام نقاره خانه در عهد قاجاریه کرناخانه بود و نقاره چیان، عملجات شکوه نامیده می شدند که در اسناد عهد قاجاری از آن ها یاد شده است. به نوشته ی پرفسور عبدالغنی میرزایف، در مناسبت های دیگر از جمله رویدادهای خاص مانند ظهور کرامات خاص نیز نقاره نواخته می شد و گاه در ایّام خاص مدت اجرای این مراسم طولانی می گردید.
در اواخر عهد قاجاریه با ظهور وسایل جدید موسیقی در دربار، نقاره نوازی در شهرها از رونق افتاد و به جز پایتخت و چند شهر مهم به تدریج منسوخ شد که این موضوع در دوره پهلوی نیز ادامه داشت، امّا نقاره نوازی در این دوران در آستان قدس رضوی همچنان با آداب خاص و در نوبت های معین برگزار می گردید و اگر چه در دوره ی نیابت مرحوم محمّد ولی خان اسدی نقاره نوازی در آستان قدس به دلایلی برای مدتی متروک شد، امّا مجدداً از سال 1321 ه.ش این مراسم برقرار گردید و همچون گذشته در زمان های خاص و به جز ایام سوگواری و ماه محرم و صفر اجرا می شد.
نقاره زنی در بارگاه
نقاره در شبانه روز، دو نوبت، قبل از طلوع و غروب آفتاب در بالای ایوان نقارهخانه (در قسمت شرقی صحن عتیق) به مدت تقریباً بیست دقیقه که به آن «خدمت معمولی» میگویند نواخته میگردد ولی در ماههای محرم و صفر و روزهای سوگواری نقاره مطلقاً نواخته نمیشود و در ولادتها و اعیاد و جشنهای مذهبی علاوه بر معمول دو تا سه نوبت به نام «نقارهخانه عید» می نوازند.
نقارهزنی از پدر به فرزند ذکور با شرط صلاحیت به ارث می رسد، ولی گاه اتفاق میاقتد متوفی فرزند ذکور یا واجد شرایطی نداشته باشد بنابراین روز به روز از تعداد آنان کاسته می شود.
وسایل نقارهزنی در گذشته به طوری که در سفرنامه «تاورنیه» ذکر شده است عبارت از نقاره، دهل، سرناو سنج بودند، و در پایتخت از کرنا استفاده می گردید که هفت، هشت پا طول دارد و دهانش خیلی گشاد است و صدای آن تقریباً تا چهار کیلومتر میرسید. اما وسایل نقارهزنی آستان قدس عبارتند از کرنا و طبل . بعلاوه هر طبالی دو چوب ساده به طول تقریباً بیست سانتیمتر دارد.
. براى نقاره زدن در آستانه مقدسه، محل خاصى در نظر گرفته شده و جاى بلندى فراهم آمده است. این بناى زیبا و باشکوه، بر فراز ایوان شرقى صحن عتیق (انقلاب) قرار دارد و از قسمتهاى مختلف حرم، دیده مى شود. بلندى بنا سبب شده است که به هنگام نقاره زدن، آواى آن تا دوردستها شنیده شود، و بویژه به هنگام برآمدن آفتاب، که شهر از هیاهوى آمد و شد اتومبیلها خالى است، نواى آن در چهارسوى مشهد، گوش شهروندان را نوازش دهد.
بناى نقاره خانه که سراسر از کاشى فیروزه اى و در پیرامون ایوان آن نرده کشى شده است. دو طبقه دارد، طبقه زیرین جاى گذاشتن طبل ها و شیپورها است، و طبقه دوم محل استقرار نوازندگان.
ابزار و وسایل نقاره نوازی
ابزار و وسایل نقاره خانه شامل چهار نوع طبل و کرنا و لوازم متعلق به آن است. طبل ها از کاسه های بزرگ و کوچک مسی و چدنی است که پوست دباغی شده بر روی آن کشیده شده و با دو چوب ساده به طول تقریبی بیست سانتیمتر، نواخته می شوند و کرناها سازهای بادی به طول تقریبی 100 تا 120 سانتیمتر است که از جنس مس یا برنج ساخته شده و آب کُرم داده شده اند.
هر کدام از طبلها ،شکل ،و اسم و آوای ویژه ای دارد.
در نقاره نوازی از چهار نوع طبل به نام های طبل سرچاشنی، گاه برگاه(گورگه، گورگ)، تخم مرغی و ساده(میانه) استفاده می شود. طبل سرچاشنی طبلی کوچک و چدنی و دارای صدای زیر است که به عنوان طبل اصلی و توسط سرچاشنی در تمام مدت نقاره کوبی نواخته می گردد و طبل های دیگر که مسی هستند و در دو اندازه ی بزرگ و میانه تهیه شده اند و صدای بم دارند، هماهنگ با طبل سرچاشنی و طبل «گاه بر گاه» که صدای آن بلندتر از سایر طبل هاست، طبل «تخم مرغی» از نظر صدا بین «گاه بر گاه» و «سرچاشنی» است. طبل ساده که همزمان با طبل «گاه بر گاه» و طبل «تخم مرغی» به صدا می آید و صدای آن شبیه طبل «تخم مرغی» است. به طور متناوب و یک در میان و همنوا با کرنا و گاه تنها تا خاتمه مراسم به عنوان کوس شادیانه همراهی می کنند و ذکر ندارد اما کرنا با ذکری خاص نواخته می شود، ذکری که سینه به سینه رسیده است.
در هنگام اجرای مراسم، چهار طبال در سمت راست نقاره خانه(شمال) رو به گنبد مطلای امام و بر روی صندلی های کوچک نشسته، شش کرنانواز به ترتیب در کنار سرنواز در سمت چپ نقاره خانه(جنوب) می ایستند و هماهنگ نقاره نوازی می کنند سرنواز، آنها را رهبری می کند..
مردانگی و جوانمردی، از خصلتهای ارزشمندی است که انسان را به اصول انسانی، شرافت، تعهد و پیمان و رعایت حال درماندگان پایبند میسازد. کسی که به حق وفادار بماند و از پستی و ستم گریزان باشد، از ضعیفان پشتیبانی کند، از خیانت و نیرنگ دوری گزیند، به ظلم و حقارت و دنائت تن ندهد و اهل گذشت و ایثار و فداکاری باشد «جوانمرد» است. «فتی» به جوانمرد گفته میشود و فتوت همان مردانگی است.
در فرهنگ دینی «فتوت» به نوعی بذل و بخشش، نیکی به دیگران، گشاده رویی، عفاف و خویشتن داری، پرهیز از آزار دیگران، و دوری از دنائت و پستی تفسیر شده است. حضرت علی علیهالسلام فرموده است: «نظام فتوت و جوانمردی، تحمل لغزشهای برادران و رسیدگی شایسته به همسایگان است.» قرآن کریم از جوانان یکتاپرستی که در دوران حاکمیت دقیانوس، از ظلم و شرک او گریختند و به غار پناه بردند (اصحاب کهف) با تعبیر «فتیه» ( جوانمردان) یاد میکند.
یاران امام حسین علیهالسلام زیباترین جلوههای جوانمردی و فتوت را درحماسه عاشورا از خود نشان دادند؛ چه با حمایتشان از حق، چه با جانبازی در رکاب امام تا شهادت و چه در برخورد انسانی با دیگران، حتی دشمنان. اباعبدالله الحسین علیهالسلام، خود مظهر اعلای فتوت بود. وی از یاران شهیدش و جوانمردانی از آل محمد صلی الله علیه و آله که روز عاشورا به شهادت رسیدند، با همین عنوان یاد میکند و از زندگی پس از شهادت آن عزیزان به خون آرمیده، احساس دلتنگی میکند. به نقل تواریخ، حتی سر مطهر امام حسین علیهالسلام بر فراز نی، آیاتی از سوره کهف تلاوت کرد و از ایمان آن جوانمردان (فتیه) یاد نمود.
عمل مسلم بن عقیل در خانه هانی مبنی بر ترور نکردن ابن زیاد را نیز میتوان از جوانمردی مسلم دانست.هانی هم به نوبه خود جوانمرد بود. وقتی او را به اتهام پنهان کردن مسلم در خانه اش دستگیر کرده به دارالاماره بردند، ابن زیاد از او میخواست که مسلم را تحویل دهد، اماهانی این را نامردی دانسته و در پاسخ آنان گفت: «به خدا قسم هرگز او را نخواهم آورد. آیا مهمان خودم را بیاورم و تحویل بدهم که او را بکشی؟ به خدا قسم سوگند اگر تنهای تنها و بدون یاور هم باشم، او را تحویل نخواهم داد، تا در راه او کشته شوم.»
در مسیر راه کوفه، وقتی امام حسین علیهالسلام با سپاه حر برخورد کرد و آنان راه را بر کاروان حسینی بستند، زهیر بن قین به امام پیشنهاد کرد که اینان گروهی اندکند و ما میتوانیم آنان را از بین ببریم و جنگ با اینها آسانتر از نبرد با گروههایی است که بعدا میآیند. امام فرمود: «ما کنت لابداهم بالقتال: من شروع به جنگ نمیکنم.» این یک گوشه از مردانگی امام است. صحنه دیگر آب دادن به سپاه تشنه حر بود که از راه رسیده بودند. سیدالشهدا علیهالسلام دستور داد همه آن لشکر هزار نفری را حتی اسبهایشان را سیراب کنند.مردانگی و وفای اباالفضل نیز در کنار نهر علقمه جلوه کرد. وقتی تشنه کام وارد فرات شد و خواست آب بنوشد با یادآوری عطش برادر و کودکان خیمهها، آب ننوشید و لب تشنه از شریعه فرات بیرون آمد. زندگی و مرگ و پیکار و شهادت حسین بن علی علیهالسلام همه مردانه بود و از روی کرامت و بزرگواری. در زیارتنامه آن حضرت آمده است که: «کریمانه جنگید و مظلومانه به شهادت رسید.»
اهمیت زیارت حضرت امام رضا (علیه السلام)
در این مطالب بصورت خلاصه 10مزیت از مزایای زیارت شاه طوس امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) را بیان می دارد:
مزیت اول - زیارت حضرت رضا (علیه السلام) افضل و برتر از زیارت سیدالشهدا (علیه السلام) است :
شاه عبدالعظیم حسنی فرمود: به حضرت جواد علیه السلام عرض كردم كه به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا علیه السلام مشرف شوم یا به زیارت پدرتان .
فرمود: اندكى درنك كن ؛ سپس داخل اندرون شد بعد - در حالى كه اشكهایش بر رخسارش جارى بود - خارج شد و …
سپس فرمود: زائران امام حسین علیه السلام بسیارند؛ اما زائران پدرم كمند.
در روایت دیگر فرمود: زیارت پدرم افضل است زیرا حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام را همه مردم زیارت مى كنند؛ اما پدرم را، جز خواص شیعه زیارت نمى كنند.
زیرا هر فرقه اى از شیعه ، امام حسین علیه السلام را از جهات مختلفى از قبیل ، شهادت آن حضرت ، مخصوصا فرزند بى واسطه حضرت زهراعلیهاالسلام بودن محترم مى شمارند و فرق دیگر شیعه ، از قبیل : كیسانیه ، زیدیه ، اسماعیلیه و واقفیه و…امامت حضرت سیدالشهدا علیه السلام را پذیرفته اند؛ اما در این میان ، حضرت رضا علیه السلام داراى ویژگى خاصى است كه اغلب انشعابات تشیع ، قبل از ایشان بوده و باقیمانده از فرق مختلف همین خواص شیعه هستند كه به ولایت حضرت رضا علیه السلام معتقدند و شمارشان نسبت به بقیه كمتر است ؛ لذا در روایات عارفا بحقه قید شده یعنى ایشان را امام واجب الاطاعه بداند.
مزیت دوم - زائر حضرت رضا علیه السلام از زوار تمام انبیاء و اولیا و ائمه علیهم السلام افضل و با ارزش تر است .
امام جواد فرمود: هر كه قبر پدرم ، حضرت رضا علیه السلام را در توس زیارت كند خداوند گناهان گذشته و آینده او را مى بخشد و روز قیامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول الله صلى الله علیه و آله مى نهد و با آسایش و آرامش بر آن منبر مى نشیند تا خداوند به اعمال آخرین نفر از بندگان خود رسیدگى نماید
سلیمان بن حمص گفت : از موسى بن جعفر علیه السلام شنیدم كه مى فرمود: هر كسى قبر فرزندم على را زیارت كند خداوند ثوابى معادل هفتاد حج مبرور به او عطا مى فرماید.
با تعجب گفتم : هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى هفتاد هزار حج .
باز با تعجب گفتم : هفتاد حج مبرور؟!
فرمود: آرى . هفتاد هزار حج مبرور. بار دیگر با تعجب پرسیدم .
فرمود: بعضى از حجها در پیشگاه خدا مقبول نمى شود.هر كس فرزندم را زیارت كند یا شبى در كنار قبر او به سر برد، مانند كسى است كه خداوند را در عرش زیارت كند.
باز با تعجب پرسیدم مانند كسى كه خدا را در عرش زیارت كند؟!
فرمود: آرى . روز قیامت ، در عرش خدا چهار نفر از پیشینیان : نوح ، ابراهیم ، موسى و عیسى و چهار نفر از آخر الزمان : محمد، على ، حسن و حسین علیهم السلام گرد خواهند آمد و بعد، این مجلس ادامه خواهد یافت . یعنى غیر از این هشت نفر دیگران هم خواهند بود
زوار قبور ائمه علیهم السلام با ما، در همین جلسه شركت خواهند داشت .بالاترین درجه و با ارزش ترین عطیه و عنایت ، مخصوص زوار فرزندم على بن موسى الرضاست .
مزیت سوم - براى زوار حضرت رضا علیه السلام ضمانت شده است كه خداوند گناهان گذشته و آینده اش را مى بخشد.
امام جواد فرمود: هر كه قبر پدرم ، حضرت رضا علیه السلام را در توس زیارت كند خداوند گناهان گذشته و آینده او را مى بخشد و روز قیامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول الله صلى الله علیه و آله مى نهد و با آسایش و آرامش بر آن منبر مى نشیند تا خداوند به اعمال آخرین نفر از بندگان خود رسیدگى نماید.
این روایت دو جنبه دارد:
1- بخشیدن گناه
2- آسودگى از حساب
مزیت چهارم - بخشیده شدن گناه به هر كمیت و كیفیتى كه باشد
شخصى خراسانى به حضرت رضا علیه السلام گفت : یا بن رسول الله من پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله را در خواب دیدم كه به من فرمود:
وقتى پاره تن من در سرزمین شما دفن شود و ستاره ای از من در آنجا غروب كند، چگونه امانت مرا حفظ خواهید كرد؟
حضرت رضا علیه السلام فرمود: من در سرزمین شما دفن مى شوم و پاره تن و ستاره دودمان اویم ؛ سپس فرمود: بدان هر كه مرا با قید معرفت به حق واجبى كه خداوند از اطاعت برایم قرار داده است ، زیارت كند؛ من و پدران گرامى ام در روز قیامت شفیع او خواهیم بود و هر كه را ما شفاعت كنیم ، در قیامت نجات مى یابد - ولو كان علیه مثل وزرالثقلین الجن و الانس- گر چه به گناه جن و انس آلوده باشد
مزیت پنجم - زیارت با معرفت، اجر هفتاد شهید
حمزة بن حمران از امام صادق علیه السلام نقل مى كند كه فرمود: هر كه نواده مرا در توس خراسان با معرفت به حقش ، زیارت كند اجر هفتاد شهید از شهدایى كه در كنار رسول اكرم صلى الله علیه و آله پیكار كرده اند، به او داده مى شود.
عرض كردم ، فدایت شوم .
عرفان به حقش چگونه است ؟ فرمود:
یعلم انه امام مفترض الطاعته ، غریب ، شهید
بداند كه او امام واجب الاطاعه و غریب و شهید است
از حضرت هادى ، على بن محمد بن على بن موسى الرضا علیه السلام ، شنیدم كه فرمود: هر كه برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم حضرت رضا علیه السلام رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد - در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خوایشاوندى نباشد - از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد
مزیت ششم - زیارت حضرت رضا علیه السلام معادل هفتاد هزار حج است
یكى از اصحاب گفت : به حضرت صادق علیه السلام گفتم : فلانى مى گفت كه به شما گفته است : من نوزده حج عمره به جا آورده ام ؛ بعدا شما فرموده اید كه یك حج و یك عمره دیگر به جاى آور تا به اندازه یك مرتبه زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام به تو اجر داده شود.
امام ششم علیه السلام فرمود: اكنون بگو كدام یك نزد تو محبوبتر است بیست مرتبه به حج رفتن یا با امام حسین علیه السلام محشور شدن ؟ گفتم : با امام حسین علیه السلام محشور شدن محبوبتر است . فرمود: پس به زیارت امام حسین علیه السلام برو.
با بررسى به روایت ، زیارت امام حسین علیه السلام معادل تا هزار حج هم وارد شده است .
در روایتى از عایشه نقل شده است كه پیامبر اكرم فرمود: كسى كه حسینم را زیارت كند نود حج از حجهاى رسول الله صلى الله علیه و آله و عمره اش به او داده مى شود. اما توجه داشتید كه زیارت حضرت رضا علیه السلام صدهزار حج ثواب داشت .
مزیت هفتم - زیارت حضرت رضا علیه السلام غم را از دل زائر مى زداید.
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
ستد فن بضعة منى بخراسان مازارها مكروب الا نفس الله كربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه .
رسول اكرم صلى الله علیه و آله فرمود: بزودى پاره اى از تن من در خراسان دفن مى شود، هیچ غمگینى او را زیارت نمى كند مگر اینكه خدا غم از دلش بزداید و هیچ زائر گنهكارى مگر اینكه خداى تعالى گناهانش را بیامرزد.
بنابراین در این دریاى متلاطم زندگى پیوسته طوفانهاى غم و اندوه زندگى او را در معرض خط قرار مى دهد، حضرت رضا علیه السلام را با معرفت باید زیارت كرد تا وجود انسان از این طوفانها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشه اى براى سفر آخرت فراهم شود.
مزیت هشتم- افضل زیارات
محمد بن سلیمان گفت : به حضرت جواد علیه السلام گفتم :
شخصى حج واجب خود را به جا آورده پس از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زیارت رسول اكرم صلى الله علیه و آله نایل شده است ؛ بعدا به نجف رفته ، على علیه السلام و امام موسى كاظم علیه السلام را زیارت كرده است ؛ باز در همین ایام وضعش از نظر مالى به گونه اى است كه نمى تواند عازم حج شود؛ حال بفرمائید به حج برود، افضل و برتر است یا به توس رفته ، حضرت رضا علیه السلام را زیارت كند؟
قال یاءتى خراسان فیسلم على ابى علیه السلام افضل و لیكن ذلك فى رجب
فرمود: در صورتى كه در ماه رجب باشد به خراسان رفته ، پدرم حضرت رضا علیه السلام را زیارت كند بهتر است .
مزیت نهم - در حرم حضرت رضا علیه السلام دو ركعت نماز با شرایط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است .
صقربن دلف گفت : از حضرت هادى ، على بن محمد بن على بن موسى الرضا علیه السلام ، شنیدم كه فرمود:
هر كه برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، باید غسل كرده به حرم حضرت رضا علیه السلام رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد - در صورتى كه كار حرام یا قطع رحم و خوایشاوندى نباشد - از خدا بخواهد، خداى تعالى نیازش را برآورده سازد.
و نیز فرمود:
بارگاه ملكوتى حضرت رضا علیه السلام بقعه اى از بقعه هاى بهشت است كه هیچ مؤ منى آن را زیارت نكند، مگر اینكه خداوند او را از آتش آزاد و وارد بهشتش نماید.
حضرت رضا علیه السلام مى فرمود: من بزودى مظلومانه با سم كشته مى شوم و قبرم كنار قبر هارون خواهد بود خداوند تربت مرا محل رفت و آمد شیعیان و اهل بیتم قرار خواهد داد؛ هر كه مرا در غربتم زیارت كند، بر من واجب خواهد شد كه در روز قیامت او را زیارت كنم
مزیت دهم - مجموعه اى از فضایل زیارت حضرت رضا علیه السلام به قول و بیان خود آن امام علیه السلام .
باید توجه داشت كه فضایل زیارت امام هشتم علیه السلام به عناوین پانزده گانه مذكور محدود نمى شود و زیارت آن حضرت فضایل بسیارى دیگر نیز دارد كه در این مختصر نمى گنجد.
حضرت رضا علیه السلام فرمود:
هر كه به زیارت من رهسپار شود و عارف به حق من باشد، دعایش مستجاب و گناهانش بخشوده مى شود.
هر كه مرا در این بقعه زیارت كند مثل كسى است كه رسول الله صلى الله علیه و آله را زیارت كرده باشد در روز قیامت من و آباء گرامى ام شفیع او خواهیم بود.
و هذه البقعة روضة من ریاض الجنة و مختلف الملائكة لایزال فوج ینزل من السماء و فوج یصعد الى ان ینفخ فى الصور
بارگاه من باغى از باغهاى بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است كه مرتبا فوج فوج تا روز قیامت از آسمان نزول مى كنند و فوجى دیگر به آسمان صعود مى نمایند.
فضیلت دو ركعت نماز در حریم قدس حضرت رضا علیه السلام
اباصلت هروى گفت : حضرت رضا علیه السلام مى فرمود: من بزودى مظلومانه با سم كشته مى شوم و قبرم كنار قبر هارون خواهد بود خداوند تربت مرا محل رفت و آمد شیعیان و اهل بیتم قرار خواهد داد؛ هر كه مرا در غربتم زیارت كند، بر من واجب خواهد شد كه در روز قیامت او را زیارت كنم .
قسم به آن كسى كه محمد صلى الله علیه و آله را گرامى داشته و او را میان جهانیان به نبوت برگزیده است ؛ هر كس در كنار قبرم دو ركعت نماز بگزارد خداوند گناهانش را مى آمرزد.
زائران قبر من در روز قیامت گرامیترین وارد شوندگان بر خداى تعالى هستند هر مؤمنى كه مرا زیارت كند و در راه زیارت قطره اى از آسمان بر صورتش بچكد، خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مى كند.
آن شب غلامی خاطرهـ تعریف کرد. از اولین روز هایی که آمدهـ بودند شرهانی می گفت:” قرار گاهـ به ما اجازهـ ی تفحص نمی داد. می گفتند: امنیت ندارد. منافقین تو ی منطقه اند، نمی شود. وقتی اصرار ما را دیدند قرار شد یک هفته موقت باشیم اگر شهید پیدا کردیم مجوز بدهند. و ما رسما وسایلمان را بیاوریم و شروع کنیم. از یک طرف خوشحال بودیم که ماندهـ ایم،از طرف دیگر وقت کم و منطقه وسیع و خطرناک،می ترسیدیم نتوانیم شهیدی پیدا کنیم.
هر روز از میدان های وسیع مین، سیم خاردار ها و تله های انفجاری می گذشتیم. اما هر روز ناامیدتر می شدیم. مین های منطقه، منافقین، عراقی ها از هیچکدام آنقدر نمی ترسیدیم که از دست خا لی بر گشتن می تر سیدیم. روز آخر ماندنمان، نیمه شعبان بود آن روز رمز حرکتمان ” یا مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) ” بود.
عجیب همه پریشان بودند. خورشید هم دست پاچه بود انگار. زود تر از همیشه رفت پشت ارتفاع 175، نزدیک غروب بود و لحظه ی وداع، باید سریع از منطقه می رفتیم. بچه ها از خود بی خود بودندمی گفتند دیدید قابل نبودیم. با نام” مهدی” روز نیمه شعبان کار را شروع کردیم و حالا باید برگردیم. اشک حلقه زدهـ بود توی چشم هایشان. هر کس دنبال چیزی می گشت برای یادگار و تبرک با خودش ببردیکی یک مشت خاک بر می داشت. یکی یک تکه سیم خاردار. من هم رفتم سراغ شقایق وحشی. می خواستم با ریشه درش بیاورم بگذارم توی قوطی کنسرو، وقتی شقایق را آرام جدا کردم از زمین دیدم ریشه ی شقایق روی جمجمه ی شهید سبز شدهـ . روی سجدهـ گاهش با فریاد” یا مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) ” بچه ها همه جمع شدند.
آرام آرام خاک ها را کنار می زدیم دلهرهـ داشتیم کاش هم پلاک داشته باشد هم از لشکر باشد. پلاک که پیدا شد همه سلام دادند بر محمد(صلی الله علیه و آله ) و آلش. پلاک را استعلام کردیم روی پا بند نبودیم شهید مهدی منتظر القائم بود از لشکر امام حسین(علیه السلام )…
خداوند متعال ميفرمايد :
)وَ إن خِفتُم شِقَاقَ بَينِهُمَا فَابعَثُوا حَکَماً مِن أهلِهِ وَ حَکَماً مِن أهلِهَا إن يُريدَا إصلاَحاً يُوَفِّقِ اللهُ بَينَهُمَا، إنَّ اللهَ کَانَ عَلِيماً خَبِيراً( (نساء : 35)
«و اگر ترسيديد ميان آنها جدايي شود، داوري از خانواده شوهر و داوري از خانواده همسر بفرستيد. اگر اين دو حکم جوياي اصلاح باشند خداوند آن دو را موفق ميگرداند بيگمان خداوند مطلع و آگاه است».
«آنچه براي علاج سرکشي زن و مرد ذکر کرديم زماني است که نافرماني هنوز آشکار نشده و امر به اجتناب از ظاهر شدن آن است. اما وقتي که نافرماني علني شد اقدامات مذکور بکار گرفته نميشود؛ چون در اين حالت اين اقدامات ارزش و ثمره نداشته بلکه نوعي اعلان به کشمکش بين دو خصم است که قصد دارند يکي ديگري را شکست دهد. درحالي که اين نه هدف است و نه مطلوب».
همچنين اگر معلوم شد که به کار گرفتن اين اقدامات نه تنها مؤثر واقع نميشود بلکه باعث فاصلة بيشتر و علني شدن اختلاف نيز ميگردد و بقيه تارهاي زندگي را که هنوز به هم متصلاند از بين ميبرد و يا بکار بردن آنها بالفعل به نتيجه نميرسد، در اين صورت اسلام دست روي دست نميگذارد تا خانواده از هم بپاشد، بلکه آخرين اقدام را براي جلوگيري از فروپاشي بنيان عظيم خانواده انجام ميدهد و ميگويد :
)وَ إن خِفتُم شِقَاقَ بِينِهِمَا فَابعَثُوا حَکَماً مِن أهلِهِ وَ حَکَماً مِن أهلِهَا( (نساء:35)
«و اگر ترسديد ميان آنها جدايي شود حکمي از خانواده شوهر و حکمي از خانواده همسر بفرستيد».
به اين ترتيب اسلام به مطيع شدن در برابر نشانههاي نافرماني و به شتاب از هم گسيختن عقد ازدواج و ويران کردن بنيان خانواده بر سر افراد بزرگ و خردسال ساکن در آن که نه جرمي مرتکب شدهاند و نه دخالتي در اين امر دارند، دعوت نميکند، پس بنياد خانواده باتوجه به نقش مهمي که در بناي جامعه اسلامي و تربيت اعضاي جديد و لازم براي رشد و بالندگي و گسترش آن دارد، از نظر اسلام داراي اهميت خاصي است.
بنابراين هنگام ترس از جدايي اين آخرين وسيله است که قبل از جدايي از آن استفاده ميشود و عملاً به فرستادن حکمي از خانواده زن که به آن راضي است و حکمي از خانواده مرد که به آن راضي است مبادرت ورزيده، و هر دو حکم بايد در آرامش کامل و بدور از احساسات دروني و مسايل عاطفي و بدون در نظر گرفتن عوامل معيشتي که صفاي روابط بين زن و شوهر را از بين برده و فضاي زندگي آنها را تباه ساخته و بعلت تأثيري که بر روحيه آنها داشته ديگر روابط آنها را تحت تأثير قرار داده است، با هم بنشينند و مشکلات آنها را مورد رسيدگي قرار دهند. و همچنين اين دو حکم بايد بر حفظ شهرت و آوازه دو خانواده اصلي اصرار ورزند و بر کودکان کم سني که مايل نيستند هيچ کدام از آن دو بر ديگري غلبه کنند، مهربان باشند – همچنانکه گاهي براي زن و مرد در اين شرايط بوجود ميآيد – و همچنين آن دو حکم بايد بر خير زن و شوهر و کودکان و خانوادهشان که به نابودي تهديد شدهاند رغبت و ميل داشته باشند. درهمان حال دوحکم که ازخانواده زن و شوهر هستند، بايد برحفظ اسرار آنها امين بوده و از افشاي آن خودداري کنند، چون فاش کردن اين اسرار هيچ مصلحتي براي آنها دربر ندارد بلکه مصلحت آنها در پنهان کردن اين اسرار و مدارا نمودن با آنها است. هر دو حکم براي اصلاح کوشش کنند. اگر در وجود زن و مرد تمايلي راستين براي اصلاح وجود داشت و فقط خشم و عصبانيت مانع اين تمايل ميشد، در اينصورت به وسيله اين اراده قوي در وجود دو حکم خداوند صلاح و توفيق را در بين آندو مقدر ميکند.
) إن يُرِيدَا إصلاَحاً يُوفِّقِ اللهُ بَينَهُمَا ( (نساء: 35)
«اگر دو حکم جوياي اصلاح باشند، خداوند آن دو را موفق ميگرداند».
پس آن دو خواهان اصلاح هستند و خداوند خواست آنها را اجابت ميکند و آنان را توفيق ميدهد
) إنَّ اللهَ کَانَ عَلِيماً خبيراً ( (ظلال – 246، 263/2)
«بيگمان خداوند مطلع و آگاه است».
برای سالم زیستن، باید خواب راحت و آرامی داشته باشیم. به موارد زیر دقت کنید تا اهمیت خوابیدن برای شما روشن گردد: ساعت 9 تا 11 شب: زمانی است برای از بین بردن مواد سمی و غیر ضروری که این عملیات توسط آنتی اکسیدان ها انجام می شود. در این ساعت بهتر است بدن در حال آرامش باشد. در غیر این صورت اثر منفی بر روی سلامتی خود گذاشته اید. ساعت 11 تا 1 شب: عملیات از بین بردن مواد سمی در کبد ادامه دارد و شما باید در خواب عمیق باشید. ساعت 1 تا 3 نیمه شب: عملیات سم زدایی در کیسه صفرا ، در طی یک خواب عمیق به طور مناسب انجام می شود. ساعت 3 تا 5 صبح: عملیات از بین بردن مواد سمی در ریه اتفاق می افتد. بعضی مواقع دیده شده که افراد در این زمان، سرفه شدید یا عطسه می کنند. ساعت 5 تا 7 صبح: این عملیات در روده بزرگ صورت می گیرد، لذا می توانید آن را دفع کنید. ساعت 7 تا 9 صبح: جذب مواد مغذی صورت می گیرد، پس بهتر است صبحانه بخورید. افرادی که بیمار می باشند، بهتر است صبحانه را در ساعت 6 و 30 دقیقه میل کنند. کسانی که می خواهند تناسب اندام داشته باشند، بهترین ساعت صرف صبحانه برای آنها، ساعت 7 و 30 دقیقه می باشد و کسانی که اصلا صبحانه نمی خورند، بهتر است عادت خود را تغییر دهند و در ساعت 9 تا 10 صبح صبحانه بخورند. دیر خوابیدن و دیر بلند شدن از خواب، باعث می شود مواد سمی از بدن دفع نشوند. از نصفه های شب تا ساعت 4 صبح، مغز استخوان عملیات خون سازی را انجام می دهد. در ایام تعطیل، بسیاری افراد تا دیر وقت بیدار می مانند و بعد از اتمام تعطیلات، با خستگی به سر کار می روند، چون اعمال بدنشان دچار سردرگمی شده است و نمی داند چه باید انجام دهد. پس همیشه، زود بخوابید و خواب آرامی داشته باشید .