هر حركت، چند عنصر دارد: مبدأ، مسیر، وسیله، راهنما و مقصد. در میان این پنج عنصر، مهم‏ترین نقش با راهنماست. اگر رهبر و راهنما، عالم و متّقى باشد، نه هدف گم مى‏شود و نه به انحراف كشیده مى‏شود.
اگر رهبر لایق باشد و مردم اطاعت كنند، مشكلات حل مى‏شود؛ اگر سوزن تیز باشد و نخ هم متّصل به آن، هر پارچه‏اى دوخته مى‏شود، امّا اگر سوزن كج بود یا نخ جدا شد، نازك‏ترین پارچه هم دوخته نمى‏شود.
اگر مردم اطاعت نكنند، رهبر كارى از پیش نمى‏برد همان گونه كه اگر نخ به دنبال سوزن نرود، هر قدر هم سوزن كارآمد باشد، كارى از پیش نمى‏برد. حركت و نفوذ سوزن در پارچه‏هاى مختلف، به شرط پیروى نخ از اوست. اگر راننده اهل فن باشد، حتى ماشین معیوب را راه اندازى و با آن رانندگى مى‏كند. همان گونه كه پیامبران در بدترین شرایط اجتماعى، بهترین امّت‏ها را ساختند.
امّا اگر رهبرى صلاحیّت نداشته باشد، بهترین شرایط را نیز به هدر مى‏دهد، چنانكه بهترین اتومبیل‏ها را اگر در اختیار راننده ناشى قرار دهیم، آن را به درّه سقوط مى‏دهد.

جهاد در راه خدا، چه نقشى در سازندگى جامعه اسلامى دارد؟
نوك بیل به خاطر درگیرى با خاك، همواره سائیده مى‏شود، ولى در عوض سفید و برّاق و تیز است، امّا قسمت‏هاى بالاى آن گرچه آهن ضخیم است، ولى سیاه و زنگ زده است.
همچنین امّتى كه جهاد مى‏كند و جوانان خود را به جبهه مى‏فرستد و از مكتب و وطن خود دفاع مى‏كند، گرچه جوانانى را از دست مى‏دهد و به ظاهر این امّت استهلاك دارد، امّا در دیدگاه بین المللى و قضاوت وجدان‏هاى بیدار، این امّت رو سفید و عزیز است، برخلاف امت ترسو و استعمارپذیرى كه به ظاهر، آسایش و نفرات بیشترى دارد، ولى رو سیاه و زنگ زده است.

اسلام به كیفیّت بیشتر توجّه دارد یا به كمّیت؟
در مواردى اسلام به كمیّت توجه دارد، نظیر تعداد نفراتى كه در نماز جماعت حاضر مى‏شوند كه هر جماعتى نفراتش بیشتر باشد، ثوابش بیشتر است.
در مواردى به كیفیّت توجّه دارد، نظیر انفاق به محرومان كه مقدارش مهم نیست، بلكه اخلاص در آن مهم است. «و یُطعمون الطّعام عَلى‏ حُبّه» مقدار غذایى كه اهل‏بیت به یتیم، مسكین و اسیر دادند زیاد نبود، امّا خالصانه بود.
گاهى هم كیفیّت مطرح است و هم كمّیت. مثلاً قرآن درباره ذكر خدا، هم مى‏فرماید: «اُذكروا اللّه ذكراً كثیرا»(سوره احزاب، آیه 41.) خدا را بسیار یاد كنید و هم مى‏فرماید: «فى صلوتهم خاشعون» مؤمنان در نمازشان خشوع دارند.

تبلیغ باید جریان ساز باشد، تبلیغ باید گفتمان ساز باشد، تبلیغ باید فضا ایجاد کند؛ گفتمان ایجاد کند. گفتمان یعنی یک مفهوم و یک معرفت همه‌گیر بشود در برهه‌ای از زمان در یک جامعه. آنوقت، این میشود گفتمان جامعه. این، با کارهای جدا جدای برنامه‌ریزی نشده، حاصل نخواهد شد؛ این کار احتیاج دارد به برنامه‌ریزی و کارِ فعال و مثل دمیدن پیوسته‌ی در وسیله‌ی فشاری است که میتواند آب یا مایه‌ی حیات یا هوا را به نقاط مختلفی که مورد نظر است، برساند. باید دائم با این دم دمید، تا این اشتعال همیشه باقی بماند. این کار هیچ نباید متوقف بشود و به برنامه‌ریزی احتیاج دارد.

این گفتمان سازی برای چیست؟ برای این است که اندیشه‌ی دینی، معرفت دینی در مخاطبان، در مردم، رشد پیدا کند. اندیشه‌ی دینی که رشد پیدا کرد، وقتی همراه با احساس مسئولیت باشد و تعهد باشد، عمل به وجود میآورد و همان چیزی میشود که پیغمبران دنبال آن بودند. فرهنگ صحیح، معرفت صحیح، در مواردی بیدارباش، در مواردی هشدار؛ اینها کارکردهای تبلیغ است؛ آثار و نتائجی است که بر تبلیغ مترتب میشود.

بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی درجمع طلاب

سعه صدر چیست؟
«سعه صدر» به معناى داشتن روح بزرگ است كه همچون لاستیك تراكتور از امواج رد شود و تاب بر ندارد در حالى كه افراد عادى مثل لاستیك دوچرخه، با اولین موج تاب برمى‏دارند.
حضرت على علیه السلام مى‏فرماید: «آلَةُ الرّیاسة سعة الصَّدر»،(نهج ‏البلاغه، حكمت‏176.) شرط لازم براى پذیرش هر مسئولیّتى، سعه‏ صدر است.
دعاى حضرت موسى علیه السلام پس از رسیدن به مقام نبوّت، سعه صدر بود كه از خداوند خواست: «رَبّ اشَرح لى صَدرى»(سوره طه، آیه 27.) البتّه موسى از خدا درخواست كرد و خدا به او عطا نمود، ولى خداوند قبل از اینكه پیامبر درخواست كند، به او سعه صدر داد و فرمود: «ألم نَشرَح لك صَدرك»( سوره انشراح، آیه 1.

اولاً معناى نظام اسلامى آن نیست كه تمام افراد جامعه‏اش عادل باشند، بلكه نظام اسلامى آن است كه قوانین و مدیرانش اسلامى باشند.
مسافرت خوب آن است كه ماشین سالم و راننده ماهر باشد تا مسافرین را به مقصد برساند، نه آن كه تمام مسافران بى مسئله باشند. هیچ كس در هیچ سفرى براى سوار شدن به اتوبوس و قطار و هواپیما، تك تك مسافران را بررسى نمى‏كند، بلكه به سلامتى وسیله و مهارت راننده مى‏اندیشد.
در آیه 102 سوره بقره مى‏خوانیم كه در زمان حضرت سلیمان‏علیه السلام (پیامبر معصومى كه حكومتش هدیه‏اى الهى بود)، گروهى به جاى پیروى از آن حضرت، پیرو شیطان بودند: «واتّبعوا ما تتلوا الشیاطین على ملك سلیمان»
ثانیاً عدالت همه جا به معناى تساوى نیست. پزشك عادل، پزشكى نیست كه به همه بیماران یك نوع دارو بدهد، معلّم عادل، معلّمى نیست كه به همه دانش‏آموزان یك نمره بدهد، بلكه این تساوى، كمال بى عدالتى است.
مگر سلّول چشم با سلّول استخوان پا یكسان است؟ مگر برگ‏ها، میوه‏ها، كوه‏ها، دشت‏ها، معدن‏ها، جنگل‏ها، كرات آسمانى، كهكشان‏ها، رنگ‏ها، نژادها و… یكسانند؟!
آرى، تفاوت دو نوع است: گاهى حكیمانه و بر حق است و گاهى تبعیض و ناحقّ.
اختلافات گاهى بر اساس ظلم است كه باید با تمام قدرت جلوى آن را گرفت. سرمایه‏هایى را كه با زد و بند، كم‏فروشى، احتكار، توطئه، اختلاس، سرقت، ربا و امثال آن جمع شده است، باید از حلقوم متجاوزان بیرون كشید.
امّا گاهى تفاوت و اختلافى كه در اثر كار، هنر، تخصص، مدیریّت، ابتكار و امثال آن پیدا مى‏شود، چنانچه حقوق واجب الهى آن (خمس و زكات و…) پرداخت شود، مانعى ندارد. اگر بخواهیم حق ابتكار و هنر و كار و تخصّص را نادیده بگیریم، جامعه راكد مى‏ماند و رشدى ندارد.

                                       
سازمان آب و برق، به تمام منازل آب و برق مى‏رساند، این صاحبان منازلند كه مى‏توانند از این آب و برق استفاده صحیح كنند یا نادرست.
خداوند انسان را آزاد و مختار آفرید و همه گونه امكان رشد را در اختیار او گذاشت، اگر انسان با علم و آگاهى راه بدى را انتخاب كرد، مقصّر خود اوست.
امّا چرا خداوند جلوى چنین انسان‏هایى را نمى‏گیرد، زیرا:
اگر همین كه انسان بناى ناسزا و دروغ گفتن داشت، خداوند او را لال كند و همین كه بناى سیلى زدن به مظلوم داشت، دست او فلج شود، همین كه بناى نگاه بد داشت چشمش كور شود و… آیا این انسان كه از روى ناچارى خلاف نكرده، قابل ستایش است؟ ارزش انسان زمانى است كه با اختیار خودش، آزادانه و آگاهانه كارى را انجام دهد و یا از خلافى دست بردارد.
اگر دست انسانى را با طناب بستند و از جیب او پول درآوردند و خرج كردند، نمى‏توان گفت آن دست بسته، مرد سخاوتمندى است و اگر مرد نابینایى، به نامحرم نگاه نكرد، نمى‏گویند چه انسان پاكى.
آرى، خداوند مى‏خواهد انسان‏ها آزاد باشند تا خود راه خیر و خوبى یا راه شرّ و بدى را انتخاب نمایند و عمل كنند.